Thị trường thủy sản quốc tế

Trong những năm gần đây khác với thị trường nhiều loại hàng thực phẩm trì trệ hay chậm phát triển, thị trường thuỷ sản thế giới khá năng động. Điều này một phần liên quan đến đặc điểm về tính chất quốc tế của hàng thuỷ sản, phần khác là do tương quan cung- cầu về thuỷ sản trên thế giới chưa cân đối gây ra. Dù sao thị trường thuỷ sản thế giới vô cùng đa dạng, phong phú với hàng trăm dạng sản phẩm được trao đổi mua bán trên nhiều thị trường trong nước và khu vực khác nhau .

Do ảnh hưởng của hiện tượng El Nino và La Nina sau khi tăng nhẹ 1,8% vào năm 1997, tổng sản lượng thuỷ sản thế giới đã giảm liên tiếp trong hai năm 1998 và 1999 . Năm 1999 sản lượng đánh bắt thuỷ sản đạt 91 triệu tấn và sản lượng thuỷ sản nuôi trồng đạt 31 triệu tấn. Trong khi sản lượng đánh bắt giảm sút liên tục thì khu vực nuôi trồng có những bước tăng trưởng khá cao, khoảng 75%/năm trong mười năm qua. Những nước đứng đầu về sản lượng đánh bắt thuỷ sản là Trung Quốc, Pê Ru, Nhật Bản, Mỹ, Nga, ChiLê, Indonesia, Thái Lan, Ân Độ , AiLen, Na Uy, Hàn Quốc, chiếm hơn một nửa tổng sản lượng thế giới. Trong lĩnh vực nuôi trồng thuỷ sản,Trung Quốc chiếm hơn 70% tổng sản lượng nhưng chỉ 50% tổng kim ngạch xuất khẩu. Trong khi đó, Nhật bản chỉ chiếm 3,7% tổng sản lượng thế giới nhưng đạt gần 10% tổng kim ngạch trao đổi thuỷ sản nuôi trồng nhờ những sản phẩm có giá trị kinh tế rất cao như : ngọc trai, cá ngừ…

- Thị trường trao đổi thuỷ sản thế giới rất rộng lớn bao gồm 195 nước xuất khẩu và 180 quốc gia nhập khẩu thuỷ sản trong đó nhiều quốc gia vừa xuất khẩu vừa nhập khẩu thuỷ sản như Mỹ, Pháp, Anh...

- Hiện nay Thái Lan là nhà xuất khẩu thuỷ sản lớn nhất với kim ngạch xuất khẩu hơn 4 tỷ USD, tương đương 8% tổng kim ngạch thế giới. Sau đó là Mỹ,Nauy ,Trung Quốc, Pêru, Đài Loan…

- Trong nhập khẩu thuỷ sản thế giới các nước phát triển chiếm tỷ lệ áp đảo (85% -90%) nhập khẩu toàn thế giới trong 10 năm nay. Nhập khẩu thuỷ sản của các nước đang phát triển chỉ chiếm tỷ trọng nhỏ nhưng có xu hướng tăng lên trong thời gian gần đây. Nước truyền thồng nhập khẩu thuỷ sản lớn nhất trên thế giới là Nhật Bản (chiếm 35,9%), tăng từ 4,7 tỷ USD năm 1985 lên 17,8 tỷ USD năm 1995. Thứ hai là Hoa Kỳ với mức nhập khẩu tăng từ 4 tỷ USD năm1985 lên 7,14 tỷ USD năm 1995 (chiếm khoảng 16% nhập khẩu của thế giới ). Các nước phát triển Tây Âu ( đặc biệt là các nước thuộc liên minh Châu Âu). Chiếm tỷ trọng nhập khẩu là 35,1%, nhập khẩu tăng từ 6,4 tỷ USD năm 1985 lên 18,9 tỷ USD năm 1995. Từ đầu những năm1990, trong số 15nước nhập khẩu thuỷ sản hàng đầu thế giới hiện nay, người ta thấy có tên của các nước đang phát triển như Hồng Kông, Thái Lan, Trung Quốc. Từ năm 1995 đến nay, tiêu thụ thuỷ sản của mỗi gia đình Trung Quốc tăng lên gấp 3,5 lần. Hơn thế nữa Trung Quốc được coi là thị trường dễ tính, thị trường này chấp nhận tiêu thụ cả những sản phẩm xuất khẩu đi EU bị trả lại do bao bì hư. Có thể nói đây là một thuận lợi căn bản cho những doanh nghiệp nuôi trồng và chế biến thuỷ sản xuất khẩu của Việt nam .

- Mỹ là một cường quốc hàng đầu thế giới về cả kinh tế, khoa học- công nghệ, quân sự. Khả năng xuất nhập khẩu của Mỹ hiện đã lên tới trên 1000 tỷ USD, mỗi năm chiếm khoảng 1/4 kim ngạch xuất nhập khẩu. Mỹ có ảnh hưởng rất lớn đến thị trường thế giới, đến các tổ chức kinh tế như : AFTA, APEC, WTO…vì vậy mở rộng kinh quan hệ kinh tế – thương mại với Mỹ Việt nam không những có thể tiếp cận nhanh chóng một nền kinh tế lớn nhất hành tinh, có thị trường rộng lớn, đa dạng và có trình độ khao học – công nghệ tiên tiến, mà còn giúp Việt nam tiếp cận được với thị trường khu vực và thế giới, tiếp cận với các tổ chức thưong mại và các tổ chức tài chính thế giới, từ đó đẩy mạnh xuất khẩu, ổn định nền kinh tế, từng bước hội nhập vào nền kinh tế khu vực và thế giới. Tuy nhiên, để xuất khẩu được nhiều hàng hoá sang thị trường Mỹ chính phủ và các doanh nghiệp Việt nam phải tích cực và chủ động khai thác mọi cơ hội đồng thời đấu tranh vượt qua những thách thức, trở ngại để hàng hoá Việt nam đặc biệt là hàng thuỷ sản có chỗ đứng xứng đáng trong thị trường đầy tiềm năng này .

Hiện nay, với dân số khoảng hơn 270 triệu người, tổng sản phẩm quốc nội lên tới 10000 tỷ USD / năm, trong đó 80% được dành cho tiêu dùng. Mỹ là một nước có nền kinh tế mạnh nhất, là thị trường có sức mua lớn nhất, hàng năm Mỹ tiêu thụ hàng triệu tấn thuỷ sản các loại. Theo số liệu của viện nghề cá quốc gia Hoa Kỳ (NFI) mức tiêu thụ thuỷ sản thực phẩm bình quân của người Mỹ năm 2000 đã đạt 7,02 kg. Bởi vậy, mặc dù là nước có tiềm năng về thuỷ sản (Là một trong 10 nước có sản lượng thuỷ sản cao nhất thế giới ), hàng năm Mỹ vẫn phải nhập khẩu rất nhiều các mặt hàng thuỷ sản. Năm 2000 giá trị nhập khẩu thuỷ sản của Mỹ đã đạt con số kỷ lục là 19 tỷ USD.

- Bên cạnh đó, nước Mỹ có thành phần xã hội đa dạng, gồm nhiều cộng đồng riêng biệt. Hầu hết người Mỹ có nguồn gốc từ Châu Âu, các dân tộc thiểu số gồm người Mỹ bản xứ, Mỹ la tinh, Châu á và người từ các đảo Thái Bình Dương. Các dân tộc này đã đưa vào nước Mỹ các phong tục tập quán, ngôn ngữ, đức tin riêng của họ. Điều này tạo nên một môi trường văn hóa phong phú và đa dạng, một quốc gia đa sắc tộc. Đặc điểm này đã đem lại cho Mỹ tính đa dạng trong tiêu dùng rất cao. Với những mức thu nhập khác nhau, người tiêu dùng Mỹ có sở thích mua tất cả các loại sản phẩm từ đá tiền đến rẻ tiền từ khắp nơi trên thế giới. Một đặc điểm đáng lưu ý nữa là số lượng Việt kiều tại Mỹ là rất đông, đây có thể sẽ là một gợi ý rất quan trọng cho các doanh nghiệp Việt nam thâm nhập thị trường Mỹ. Hơn nữa, để bảo tồn nguồn lợi thuỷ sản, Mỹ chủ trương tăng nhập giảm xuất và xu hướng này vẫn tiếp tục kéo dài trong những năm tới đây.

Chính vì lẽ đó Mỹ là một thị trường thuỷ sản rất hấp dẫn đối với các nước xuất khẩu.