Soạn bài Câu cá mùa thu lớp 11

() – Anh (Chị) hãy  của Nguyễn Khuyến. ( Bài soạn của học sinh giỏi lớp 11 trường THPT Lý Nam Đế).

Soạn bài : Câu cá mùa thu- Nguyễn Khuyến

BÀI SOẠN

I, Đọc hiểu chung

1.    Tác giả

–    Xuất thân trong một gia đình nho , thông minh, học giỏi, đỗ đầu cả 3 kì thi ( Hội- Hương- Đình) còn được gọi là Tam Nguyên Yên Đỗ- là người tài năng, có cốt cách thanh cao, có tấm lòng yêu nước thương dân sâu nặng. 

–    Sáng tác của ông bao gồm thơ, văn câu đối, nhưng phần lớn là thơ.

–    Nội dung thơ của Nguyễn Khuyến bộc bạch, tâm sự, tình yêu quê hương đất nước, yêu thiên nhiên và người dân quê, chân biếm đả kích tầng lớp thống trị và bọn xâm lược.

2.    Tác phẩm

–    Nằm trong chùm thơ Thư gồm 3 bài.

–     Đây là bài thơ điểm hình cho mùa thu làng cảnh Việt Nam.

II, Đọc hiểu chi tiết.

1.    Cảnh thu

– Điểm nhìn: Chiếc thuyền câu trên ao.

– Nhà thơ có thể cảm nhận cảnh thu ở nhiều góc độ theo nhiều hướng: mặt ao, bầu trời, gõ trúc, lại trở về ao.

– Quan sát nhiều góc độ: Gần đến xa, từ cao đến thấp

– Hình ảnh thuyền câu bé tẻo tao vùng đồng bằng. Nhiều ao, ao nhỏ cho nên thuyền nhỏ.

– Ngõ trúc quanh có – tre trúc sầm uất mọc quanh làng- sự váng vẻ của con người.

– Từ quanh co càng làm cho đường đi nối lại trong làng càng trở lên hun hút.

– Kết hợp: vắng teo.

=>    Làm cho bức tranh thu càng trở lên vắng vẻ.

–    Màu sắc: Sóng biếc, lá vàng, trời xanh ngát, trúc xanh, bèo xanh => Màu xanh tiêu biểu xen ngang màu vàng của lá nó tạo ra một bức tranh thu thanh xơ, dịu nhẹ , hài hòa.

–    Chuyển động, âm thanh: Sóng hơi gợi tí. Lá khẽ đưa vèo, mây lơ lửng, cá đớp động => Chuyển động và âm thanh nhẹ nhàng, tinh tế gợi lên không gian tĩnh mịch, vắng lặng.

=>    Sự cảm nhận thiên nhiên tinh tế của tác giả và thể hiện tình yêu thiên nhiên. Cảnh thu đẹp nhưng tình lặng, buồn điển hình hơn cả cho mùa thu làng cảnh Việt Nam nó chứa đựng nét riêng của làng quê. Cái hồn dân dã của cảnh vật nơi đồng bằng Bắc bộ.

2.    Tình thu

Ở 6 câu đầu nhà thơ cảm nhận bức tranh thu bằng nhiều giác quan: Thị giác, thính giác, xúc giác.

=>    Nhà thơ chìm đắm vào bức tranh thu bằng tình yêu tha thiết. cảnh thu buồn, tĩnh lặng, tâm trạng còn người cũng buồn và nặng chĩu suy tư.

–    Hình ảnh  tư thế tựa ghế buông cần gợi lên sự gò bó, ngồi thu hình lại nhưng kiên nhẫn.

–    Thời gian: lâu chẳng được diễn tả sự chảy trôi của thời gian đồng thời gợi lên người câu cá không chịu tâm vào câu mà tâm trạng nặng nề bực dọc.

=>    Bộc lộ sự suy nghĩ, trăn trở, buồn giàu về thế sự thời cuộc.

=>     Không chỉ là hình ảnh của mùa thu mà còn là tấm lòng gắn bó thiết tha với thiên nhiên,quê hương một tấm lòng yêu nước, yêu dân thầm kín nhưng không kém sâu sắc.

3.    Tổng kết

NT: Cách sử dụng ngôn ngữ và hình ảnh giản dị. Cách sử dụng vần eo biểu hiện tinh tế của sự vật , nhưng uẩn khúc thầm kín khó dãi bày. Lấy động tả tĩnh, lấy chuyển động, tả âm thanh để gợi cái yên ắng cảnh vật, cái tĩnh lặng tâm hồn.