Nghị luận về việc đọc sách

– Bài số 1

“Sách mở ra trước mắt ta những chân trời mới”. Lời nhận định ấy quả không sai. Nếu thiếu sách báo thì cuộc sống ta sẽ buồn tẻ, hụt hẫng biết bao. Sách giúp ta rất nhiều trong quá trình học tập và rèn luyện, giúp ta giải đáp mọi thắc mắc, ưu phiền… Sách chẳng khác nào là người bạn của chúng ta. Cho nên khi bàn về ích lợi của sách, La Rochefoucault có nhận định: “Một quyển sách tốt là một người bạn hiền”.

Trong cuộc sống, bất cứ thời đại nào, bạn thì có bạn tốt, bạn xấu. Sách cũng vậy, có sách tốt và sách xấu. Nếu ta đã từng được khuyên nên chọn bạn mà chơi thì câu nói trên cũng có giá trị tương tự như thế: Phải chọn sách tốt mà đọc. Thế nào là sách tốt? Đó là loại sách giúp ta mở mang kiến thức hiểu biết về cuộc sống, về con người, về đất nước, về thế giới… không chỉ hôm nay mà cả quá khứ xa xưa cũng như hướng tương lai sắp tới. Còn bạn hiền là sao? Là người giúp đỡ, xây dựng hướng dẫn ta học tập điều hay lẽ phải… Như vậy một quyển sách tốt và người bạn hiền có vai trò tương tự nhau, như nhà tư tưởng phương Tây đã ví von “Một quyển sách tốt là một người bạn hiền”.

Sách không chỉ giúp ta biết được cuộc sống, số phận của người Việt Nam mà còn giúp ta thông cảm với những cuộc đời của những con người ở những vùng đất xa xôi trên thế giới. Đọc Cố hương của Lỗ Tấn ta thây được cái nghèo khó, sự áp bức của xã hội đã biến một cậu bé thông minh hoạt bát trở thành một Nhuận Thổ nhút nhát, sợ sệt chấp nhận cái thân phận thấp hèn đáng thương hại. Cũng như bên trời Tây kia có những định kiến khắc nghiệt đối với những đứa trẻ không cha như Ximông bị người đời khinh khi luôn nghĩ đến cái chết. Rồi ở Mĩ, nơi nổi tiếng giàu có văn minh nhất thế giới vậy mà không ít người nghèo khó phải sống trong khu phố nhỏ hẹp bị bạc đãi không còn niềm tin – cô họa sĩ trẻ Jonxi bệnh hoạn luôn bi quan trước cuộc sống để số phận mình lụi tàn theo những chiêc lá rơi. Và cũng từ nơi ấy ta tìm được những tấm lòng nhân ái, biết chia sẻ nỗi bất hạnh với những người cùng khổ như mình. Chẳng hạn tấm chân tình của chú Philip, sự hi sinh của bác Bơmen luôn để lại trong lòng ta niềm xúc động dạt dào về tình yêu thương của con người. Thông qua sách, ta hiểu rõ được những bất công của xã hội và càng thấm thía hơn giá trị của cuộc sống tự do, công bằng, bác ái… Từ đó, giúp ta có ý thức tốt và có hành động đúng.

Những lúc buồn chán, sách lại là người bạn an ủi, giúp ta vui hơn qua “Những cuộc phiêu lưu kì thú”. Ta hồi hộp theo từng bước chân của Rô-bin-sơn Cru-sô với nhiều lo lắng. Ta sung sướng tự hào khi người anh hùng đó chiến thắng thiên nhiên, biển cả, đảo hoang… Và cũng chính những quyển sách như thế giúp ta thỏa mãn ước mơ chinh phục thiên nhiên, bắt thiên nhiên khuất phục dưới bàn tay và khối óc con người.

Đọc những truyện cổ tích thần thoại, truyền thuyết dân gian ta thấy sách càng gần gũi, thân tình hơn. Những ông Bụt, cô Tiên, phép lạ luôn tạo cho ta niềm vui, sự thích thú. Và hình ảnh của những chàng dũng sĩ, những hoàng tử, công chúa… là dấu ấn tốt đẹp làm rạo rực lòng ta. Truyện xưa có giúp ta hiểu rõ một chân lí sống “ở hiền gặp lành”, “gieo gió gặt bão”. Sách quả đúng là người bạn hiền đáng mến.

Tuy nhiên, trong thực tế không phải sách nào cũng tốt cả. Bởi lẽ bên cạnh những quyển sách có giá trị rất cần thiết cho chúng ta thì cũng co không ít những quyển sách vô bổ có hại đang có mặt rộng rãi khắp trên thị trường. Đó là những quyển sách đầu độc tuổi thơ, kích động bạo lực tuyên truyền văn hóa đồi trụy, mà ta cần phải tránh xa. Vì vậy, ta phải biết chọn sách tốt mà đọc. Nếu ta chọn được sách tốt tức là ta đã chọn được một bạn hiền.

Trong thời đại ngày nay, sách không phải là phương tiện duy nhất để cho con người giải trí, học hỏi, nhưng có thể nói sách mãi mãi là người bạn cần thiết cho chúng ta. Do đó ta phải yêu sách như yêu bạn, biết giữ gìn sách tốt như giữ gìn tình bạn. Vì thế nhận định của nhà tư tưởng La Rochefoucault là một nhận định có giá trị muôn đời.

– Bài số 2

Ngày nay, chúng ta ai cũng cần phải có kiến thức để nuôi sống mình và gia đình mình, nhưng kiến thức ở đâu? Nó nằm trong những cuốn sách vì vậy sách là tài sản quý giá, là người bạn tốt của con người, chúng ta phải chăm chỉ đọc sách.

Sách là sản phẩm của trí tuệ con người, sách là tài sản vô cùng quý giá. Sách mang nhiều kiến thức phong phú, giúp ta có những kiến thức làm những cột mốc xuất phát để ta có thêm nhiều kiến thức khác. Sách lưu giữ nhiều kiến thức phong phú về nhiều lĩnh vực khác nhau: những cuộc khởi nghĩa của ông cha ta được ghi trong sử sách, những bài văn hay có trong sách Ngữ Văn, những bài Toán khó nhưng có nhiều cách giải hay trong sách Toán và Bài tập Toán…Những kiến thức này đều xuất phát trong những cuốn sách từ cổ chí kim. Nếu chúng ta còn thắc mắc về những điều mà mình chưa rõ thì thì sách sẽ giúp chúng ta cập nhật thông tin một cách đơn giản mà nhanh nhất. Chúng ta còn có thể giải mã được thắc mắc của chính mình và tìm hiểu thêm được nhiều kiến thức phong phú khác từ những cuốn sách hay mà quý giá. Sách đưa ta đến chân trời của kiến thức, một chân trời kiến thức vô tận, giúp ta mở rộng thêm hiểu biết, là chìa khoá mở ra tri thức giúp đỡ ta sau này khi chúng ta bước vào đời sống tự lập. Sách còn đưa ta đến nơi của những cảm xúc lãng mạn: những cảnh thiên nhiên rất đẹp và những nhân vật tốt bụng luôn cứu giúp người khi hoạn nạn; cho ta biết thêm những tình cảm tốt đẹp: đức tính trung thực,thuỷ chung…Sách giáo dục chúng ta trở thành người tốt. Ai cũng biết những người thành đạt, nổi tiếng trên thế giới như Bác Hồ, Lenin, Lê Quý Đôn…Họ là những con người rất ham đọc sách, luôn tìm tòi kiến thức từ sách vở. Rõ ràng sách luôn là tài sản quý báu, người bạn quan trọng của con người.

Có người hay hỏi rằng: "Đọc sách như thế nào để có hiệu quả cao?". Chúng ta có thể đọc sách ở nhiều nơi: thư viện, nhà trường, vào thời gian rãnh rỗi khi đang ở nhà…Chúng ta phải lựa chọn sách để đọc, phù hợp với lứa tuổi mọi người. Có nhiều loại sách để chúng ta có thể lựa chọn nhưng phổ biến nhất là hai loại sách: loại thứ nhất là sách kiến thức phổ thông dùng cho học sinh và các học giả chuyên môn; loại thứ hai là sách có kiến thức chuyên môn, dùng để trau dồi cho chuyên môn. Khi đọc sách chúng ta phải vừa đọc, vừa ghi lại những ý quan trọng và những ý mà mình cần thiết nhất. Chúng ta nên ghi vào một cuốn sổ riêng để tiện sử dụng khi cần thiết chúng ta phải vận dụng những kiến thức học được trong sách vào cuộc sống hàng ngày, như vậy thì chúng ta có thể nhớ kĩ hơn những kiến thức học được trong sách. Chúng ta cần phải kiên trí đọc sách để tạo thành thói quen cho mình,phải đọc sách theo những điều trên đây thì mới cho ta hiệu quả cao của việc đọc sách.

Sách luôn là người bạn thân, luôn cần thiết đối với chúng ta dù cho khoa học, kĩ thuật phát triển cao đến đâu. Sách luôn là người bạn tri kỉ, cùng ta đi hết cuộc đời, sách luôn cần thiết đối với chúng ta cho dù khoa học, kĩ thuật phát triển thì sự phát triển của nó đều nhờ vào những kiến thức có trong sách. Chúng ta phải luôn nâng niu, bảo vệ sách, giữ gìn sách để chúng luôn luôn và mãi mãi là người bạn thân của chúng ta sau này.

Là người học sinh, chúng ta cần phải luôn luôn đọc sách vì nhờ vào việc đọc sách mà chúng ta mới có nhiều kiến thức về thế giới chúng ta đang sống và phát triển ra sao. Sách là tài sản quý giá,là người bạn thân tốt của con người. Chúng ta luôn luôn cần phải đọc sách cho dù khoa học, kĩ thuật phát triển đến đâu.

– Bài số 3

Nói đến M.Gorki, không thể không nói đến tự học,do đó không thể không nói đến sách. Chính ông đã nói đến tác động ghê gớm của sách đối với mình trong một lời phát biểu giản dị:

“Sách mở ra trước mắt tôi những chân trời mới”.

Câu nói ấy hàm chứa một ý nghĩa phong phú và một chân lí,một lời khuyên.

Từ lâu con người đã biết đến sự kì diệu của sách. Sách, đó là cái thần kì trong những cái thần kì mà nhân loại đã sáng tạo nên. Thật không thể hình dung một nền văn minh mà không có sách. Từ hàng nghìn năm trước, khi chưa có chữ in, chưa có máy in, chưa có cả giấy bút nữa, thì nhân loại đã nghĩ đến sách rồi, đã có những hình thức đầu tiên của sách rồi. Sách là cái cần có để con người lưu giữ và truyền lại cho người khác, cho thế hệ khác, những hiểu biết của mình về thế giới xung quanh, những khám phá về vũ trụ, về con người, cả những ý nghĩ, những quan niệm, những mong muốn về cuộc sống cần gửi đến cho mọi người và trao gửi đến đời sau.

Sách, đó là kho tàng chứa đựng những hiểu biết của con người đã được khám phá, chọn lọc, thử thách, tổng hợp. Sách là nơi kết tinh những tư tưởng tiên tiến nhất của các thời đại, những hoài bão mạnh mẽ nhất, những tình cảm tha thiết nhất của con người. Chỉ có những gì mà con người cảm thấy bức xúc cần nói, cần truyền lại, mới đi vào sách.

Tác động của sách không hề bị giới hạn bởi thời gian và không gian. Con người ngày nay vẫn không giảm sút hứng thú tìm lại những trang sách đã có hàng mấy nghìn năm nay, từ những hình vẽ bí hiểm trên những phiến đất sét, những chữ cái từ lâu đã trở nên lạ lùng trên các tấm da cừu, những con chữ tượng hình trên các thẻ tre…cho đến hôm nay, những cuốn sách được in hàng loạt bằng những máy in điện từ hiên đại. Một người sống ở một làng hẻo lánh Châu Á cũng có thể đọc được cuốn sách của một người viết từ một đất nước xa xôi ở Châu Mĩ. Thật có thể không ngoa rằng: có sách, các thể kỉ và các dân tộc xích lại gần nhau.

Sách là thế, sách có sức mạnh như thế, cho nên M.Gorki đã rất có lí khi nói: “Sách mở rộng ra trước mắt tôi những chân trời mới”.

Sách đưa đến cho người đọc những hiểu biết mới mẻ về thế giới xung quanh, về vũ trụ bao la, về những đất nước và dân tộc xa xôi. Những quyển sách khoa học có thể giúp người đọc khám phá ra vũ trụ vô tận với những quy luật của nó, hiểu được quả đất tròn mang trên mình nó bao nhiêu đất nước khác nhau với những hoàn cảnh thiên nhiên khác nhau. Những quyển sách xã hội học giúp hiểu biết về đời sống con người trên các phần đất khác nhau đó với những đặc điểm về kinh tế, lịch sử, văn hóa, những truyền thống, những khát vọng.

Sách, đặc biệt là những cuốn sách văn học, giúp ta hiểu biết về đời sống bên trong của con người, qua các thời kì khác nhau, ở các dân tộc khác nhau, những niềm vui và nỗi buồn, hạnh phúc và đau khổ, những khát vọng và đấu tranh của họ.

Sách còn giúp người đọc phát hiện ra chính mình,hiểu rõ mình là ai giữa vũ trụ bao la này, hiểu mỗi người có mối quan hệ như thế nào với người khác, với tất cả mọi người trong cộng đồng dân tộc và cộng đồng nhân loại này. Sách giúp người đọc hiểu được đâu là hạnh phúc, đâu là nỗi khổ của mỗi người và phải làm gì để sống cho đúng và đi tới một cuộc đời thật sự. Sách mở rộng những chân trời ước mơ và khát vọng.

Đã từng có những cuốn sách không chỉ “mở rộng những chân trời mới” cho một người, trăm người, triệu người, mà cho cả nhân loại. Những trang sách của Bruno, Galie về quả đất và thái dương hệ đã mở ra cho loài người một thời kì mới trên con đường chinh phục tự nhiên. Những trang sách của Dacuyn về các giống loài không chỉ giúp con người hiểu rõ về các giống loài sinh vật mà còn hiểu rõ hơn về chính con người. Sách của Secspia, của Diderro, Monteskier rồi của Mac,Angghen…thực sự đã giúp con người làm những cuộc cách mạng. Đọc Bangdac ta hiểu về thế giới tư bản với sức mạnh lạ lùng của đồng tiền. Đọc thơ Tago, thơ Lý Bạch, Đỗ Phủ, ta hiểu đời sống và tâm hồn của cả những dân tộc. Đọc Nguyễn Du,Hồ Xuân Hương,Cao Bá Quát…ta hiểu xưa kia cha ông ta từng đau khổ và ước mơ những gì…Thật không sao kể hết “những chân trời” mà các trang sách đã mở rộng trước mắt ta. Có thể nói một cách tóm tắt rằng: lợi ích của sách là vô tận. Ta đồng ý với lời nhận xét của M.Gorki cũng là tiếp nhận lời khuyên bao hàm chứa trong câu nói ấy: Hãy đọc sách,cố gắng đọc sách càng nhiều càng tốt.

Tuy nhiên, chẳng lẽ đó là một lời khuyên vô điều kiện? Ngẫm cho kĩ,ta vẫn thấy có một khoảng trống cần cân nhắc trong lời khuyên ấy.Vì sao? Vì không phải mọi quyển sách đề “mở rộng những chân trời mới”.

Từ khi xuất hiện chủ nghĩa tư bản,mọi vận dụng của con người, trong đó có sách,đều trở thành hàng hóa. Sách không chỉ là cái do con người viết ra cho con người đọc, mà còn là một món hàng cho những ông chủ nhà in, chủ nhà xuất bản kiếm lời. Mục đích của những ông chủ ấy, nói chung, không phải là phục vụ nhân loại mà để kiếm lợi nhuận, lợi nhuận tối đa. Vì thế, trên thị trường sách, không phải bao giờ cũng chỉ có những cuốn sách tốt thực sự phục vụ mục đích cao cả của con người, mà còn có rất nhiều những cuốn sách vì mục đích kiếm lời, đã gây tác hại không nhỏ cho con người.

Thế nào là sách tốt? Đó là những cuốn sách phản ánh chính xác quy luật của tự nhiên và của đời sống xã hội. Chúng giúp con người ta hiểu rõ về số phận của mình để có ý thức đúng về nghĩa vụ của mình trong đời sống. Một cuốn sách tốt phải giúp cho các dân tộc hiểu biết nhau hơn. Nó phải ca ngợi sự công bằng và tình hữu nghị giữa các dân tộc. Nó phải khiến cho con người thêm tự hào về mình, thêm vững tin ở cuộc sống để chiến đấu cho cuộc sống mỗi ngày một hợp lí và hạnh phúc hơn. Nó phải khiến cho tâm hồn con người trở nên phong phú hơn, độ lượng hơn, trong sáng hơn.

Đọc những cuốn sách như thế,đúng là chân trời mở rộng không chỉ trước mắt ta mà còn cả trong tâm hồn ta. Ta không chỉ tăng thêm hiểu biết mà còn tăng thêm giá trị và sức mạnh.

Còn thế nào là sách xấu? Đó là những cuốn sách xuyên tạc đời sống,đưa đến cho người đọc những kiến thức giả trá về thế giới xung quanh. Chúng đề cao dân tộc này mà bôi nhọ dân tộc kia, chúng gây thù hằn và ngờ vực giữa các dân tộc, đề cao bạo lực và chiến tranh, kích động những thị hiếu bản năng thấp hèn của con người.

Đọc những cuốn sách như thế, người đọc không những không tăng thêm những hiểu biết mà còn trở nên dốt nát, mê muội hơn. Đọc những cuốn sách như thế, tâm hồn người đọc không những không hề mở rộng chân trời mà còn thêm khô cằn vì những thú tính độc ác, những ước muốn tầm thường ích kỉ, những tình cảm bạc nhược đớn hèn. Sách cỏ thể là một thứ thuốc bồi dưỡng cực kì công hiệu, cũng có thể là một thứ ma túy,một thứ thuốc độc cực kì nguy hiểm.

Bởi vậy, từ câu nói của nhà văn vô sản Nga, ta có thể tự xác định cho mình một thái độ đối với sách. Trước hết, phải biết quý trọng sách và coi việc đọc sách là một công việc rất cần thiết, vừa rất thú vị vừa rất bổ ích. Sống mà không đọc sách, không ham mê sách, là một điều không thể chấp nhận được. Nhưng phải chọn sách để đọc. Không bị mê hoặc bởi sự hấp dẫn của hình thức, không để bị lôi cuốn bởi những thị hiếu tầm thường, phải tìm đến những cuốn sách thực sự tốt, có ích.

Mặt khác, đọc sách không chỉ là một sự hưởng thụ, mà còn là một cách hành động ở đời. Cho nên, đọc sách là để rút ra những bài học bổ ích cho cuộc sống tốt hơn, hành động có hiệu quả hơn. Đọc sách mà không tiêu hóa được, không vận dụng được vào hành động, thì dẫu đọc hàng nghìn cuốn sách cũng không hơn gì cái tủ mọt đựng sách.

Hàng ngàn năm qua, con người đã sáng tạo ra sách và mê đọc sách. Nhưng nếu xưa kia niềm vui ấy chỉ là đặc quyền của một số người rất nhỏ thì ngày nay là niềm vui, là quyền lợi của cả những con người bé nhỏ bình thường. Sách vẫn tiếp tục phát huy tác dụng kì diệu của nó. Ta không thể hình dung một thế giới không có sách. Không còn sách, nền văn minh nhân loại cũng sẽ không còn.

– Bài số 4

 Sách là kho tàng kiến thức vô giá của nhân loại, đọc sách không chỉ giúp bạn mở mang kiến thức mà còn tích lũy được kinh nghiệm sống quý báu cho bản thân mình. Vai trò của việc đọc sách với bản thân mỗi cá nhân là vô cùng cần thiết để hoàn thiện bản thân mình hơn

Có một câu danh ngôn về việc đọc sách như sau: “Một cuốn sách tốt mở ra thì gợi niềm hy vọng, khép lại thì đem lại điều hữu ích”.  Có rất nhiều cách định nghĩa về sách, mỗi người lại có những định nghĩa rất riêng của mình. Nhưng nhìn chung, chúng ta có thể nói ngắn gọn, sách là nguồn cung cấp trí thức khổng lồ mà ta sẽ khó mà có thể khai thác hết. Hay nói một cách ngắn gọn sách chính là tri thức của con người, là nơi con người có thể trao đổi, học hỏi kinh nghiệm lẫn nhau. Ta sẽ thấy có rất nhiều loại sách khác nhau: sách văn học, khoa học, sách tự nhiên,…. Mỗi loại sách là mang những kiến thức khác biệt, hiểu biết khác nhau, theo đó mà cũng đáp ứng những nhu cầu của từng đối tượng riêng biệt. Một doanh nhân sẽ tìm sách dạy kinh tế, một nhà khoa học sẽ tìm những quyển sách về những chuyên đề khoa học riêng, …. Vì vậy việc chọn một cuốn sách phù hợp với chuyên ngành kiến thức và bản thân mỗi người là vô cùng quan trong. Sách có thể nâng tầm hiểu biết của bạn nhưng nếu là những cuốn sách có nội dung không minh bạch sẽ ảnh hưởng tới suy nghĩ và nhân thức của bản thân mình

Việc đọc sách không chỉ giúp bạn mở mang kiến thức, hoàn thiện chuyên môn mà còn nuôi dưỡng tâm hồn mỗi người. Sách như người bạn tâm tình, ru ngủ trái tim yếu đuối và giúp trái tim bạn mở rộng hơn với tình yêu thương, sự nhân hậu bao dung dành cho tất cả mọi người. Chúng ta có thể tìm thấy tất cả những điều đó qua những quyển sách như sách giải trí, văn học, ….Nó không chỉ mang ý nghĩa giải trí mà hơn hết là chúng sẽ giúp bạn thêm yêu cuộc sống, thư giãn tâm hồn và có thêm cái nhìn mới mẻ hơn đối với cuộc sống.

Nhưng để có thể có được nhiều kiến thức bổ ích nhất khi đọc sách, ngoài việc lựa chọn sách một cách tinh tế và đúng đắn. Chúng ta cũng cần có một phương pháp đọc  đúng đắn. Không chỉ đọc lướt qua chỉ để biết một cách hời hợt nội dung, mà cần có sự cảm nhận rõ nét về nội dung mà sách truyền tải. Để có được điều đó khi đọc sách bạn phải hết sức tập trung, rèn luyện kỹ năng đọc sách riêng. Đúng như Lê – nin đã từng nói “Học, học nữa, học mãi”. Mỗi ngày mỗi người dành ra ba mươi phút đọc sách, bạn sẽ có được một lượng lớn kiến thức, sách còn co ta biết tới những chân trời mới, những tấm gương vượt khó… Đọc để thấy yêu thêm cuộc đời này, có thêm nghị lực sống, trái tim bỗng thấy yêu đời hơn, mềm mại hơn trước những sóng gió.

Việc đọc sách có ý nghĩa vô cùng quan trọng với tất cả mọi người, bởi sách là nguồn tri thức mà nhân lọa để lại cho loài người. Để không bị tụt hậu, tự tin hơn với công việc và cuộc sống thì việc đọc sách để nâng cao kiến thức là vô cùng cần thiết. Tạo thói quen đọc sách để không ngừng nâng cao trí tuện bản thân.

Thanh Bình tổng hợp