Khoa học, công nghệ và đổi mới ở nước Hoa Kỳ?

Hoa Kỳ dẫn đầu OECD về tổng chi tiêu quốc gia cho NC&PT (chiếm 41% GERD cùa OECD), nhóm bằng sáng chế ba vùng (29%) và công bố khoa học (31%). Hoa Kỳ nắm giữ gần một phần ba các doanh nghiệp đầu tư cho NC&PT lớn nhất thế giới. Hệ thống nghiên cứu của Hoa Kỳ chủ yếu dựa vào khu vực doanh nghiệp thâm dụng NC&PT (2,04%GDP), chiếm 70% tổng GERD. Các doanh nghiệp lớn trong nước là những chủ thể chính trong chi tiêu của doanh nghiệp cho NC&PT (BERD); các DNVVN chiếm khoảng 17% BERD và các chi nhánh ở nước ngoài chiếm 15%. Hầu hết các doanh nghiệp tư nhân thực hiện NC&PT trong khu vực chế tạo công nghệ cao (50%), tiếp theo là khu vực dịch vụ thâm dụng tri thức (27%).

Hoa Kỳ có chỉ số bằng sáng chế ba vũng trên GDP cao hơn mức trung bình của OECD. Trong khi đó, liên kế quốc tế của các nhà nghiên cứu của nước này nằm ở dưới mức trung bình của OECD do trong nước có nhiều cơ hội liên kết đa dạng. Hợp tác quốc tế trong NC&PT đóng góp 30% tổng số bài báo khoa học và 12% đơn đãng ký sáng chế theo hiệp định hợp tác sáng chế (PCT) của Hoa Kỳ. Các trường đại học và các viện nghiên cứu công tích cực đăng ký sáng chế, đặc biệt là trong lĩnh vực công nghệ sinh học và công nghệ nano (35%). Mặc dù ưu thế công nghệ hiện hữu của Hoa Kỳ đã giảm đi trong những năm gần đây, nhưng Hoa Kỳ vẫn mạnh trong những lĩnh vực công nghệ này , cũng như trong lĩnh vực CNTT-TT; tuy nhiên họ lại tương đối yếu trong các công nghệ môi trường. Hoa Kỳ có một nền tảng các kỹ năng tốt; 41 % người dân trưởng thành có trình độ đại học và 35% trong số đó làm các công việc KH&CN. Tuy vậy, nhân lực có kỹ năng bổ sung mới còn ở mức khiêm tốn. Chỉ có 9% học sinh 15 tuổi đạt được điểm khoa học tốt theo sát hạch của chương trình đánh giá học sinh quốc tế (PISA), cũng như sự suy giảm tương đối về số lượng người có trình độ tiến sĩ và tỷ lệ thấp của số người tham gia vào các ngành khoa học và kỹ thuật. Cơ sở hạ tầng CNTT-TT của Hoa Kỳ được đánh giá tốt, với mức độ phủ sóng băng thông rộng cố định khá lớn và băng thông rộng không dây phủ sóng trên phạm vi rộng. Chỉ số sẵn sàng chính phủ điện tử ở mức cao.

Những thay đổi gần đây trong chi tiêu cho KHCNĐM:Năm 2009, GERD của Hoa Kỳ đạt 402 tỷ USD, chiếm 2,90% GDP. GERD tăng mạnh tới 2,9% giá trị thực tế trong giai đoạn 2005-2009, mặc dù giảm mạnh tới 5,8 tỷ USD trong năm 2009 do sự sụt giảm chi tiêu của tư nhân. Để ứng phó với cuộc khủng hoàng kinh tế, Đạo luật Phục hồi và Tái dầu tư cùa Hoa Kỳ năm 2009 đã thông qua khoán tài trợ 18 tỷ USD dành cho NC&PT nhừng khám phá mới về các công nghệ tương lai, công nghệ năng lượng và khí hậu.

Chiến lược KHCNĐM tổng thể: Chiến lược đổi mới Hoa Kỳ năm 2009 hướng tới tăng trưởng bền vững và việc làm chất lượng đã được bổ sung năm 2011 và là cơ sở cho nỗ lực của Chính phủ để đẩy mạnh nền kinh tế dựa trên đổi mới. Chiến lược này có ba mục tiêu: xây dựng một lực lượng lao động đẳng cấp thế giới với các kỹ năng của thế kỷ 21; các thị trường cạnh tranh thúc đẩy kinh doanh hiệu quả; và các đột phá trong các ưu tiên quốc gia.

Chính sách quản trị KHCNĐM: Hoa Kỳ không có một cơ quan trung ương chuyên trách về đổi mới. Văn phòng Chính sách Khoa học Công nghệ có vai trò tư vấn chính sách và điều phối các chính sách KHCNĐM. Các cơ quan chủ chốt của Bộ Thương mại là Viện Tiêu chuẩn và Công nghệ Quốc gia và Văn phòng Sáng chế và Nhãn hiệu Hoa Kỳ. Bộ Thương mại đà thảnh lập Văn phòng Đỏi mới và Doanh nghiệp vả Hội đồng Tư vấn quốc gia về đổi mới và doanh nghiệp. Tháng 1 năm 2012, báo cáo về tiến trình thực hiện Đạo luật Cạnh tranh của Hoa Kỳ đã đưa ra các kết quả của nghiên cứu cơ bản, giáo dục, cơ sở hạ tầng nghiên cứu, và hỗ trợ cho sản xuất công nghiệp. Chương trình Khoa học của chính sách khoa học và đổi mới (Science of Science and Innovation Policy-SciSlP) và Chương trình Khoa học của chính sách khoa học (Science of Science Policy-SOSP) của Quỹ Khoa học quốc gia đang xây dựng một cơ sở trí thức để cải thiện việc đánh giá chính sách.

Nền tảng khoa học: Hoa Kỳ có một cơ sở khoa học mạnh, nhưng ở mức độ tổng hợp, các chỉ số hoạt động lựa chọn ở mức trung bình của OECD. Chi tiêu công cho NC&PT ở trên mức trung bình một chút và nhiều nước OECD khác đã bắt kịp hiệu suất của các trường đại học và các nhà nghiên cứu của Hoa Kỳ.

Đổi mới và NC&PT của doanh nghiệp: Để thúc đẩy doanh nghiệp thực hiện NC&PT, việc khấu trừ thuế nghiên cứu và thử nghiệm đã được đơn giản hóa và ngày càng mở rộng. Ngân sách năm 2013 tài trợ cho NC&PT phi quốc phòng tăng thêm 5%, đạt 64,9 tỷ USD. Ngân sách của ba cơ quan khoa học then chốt là Quỹ Khoa học Quốc gia, Văn phòng Khoa học của Bộ Năng lượng và Viện Tiêu chuẩn và các Phòng thí nghiệm Công nghệ Quốc gia đang nằm trên quỹ đạo tăng gấp đôi về dài hạn.

Tinh thần doanh nghiệp: Các chương trình giáo dục kinh doanh chính thức được thiết lập trong những năm gần đây, và Quỹ Kauffman đã phân bổ 20 triệu USD tài trợ cho các trường đại học nghiên cứu ở doanh nghiệp. Chương trình Nghiên cứu đổi mới doanh nghiệp nhỏ cung cấp cho DNV VN các cơ hội nhận tài trợ cho NC&PT của chính phủ. Những thay đổi được đề xuất đối với khấu trừ thuế nghiên cứu và thử nghiệm sẽ mở rộng hỗ trợ cho vay và khấu trừ thuế đối với các DNVVN. Sáng kiến Khởi nghiệp của Hoa Kỳ cũng khuyến khích doanh nghiệp. Cơ sở hạ tầng khoa học và CNTT-TT là một phần của quá trình xây dựng một cơ sở hạ tầng cho thế kỷ 21. Quỹ Đổi mới không dây (WIN) phân bổ 300 triệu USD để thúc đẩy NC&PT các công nghệ không tiên tiến. Điều này sẽ mở rộng việc truy cập Internet tốc độ cao, hiện đại hóa lưới điện yà gia tăng quang phổ không dây.

Chính sách khu vực và cụm: Cục Quản lý Phát triển Kinh tế (EDA) thúc đẩy các vườn ươm và phát triển cụm khu vực. Cục Quản lý Doanh nghiệp nhỏ và EDA khuyến khích các cụm khu vực đổi mới. Bộ Quốc phòng cỏ các cụm công nghệ robot, năng lượng và an ninh mạng, Một trung tâm nghiên cứu nguyên lý (proof-of-concept) mới tại Trung tâm Khoa học của Trường Đại học Philudelphia và Văn phòng Đổi mới và Kinh doanh (OIE) là những phát triển quan trọng gần đây. OIE cũng quản lý Chương trình Thách thức i6, một chương trình tài trợ cạnh tranh.

Dòng tri thức và thương mại hoá: Đạo luật Phát minh của Hoa Kỳ năm 2011 là một cuộc cải cách chính sách lớn để cải thiện bảo hộ sở hữu trí tuệ và cấp giấy phép. Đạo luật này nhằm mục đích giảm các tồn đọng bằng sáng chế, hạn chế tranh chấp và nâng cao khả năng của nhà sáng chế trong việc báo hộ sở hữu trí tuệ ở nước ngoài. Văn phòng Các chương trình thực nghiệm để kích thích nghiên cứu cạnh tranh (EPSCoR) của Quỹ Khoa học Quốc gia nhằm mục đích tăng cường nghiên cứu và giáo dục về khoa học và kỹ thuật, để ngăn chặn sự tập trung quá mức các hoạt động nghiên cứu.

Nguồn nhân lực: Cải thiện giáo dục khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học (KCKT) là một ưu tiên quốc gia, cùng với mục tiêu dẫn đầu về số dân có trình độ đại học. Ngân sách năm 2013 đề xuất tăng 2,6% để cải thiện giáo dục KCKT sau trung học cũng như chất lượng cửa giáo viên tiểu học và trung học. Kế hoạch chiến lược 5 năm cho giáo dục KCKT nhằm mục đích cải thiện sự phối hợp giữa các cơ quan liên quan đến KCKT. Các chương trình nguồn nhân lực khác bao gồm Chương trình Vươn lên đỉnh cao (Race to the Top), Quỹ Thách thức học sớm (Early Leaming Challenge Fund) và Chương trình Khởi dộng tài năng (Head Start Program).

Các công nghệ mới nổi: Ngân sách năm 2013 cấp 2,2 tỷ USD cho NC&PT trong các lĩnh vực robot, vật liệu công nghiệp và chế tạo tiên tiến để tạo ra các việc làm chế tạo chất lượng cao. Hoa Kỳ cũng đề xuất một khoản trợ cấp 30,7 tỷ USD cho Viện Y tế Quốc gia cho nghiên cứu y sinh. Tài trợ cho Trung tâm Thúc đẩy Khoa học Tịnh tiến Quốc gia nhằm mục đích đẩy nhanh sự phát triển của các phương pháp điều trị và chẩn đoán mới; Sáng kiến Công nghệ nano Quốc gia nhận đựợc tài trợ liên tục cho NC&PT.

Đổi mới xanh: Hoa Kỳ có ý định dẫn đầu thế giới về NC&PT trong lĩnh vực công nghệ năng lượng sạch. Chương trình Tiêu chuẩn năng lượng sạch nhằm mục đích tạo ra một thị trường các công nghệ sạch thông qua các ưu đãi thuế và khấu trừ thuế sản xuất. Các khoản tài trợ khác cho NC&PT đã được phân bổ cho Cơ quan quản lý các Dự án Nghiên cứu tiên tiến về năng lượng và Văn phòng Hiệu suất năng lượng và năng lượng tái tạo cho các phương tiện được chế tạo bằng công nghệ tiên tiến.

Khoa học và Công nghệ Thế giới 2013

Cục Thông tin khoa học và công nghệ Quốc Gia - Bộ KH&CN