Nấm mối - hương vị vấn vương của xứ dừa

Khi những cơn mưa giao mùa rơi xuống mặt đất khô khốc vào những buổi chiều tối, để ngày sau chớm nắng nhẹ cũng là lúc nấm mối bắt đầu mọc. Thoảng nghe trong hương gió mùi ẩm nồng của đất, người dân xứ dừa lại hò nhau đi săn nấm mối. Những ai đã từng được ăn nấm mối ắt hẳn sẽ khó mà quên hương vị độc đáo, còn với người dân nơi đây nó như một món quà quý mà thiên nhiên ban tặng, để rồi mỗi khi xa xứ lại chẳng nhuốm vị nhớ nhung.

Cũng chẳng khó khăn gì để phân biệt nấm mối với các loại nấm khác, đầu thường có màu nâu xám, nhìn giống chiếc dù, thân hình trụ có màu trắng đục. Khi mới nhú, chúng có hình búp nhọn, bầu tròn, màu nấm thường hòa lẫn với đất nên rất khó phân biệt, chỉ những con người xứ dừa có kinh nghiệm mới có thể phát hiện ra chúng và đánh dấu bằng cách lấy tàu dừa phủ lên hoặc cắm một đoạn cây vào đó như báo hiệu đất này đã có chủ và đợi vài ngày sau nấm trưởng thành thì ra thu hoạch. 

Muốn đạt được thành quả thì cần phải bỏ ra công sức, việc đi hái nấm cũng vậy, cần phải đi từ khi mặt trời chưa ló rạng, vì như thế nấm dễ thu hoạch, giữ được hương vị của sương đêm, chất chứa những tinh hoa của đất trời, tạo ra mùi vị tươi ngon, thơm ngọt hơn nhiều; còn nếu để mặt trời rọi vào, nấm sẽ nở thành tán, khó hái, dễ bị vụn nát, lượng chất dinh dưỡng cũng không còn nguyên vẹn. 

Nấm mối đem nấu canh rau tập tàng cho thêm vị thanh mát, cũng có thể làm món trứng vịt chiên nấm, chỉ cần đập trứng vịt vào tô, cho nước mắm, hành lá khuấy đều rồi bắc chảo, phi hành, cho nấm vào đảo sơ trước rồi trút hết trứng vịt lên, để lửa riu cho trứng chín cả mặt, không cần lật trứng để tạo vẻ thẩm mỹ cho món ăn. Khi thưởng thức có thể chấm cùng nước mắm pha hay nước tương tùy thích.

Một món khác cũng được liệt vào hàng trứ danh đó là nấm xào khổ qua (mướp đắng). Nhờ chất ngọt trong nấm mà vị đắng của khổ qua giảm đi ít nhiều, khi xào gần chín, đập thêm một hột vịt vào thì quá tuyệt. Còn nếu ai đó sợ độ đắng của khổ qua thì thay bằng mướp, món này cũng hút cơm không kém. Đó là những món dễ chế biến, ăn cùng cơm rất hợp vị.

Cũng có thể biến nấm thành món ăn chơi như làm bánh xèo. Cứ vào dịp tết Đoan Ngọ, khi gia đình tề tựu đông đủ, người dân xứ dừa không quên làm món bánh xèo nhân nấm để cùng nhau vui vầy thưởng thức, xuýt xoa. Hay tô bánh canh nấu nấm cũng làm ấm lòng người đi xa. Với dân nhậu thì món nấm cuốn lá cách nướng là “đưa” rượu hơn cả. 

Quả thật, đây là loại nấm mà thiên nhiên đã ban tặng cho những con người chân chất. Dù cho vào lẩu, nấu cháo hay chế biến thành những món ăn khác nhau thì khi nhai chầm chậm sẽ cảm nhận hết được vị ngọt, thanh, thơm ngon, đậm đà mà nấm tiết ra làm mê đầu lưỡi, thế mới hiểu được vì sao người dân nơi đây phong cho nấm mối là “hoa hậu miệt vườn” và để khi đi xa ai cũng vấn vương hương vị xứ dừa.