Tác động tràn của FDI

Kênh di chuyển lao động

Lao động có kỹ năng chuyển từ doanh nghiệp FDI tới doanh nghiệp trong nước được coi là một kênh quan trọng có thể tạo ra tác động tràn tích cực. Tác động tràn xảy ra nếu như số lao động này sử dụng kiến thức đó học được trong thời gian làm việc tại các doanh nghiệp FDI vào công việc trong doanh nghiệp trong nước. Có hai cách để tạo ra tác động tràn. Đó là số lao động này tự thành lập Công ty riêng hoặc làm thuê cho các doanh nghiệp trong nước, nhất là trong cùng ngành mà doanh nghiệp FDI đang hoạt động.

Kênh phổ biến & chuyển giao cụng nghệ

Đây là một kênh rất quan trọng để tạo ra tác động tràn tích cực của FDI.

Sự chuyển giao cú 3 loại: Chuyển giao trong nội bộ doanh nghiệp là hình thái chuyển giao giữa cụng ty đa quốc gia (MNC) với cụng ty con tại nước ngoài tức doanh nghiệp FDI.

Hình thái thứ hai là chuyển giao cụng nghệ giữa doanh nghiệp FDI và doanh nghiệp bản xứ hoạt động trong cựng ngành. Người quản lý bản xứ làm việc trong doanh nghiệp FDI sau khi học hỏi được nhiều kinh nghiệm cú thể mở cụng ty riờng cạnh tranh lại với cụng ty FDI. Đối với doanh nghiệp FDI đây là một sự tổn thất nhưng đối với kinh tế của nước nhận FDI thỡ đây là hiện tượng tốt vỡ cụng nghệ được lan truyền sang toàn xó hội gúp phần tăng cường nội lực. Một thớ dụ khỏc của hình thái này là xớ nghiệp bản xứ đó cú sẵn và hoạt động cạnh tranh trong cựng lónh vực với doanh nghiệp FDI cú thể quan sỏt, nghiờn cứu hoạt động của doanh nghiệp FDI từ đó cải thiện hoạt động của mỡnh. Cú thể gọi hình thái thứ hai liên quan đến chuyển giao cụng nghệ là sự chuyển giao hàng ngang giữa cỏc doanh nghiệp vỡ là sự chuyển giao giữa cỏc doanh nghiệp độc lập và ở trong cựng một ngành.

Hình thái thứ ba là chuyển giao hàng dọc giữa cỏc doanh nghiệp trong đó doanh nghiệp FDI chuyển giao cụng nghệ sang cỏc doanh nghiệp bản xứ sản xuất sản phẩm trung gian (điển hình là sản phẩm cụng nghiệp phụ trợ như phụ tựng, linh kiện xe mỏy) cung cấp cho doanh nghiệp FDI, hoặc trường hợp doanh nghiệp bản xứ dựng sản phẩm của doanh nghiệp FDI để sản xuất ra thành phẩm cuối cựng (chẳng hạn doanh nghiệp bản xứ dựng nguyờn liệu chất dẻo - plastic - do doanh nghiệp FDI cung cấp để sản xuất cỏc loại đồ dựng trong nhà). Trong cả hai trường hợp, cụng nghệ được chuyển giao từ doanh nghiệp FDI sang doanh nghiệp bản xứ, và đây là hiệu quả lan toả lớn nhất, quan trọng nhất nờn cỏc nước đang phỏt triển đặc biệt quan tõm và đưa ra cỏc chính sỏch làm tăng hiệu quả này.

Kênh liên kết sản xuất

Kênh liên kết sản xuất là một kênh rất quan trọng tạo ra tác động tràn. Tác động “ngược chiều” có thể xuất hiện nên các doanh nghiệp trong nước cung cấp nguyên liệu hoặc phân phối sản phẩm của các doanh nghiệp nước ngoài. Mức độ tác động càng cao nếu khối lượng sản phẩm phân phối hoặc nguyên liệu cung cấp càng nhiều, tức là quan hệ tỷ lệ thuận.

Liên kết sản xuất bao gồm hai hình thức là liên kết dọc (sản phẩm của doanh nghiệp này là nguyờn liệu đầu vào của doanh nghiệp kia) và liên kết ngang (các doanh nghiệp cùng sản xuất một loại sản phẩm).

Kênh cạnh tranh

Sự xuất hiện của các doanh nghiệp FDI có thể tạo ra áp lực cạnh tranh lớn cho các doanh nghiệp trong nước, trước hết là đổi mới doanh nghiệp trong cùng nhóm ngành. Trong khu vực doanh nghiệp FDI chịu sức ép cạnh tranh lớn nhất giữa các doanh nghiệp này với nhau thỡ cỏc doanh nghiệp trong nước lại cho rằng họ đang chịu sức ép cạnh tranh mạnh ngang nhau từ các doanh nghiệp FDI và chính các doanh nghiệp trong nước. Trong khi doanh nghiệp FDI chịu áp lực mạnh nhất về sản phẩm như chủng loại, mẫu mó, thỡ cỏc doanh nghiệp trong nước lại đánh giá cao nhất về công nghệ có trỡnh độ cao hơn từ các doanh nghiệp FDI