Tính quy luật trong cấu tạo của hoa
Tính đối xứng Đối xứng là một đặc tính hình thái của hoa nhứt là trong phân loại. - Hoa đều có sự đối xứng tỏa tròn, khi cắt dọc hoa có thể có nhiều mặt phẳng đối xứng. - Hoa đối xứng qua mặt phẳng ...
Tính đối xứng
Đối xứng là một đặc tính hình thái của hoa nhứt là trong phân loại.
- Hoa đều có sự đối xứng tỏa tròn, khi cắt dọc hoa có thể có nhiều mặt phẳng đối xứng.
- Hoa đối xứng qua mặt phẳng khi đài và tràng chỉ có một mặt phẳng. Ví dụ hoa họ Đậu (Leguminosaceae), họ Hoa môi (Labiateae). Mặt phẳng đối xứng thường đi qua hướng giữa trước và sau, ít khi hướng ngang như ở họ Thuốc phiện (Papaveraceae); ở họ Cà (Solanaceae) có mặt phẳng đối xứng hơi nghiêng. - Hoa đối xứng hai bên có thể là hiện tượng khởi sinh như ở họ Lan (Orchidaceae), cũng có thể là hiện tương thứ sinh được tạo nên trong quá trình phát triển về sau.
- Hoa không đều khi hoa không có mặt phẳng đối xứng nào cả.
Cách sắp xếp các thành phần của hoa
- Xếp xoắn ốc thường gặp ở những hoa nguyên thủy, các thành phần của hoa thường thấy có sự chuyển tiếp dần từ lá hoa đến đài hoa hay cánh hoa. Sự phân biệt các thành phần không thể hiện rõ và số lượng các thành phần thường nhiều. Có thể tất cả các thành phần của hoa đều xếp xoắn ốc hay chỉ có đài và tràng hoặc chỉ có bộ nhị đực và nhụy cái xếp xoắn ốc; trường hợp nầy thường gặp trong nhóm hoa song tử diệp cổ lổ.
- Xếp thành luân sinh hay xếp thành vòng được xem là dạng tiến hóa cao hơn; trong trường hợp nầy, số lượng các thành phần của hoa cũng như số lượng các vòng thường là cố định trong các nhóm phân loại; tuy nhiên điều nầy cũng không phải luôn là tuyệt đối.
Thông thường, trong hoa có các thành phần xếp thành luân sinh thì có một vòng lá đài, 1-2 vòng cánh hoa; 1-2 vòng tiểu nhị, 1 vòng nhụy hay có khi nhiều hơn. Nhưng có khi số vòng tiêu giảm còn 1 hay cũng có khi số vòng tăng đến 15-16 vòng.
Số lượng các thành phần trong mỗi vòng cũng khác nhau. Thông thường, ở cây song tử diệp có số thành phần trong mỗi vòng là 4 hoặc 5 và gọi là hoa mẫu 4 hay mẫu 5; ở cây đơn tử diệp, mỗi vòng có số lượng là 3 (hoa mẫu 3). Tuy nhiên hoa của một số cây song tử diệp nguyên thủy có số lượng đài (3) và tràng (3) hay bội số của 3; trái lại cây đơn tử diệp thì không bao giờ có hoa mẫu 5.
