Nội dung cơ bản của VAT
Đối tượng chịu thuế Luật thuế GTGT và các văn bản hướng dẫn thi hành luật thuế GTGT của nhà nước quy định đối tượng chịu thuế GTGT là hàng hoá và dịch vụ dùng cho sản xuất kinh doanh, tiêu dùng ở Việt Nam. ...
Đối tượng chịu thuế
Luật thuế GTGT và các văn bản hướng dẫn thi hành luật thuế GTGT của nhà nước quy định đối tượng chịu thuế GTGT là hàng hoá và dịch vụ dùng cho sản xuất kinh doanh, tiêu dùng ở Việt Nam.
Hàng hoá, dịch vụ được sản xuất và tiêu dùng ở Việt Nam.
Hàng hoá, dịch vụ được nhập khẩu để tiêu dùng trong nước.
Hàng hoá và dịch vụ được sản xuất và tiêu dùng nội bộ.
Hàng hoá và dịch vụ được mua, bán dưới mọi hình thức, bao gồm cả trao đổi bằng hiện vật.
Ở nước ta quy định danh mục 26 loại hàng hoá dịch vụ không thuộc diện chịu thuế GTGT nhưng hàng hoá đó thường có trong các tổ chức sau:
Là sản phẩm của một số ngành đang còn khó khăn, cần khuyến khích tạo điều kiện phát triển như: sản xuất nông nghiệp, máy móc nhập khẩu mà trong nước chưa sản xuất được ...
Các hàng hoá dịch vụ thuộc các hoạt động không mang tính chất kinh doanh vì lợi nhuận hoặc thuộc các hoạt động được ưu đãi vì mục tiêu nhân đạo, xã hội: Vũ khí khí tài phục vụ an ninh, quốc phòng, bảo hiểm nhân thọ, bảo hiểm học sinh ...
Một số hàng hoá dịc vụ thiết yếu phục vụ nhu cầu đời sống sản xuất cộng đồng: dịch vụ y tế, văn hoá, giáo dục, thông tin đại chúng, vận chuyển khách công cộng bằng xe buýt ...
Tổ chức, cá nhân mua bán, nhập khẩu hàng hoá, cung ứng dịch vụ không thuộc diện chịu thuế GTGT không được khấu trừ và hoàn thuế GTGT đầu vào của các hàng hoá và dịch vụ này.
Còn đối tượng nộp thuế: Là tất cả các tổ chức, cá nhân có hoạt động sản xuất kinh doanh và dịch vụ chịu VAT ở Việt Nam, không phân biệt ngành nghề hình thức tổ chức kinh doanh, cá nhân khác có nhập khẩu hàng hoá chịu VAT.
Luật thuế VAT áp dụng ở Việt Nam phân biệt 4 mức thuế suất khác nhau: 0%, 5%, 10% và 20% áp dụng đối với từng nhóm mặt hàng sản xuất hoặc nhập khẩu. Việc quy định các mức thuế suất khác nhau thể hiện chính sách điều tiết thu nhập và hướng dẫn tiêu dùng đối với hàng hoá dịch vụ. trong điều kiện hiện nay ở nước ta, mặt bằng kinh doanh của các ngành nghề chưa đồng nhất, nên phân biệt mức thuế suất VAT khác nhau đối với từng nhóm mặt hàng là sự cần thiết.
Hàng hoá nhập khẩu bao gồm tất cả hàng gia công xuất khẩu (xuất khẩu ra nước ngoài hoặc khu chế xuất) được áp dụng mức thuế suất 0% nhằm thực hiện hoàn thuế đã thu ở khâu trước và khuyến khích xuất khẩu.
Những hàng hoá dịch vụ thiết yếu, phục vụ trực tiếp cho sản xuất và tiêu dùng được áp dụng mức thuế suất thấp là 5%.
Các hàng hoá dịch vụ không thiết yếu, cần thiết có mức thuế suất cao là 20%.
Các hàng hoá Dịch vụ thông thường áp dụng mức thuế suất là 10% căn cứ tính:
Nếu cơ sở sản xuất kinh doanh nhiều loại hàng hoá, dịch vụ chịucác mức thuế suất khác nhau thì phải tổ chức hạch toán riêng doanh thu từng loại hàng hoá, Dịch vụ kinh doanh theo từng mức thuế suất quy định đối với từng loại hàng hoá riêng biệt. Nếu không hạch toán như vậy thì doanh nghiệp phải tính thuế GTGT theo mức thuế suất cao nhất của hàng hoá, dịch vụ mà cơ sở sản xuất kinh doanh trên tổng doanh thu của tất cả các loại hàng hoá dịch vụ bán ra trong kỳ.
Phương pháp khấu trừ thuế
Điều kiện ta xét về đối tượng áp dụng.
Các đơn vị, tổ chức kinh doanh chấp hành tốt công tác hạch toán và chế độ sử dụng hoá đơn chứng từ bao gồm các doanh nghiệp nhà nước, doanh nghiệp đầu tư nước ngoài và các tổ chức sản xuất kinh doanh khác. Trừ các đối tượng áp dụng tính thuế theo phương pháp tính trực tiếp trên GTGT.
VAT phải nộp được xác định như sau
= -
Theo phương pháp này người ta tính thuế trên toàn bộ giá trị hoá đơn bán ra sau đó trừ đi số thuế đã có trên các hoá đơn hàng hoá, Dịch vụ mua vào để xác định số thuế phải nộp trong kỳ hạch toán.
Trước hết cần xác định thuế GTGT đầu ra theo công thức sau đây:
| Thuế GTGTđầu ra | Giá tính thuế của= hàng hoá, dịch vụ chịu thuế bán ra | Thuế suất thuế GTGTx của hàng hoá dịch vụ đó |
Phương pháp khấu trừ thuế
Cơ sở kinh doanh thuộc đối tượng tính thuế theo phương pháp khấu trừ khi bán ra hàng hoá, dịch vụ phải tính thuế GTGT của hàng hoá, dịch vụ bán ra. Khi lập hoá đơn bán hàng hoá Dịch vụ, cơ sở kinh doanh phải ghi rõ hàng hoá bán ra chưa có thuế, thuế GTGT và tổng số tiền người mua phải thanh toán. Riêng đối với hàng hoá Dịch vụ đặc thù được dùng loại chứng từ ghi giá thanh toán là giá đã có thuế, thì giá chưa có thuế và thuế GTGT đầu ra được xác định:
| Thuế GTGT = |
| Giá thanh toán |
| 1 + % thuế suất |
Thuế GTGT đầu vào bằng tổng số thuế GTGT ghi trên hoá đơn GTGT mua hàng hoá, Dịch vụ hoặc chứng từ nộp thuế GTGT của hàng hoá nhập khẩu.
Phương pháp khấu trừ thuế có ưu điểm là
Đơn giản hoá được quá trình tính và thu thuế bằng cách chỉ cần tập hợp các hoá đơn bán và mua hàng đã tính sẵn số thuế đầu ra và số thuế đầu vào trên đó.
Đảm bảo được số thu thuế cần thiết ở người mua hàng cuối cùng vì đây thực chất là phương pháp trừ lùi số đã nộp để xác định số còn phải nộp.
Phương pháp trực tiếp trên GTGT
Đối tượng áp dụng
Cá nhân sản xuất, kinh doanh là người Việt Nam.
Tổ chức, cá nhân nước ngoài kinh doanh ở Việt Nam không theo luật đầu tư nước ngoài tại Việt Nam chưa thực hiện đầy đủ các điều kiện về kế toán, hoá đơn, chứng từ làm căn cứ tính thuế theo phương pháp khấu trừ.
Cơ sở kinh doanh mua bán vàng bạc, đá quý ngoại tệ.
Xác định thuế GTGT phải nộp
Giá thanh toán của hàng hoá, Dịch vụ bán ra là giá bán thực tế bên phải mua thanh toán cho bên bán bao gồm cả VAT và các khoản phụ thu, phí thu thêm mà bên mua phải trả.
Giá thị trường của hàng hoá Dịch vụ mua vào tương ứng với hàng hoá Dịch vụ bán ra được xác định bằng giá trị hàng hoá dịch vụ mua vào (cả VAT) mà cơ sở sản xuất, kinh doanh đã dùng vào sản xuất kinh doanh.
Trường hợp cơ sở kinh doanh không hạch toán doanh số hàng hoá, vật tư dịch vụ mua vào tương ứng với doanh số bán ra được xác định như sau:
| Giá thanh toán của hàng hoádịch vụ mua vào trong kỳ +tương ứng với hàng hoá bán ra | Giá trị hàng= tồn kho đầu kỳ | Giá trị hàng+ mua vào -trong kỳ | Giá trị hàng tồn khocuối kỳ |
Ngoài ra GTGT còn được xác định đối với một số ngành nghề cụ thể. Tuy vào kinh doanh của mỗi ngành có tính chất đặc thù khác nhau thì VAT được xác định khác nhau.
Bên cạnh đó, luật thuế GTGT còn xem xét đến vấn đề miễn giảm thuế và hoàn thuế GTGT như thế nào cho hợp lý. Luật quy định đối tượng và các trường hợp được hoàn thuế GTGT tuỳ theo từng cơ sở kinh doanh tương ứng và chế độ miễn giảm VAT phù hợp để vừa đảm bảo số thu cho NSNN nhưng cũng đảm bảo phát triển sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, khuyến khích doanh nghiệp tích cực sản xuất kinh doanh.
