Kiểm tra đàn ong mật

nhằm thu hút các sản phấm của ong (mật ong, phấn hoa, sữa ,…) sao cho có hiệu quả kinh tế nhất.

Để đảm bảo yêu cầu trên, người nuôi ong cần kiểm tra đàn ong mật, nắm vững tình hình phát triển và những diễn biến của đàn ong để kịp thời xử lí kĩ thuật.

Điều kiện kiểm tra đàn ong

Đàn ong sống trong quần thể, mọi hoạt động của từng cá thể đều liên quan mật thiết với nhau. Các yếu tố ngoại cảnh (thức ăn, thời tiết,…) có ảnh hưởng quan trọng đến sự phát triển của đàn ong. Vì vậy khi kiểm tra đàn ong cần chú ý đến các đặc điểm sau:

Nắm vững mục đích, yêu cầu kiểm tra.

Kiểm tra lúc đàn ong ổn định, thời tiết tốt, không nên kiểm tra đàn ong đang đi làm tập trung.

Có sổ sách ghi chép thco dõi đàn ong và có dụng cụ làm vệ sinh (chổi quét, kim diệt sâu phá tổ, lưới bảo hiểm,…)

Không kiểm tra đàn ong lúc thời tiết bất lợi.

Tránh để bánh tổ có nhộng, ấu trùng chịu nắng, mưa gió rét.

Có lịch kiểm tra đàn ong định kì (trừ trường hợp kiểm tra đột xuất).

Kiểm tra cục bộ

Để đánh giá sơ bộ tình hình của đàn ong, ong chúa đẻ, ong lấy mật, thức ăn cho ong, sâu bệnh hại ong,… , cần kiểm tra bất thường một số đàn ong đại diện ở loại mạnh, trung bình, yếu. Ngay trong các đàn cũng chỉ xem xét mọt số cầu đại diện. Trên cơ sở kiếm tra sơ bộ, người nuôi lập kế hoạch chi tiết nhằm đạt mục đích của mình.

Kiẻm tra toàn diện

Tiến hành định kì hoặc do nhu cầu cần thiết phải kiểm tra toàn bộ đàn ong nuôi, có ghi chép đầy đủ tinh hình phát triển của đàn ong để người nuôi lập kế hoạch nhân giống, xây tầng, điều chỉnh đàn ong, thu hoạch sản phẩm,… Do kiểm tra toàn diện đàn ong, người nuôi kịp thời xử lí các biện pháp kĩ thuật: xử lí sâu bệnh, cho ăn bổ sung, xây cầu, thay chúa già,… giúp cho đàn ong phát triển tốt.

Nguyên tắc kiểm tra đàn ong mật

Ong có bản năng bảo vệ quần thể bằng cách dùng ngòi để đốt những khách không mời mà đến. Ong không thích các mùi kích thích. Khi kiểm tra ong, ta phải dùng lưới bảo hiểm, mặc áo màu sáng, không có mùi kích thích như: rượu, bia, mùi thơm, mùi hắc hoặc mồ hôi…

Kiểm tra đàn ong đến đâu ổn định ngay đến đó, thao tác nhẹ nhàng tránh làm ong bị chấn động. Khi bị ong đốt, nhẹ nhàng đặt cầu vào vị trí cũ, rửa tay và rửa chỗ bị đốt cho hết mùi nọc ong rồi mới kiểm tra tiếp.

Kiểm tra những đàn ong lành trước, sau đó kiểm tra những đàn ong bị bệnh. Kiểm tra đàn ong nào ghi chép riêng đàn đó để theo dõi và xử lí kĩ thuật kịp thời. Kiểm tra quá lâu ở một đàn ong sẽ làm ảnh hưởng đến quá trình nuôi chúa, ấu trùng, thay đổi ôn ẩm độ cần thiết cho đàn ong và kích thích đàn ong khác đến ăn cướp mật khi thiếu nguồn hoa.

Thao tác kiểm tra ong

Khi kiểm tra đàn ong, đầu tiên là quan sát bên ngoài. Sau đó đứng bên cạnh thùng ong về phía ván ngăn (không đứng trước và sau thùng), nhẹ nhàng mở nắp chính thùng ong. Nếu trên nắp thùng có nhiều ong đậu thì nghiêng nắp thùng hướng vào cửa tổ cho ong bò dần lên cửa tổ, tránh làm ong bay loạn xạ. Nếu không có ong đậu, ta dựa nắp thùng về phía sau thùng. Dùng hai ngón tay giữa ấn vào cầu trong, ngón tay trỏ và ngón cái nhấc nhẹ ván ngăn tách khỏi cầu trong để cách cầu trong độ 4cm. Dùng hai ngón tay giữa giữ cầu trong kề đó, nhấc nhẹ cầu thứ nhất ra khỏi thùng đưa ngang tầm quan sát ong chúa, tình hình đẻ trứng ong chúa; lượng ấu trùng, nhộng, mật, phấn dự trữ; sâu bệnh,… Xem xong cầu thứ nhất đặt ngay về phía ván ngăn, lấy thước ngăn cách giữa hai xà cầu trên để ra ngoài ván ngán. Sau đó lần lượt kiểm tra các cầu còn lại theo thứ tự trên. Làm vệ sinh lau chùi dáy thùng ; quét những nắp lỗ tổ khi ong nở rơi xuống tránh sâu phá tổ phát sinh. Thao tác kiểm tra đàn ong

Kiểm tra xong nhẹ nhàng dùng 2 tay lấy thành thùng làm điểm tựa đẩy dần những cầu dã ổn định vào sát thành thùng và cho thớt ngăn cuối cùng vào, rồi dậy nắp thùng ngay ngắn.

Khi nhấc cầu ong lên phải nhấc thẳng không để chạm vào cầu bên cạnh và thành thùng vì có thể làm chết ong chúa, ong thợ bị gạt lại bay lung lung. Xem cầu ong phải đưa lên theo phương thẳng đứng dồn trọng lực vào xà cầu để tránh làm rơi mật, phấn hoặc bánh tổ đầy thức ăn (mật, lương ong) bị vỡ.

Ghi chép theo dõi đàn ong

Mỗi đàn ong được ghi chép kĩ sau lần kiểm tra để theo dõi sự phát triển của đàn ong qua các vụ, các năm, từ đó chọn được những đàn ong có những đặc điểm tốt: năng suất sản phẩm cao, khả năng kháng bệnh, chống chịu điều kiện ngoại cảnh tốt, duy trì đàn lớn tốt,…

Mẫu bảng theo dõi tình hình đàn ong