Khoa học, công nghệ và đổi mới ở nước Đan Mạch?

Đan Mạch có sự đổi mới mạnh mẽ doanh nghiệp, đặc biệ các công nghệ nổi trội và năng lượng tái tạo. Chỉ tiêu doanh nghiệp cho NC&PT giữ ở mức 2,08% GDP và đăng ký sáng chế ba vùng xếp ở vị trí đứng đầu nhóm giữa của khu vực OECD. Tỷ lệ chi tiêu NC&PT công được khu vực công nghiệp tài trợ thấp hơn ngưỡng trung bình của OECD trong khi tỷ lệ đăng ký sáng chế của các trường đại học và viện nghiên cứu lại cao hơn mức đó. Trong hợp tác quốc tế về khoa học và đổi mới, mặc dù Đan Mạch đứng đầu nhóm nước có thành tích trung bình về đồng sở hữu quyền tác giả quốc tế đối với các công bố khoa học, nhưng đồng đăng ký sáng chế quốc tế theo PCT lại dưới mức trung bình của OECD. Hạ tầng CNTT-TT phát triển tốt, Đan Mạch xếp thứ ba về số người đăng ký băng thông rộng cố định trên 100 dân trong khu vực OECD. Việc làm khoa học và công nghệ chiếm 41% tổng số việc làm, nhưng tỷ lệ người có trình độ đại học (34%) chỉ nhỉnh hơn mức trung bình của OECD. Nguồn cung lực lượng lao động lành nghề trong tương lai cần được tăng cường vì thành tích khoa học của học sinh độ tuổi 15 hiện còn yếu và tỷ lệ dân có bằng tiến sĩ khoa học và kỹ thuật khá thấp. Tuy nhiên, kể từ năm 2006, số lượng nghiên cứu sinh tiến sĩ hàng năm đã tăng gấp đôi.

Những thay đổi gần đây về chi tiêu KHCNĐM: Năm 2010, tổng chi tiêu cho NC&PT của Đan Mạch đạt 3,06% GDP, dẫn đầu nhóm trung của các nước OECD. Từ năm 2005-2010, tổng mức chi tiêu này đã tăng 4,4% mỗi năm. Khu vực doanh nghiệp được kỳ vọng sẽ tăng chi tiêu cho NC&PT. Chính phủ Đan Mạch chủ trương khuyến khích đầu tư của khu vực tư nhân cho nghiên cứu công và đổi mới bằng cách tăng lòng tin của khu vực doanh nghiệp vào nghiên cứu, phát triển và đổi mới như là động cơ tăng trưởng kinh tế trong tương lai.

Chiến lược KHCNĐM tổng thể: Chương trình Đan Mạch sát cánh bên nhau (tháng 10/2011) được xem là tuyên bố về tầm nhìn của Chính phủ đương thời. Quốc gia này nhấn mạnh đến đầu tư cho nghiên cứu và giáo dục. Chiến lược đối mới quốc gia được công bố năm 2012, đặt ra các vấn đề ưu tiên sau: xác định những thế mạnh của nghiên cứu công và đổi mới doanh nghiệp là nền tảng để xây dựng các mối quan hệ công - tư mới; nhấn mạnh hơn nữa đến giáo dục bậc cao; và quốc tế hóa mạnh mẽ hệ thống KHCNĐM của đất nước.

Chính sách quản trị KHCNĐM: Khi Chính phủ đương nhiệm nhậm chức năm 2011, họ đã tiến hành một số thay đổi về quản lý KHCNĐM. Để tăng cường vai trò trung tâm của giáo dục bậc cao trong đổi mới, Bộ KHCNĐM đảm nhận toàn bộ trách nhiệm giáo dục bậc cao và tên cùa Bộ đã đổi thành Bộ Khoa học, Đổi mới và Giáo dục bậc cao. Ngoài ra Bộ Thương mại và Tăng trưởng đã thay thế Bộ Kinh tế và Thương vụ. Trong 5 năm qua, Đan Mạch đặt trọng tâm vào đánh giá tác động của các công cụ chính sách đổi mới. Năm 2011, sách hướng dẫn đánh giá đặt ra các yêu cầu tối thiểu cho những phương pháp thu thập và đánh giá dữ liệu.

Nền tảng khoa học: Trong 5 năm qua, Đan Mạch có nền tảng khoa học vừng chắc do các trường đại học chi phối. Năm 2005, chi tiêu công cho NC&PT đạt 0,96% GDP, đưa quốc gia này lọt vào nhóm năm nước dẫn đầu OECD. Các nhà khoa học Đan Mạch đăng tải khá nhiều bài viết trên các tạp chí khoa học quốc tế hàng đầu. Kinh phí của trường đại học được cân bằng giữa việc phân bổ truyền thống tài trợ trọn gói cho tổ chức và cơ chế phân bố dựa vào hoạt động, được sửa đổi thông qua sử dụng tăng dần các chỉ sổ đo lường thư mục.

NC&PT và đổi mới trong doanh nghiệp: Các kế hoạch hiện hành đã nhận được sự bổ sung tài trợ công để thúc đẩy NC&PT và đổi mới trong khu vực doanh nghiệp. Quỹ Đổi mới doanh nghiệp với ngân sách 97 triệu USD giai đoạn 2010-2012, hỗ trợ đổi mới và phát triển thị trường trong những lĩnh vực công nghệ xanh và phúc lợi xã hội. Báo cáo “Tăng cường đổi mới trong doanh nghiệp” công bố tháng 8/2010, đã xác định những rào cản trong đổi mới doanh nghiệp và khuyến nghị các giải pháp, gồm có giảm gánh nặng hành chính.

Tinh thần doanh nghiệp: Các công ty sáng chế trẻ ở Đan Mạch có tỷ lệ trên GDP cao nhất trong số các nước OECD. Chính phủ nước này đã triển khai các sáng kiến cải thiện môi trường kinh doanh: Chương trình Vốn tăng trưởng Đan Mạch trị giá 1,3 tỷ USD nhằm củng cố thị trường vốn góp và vốn mạo hiểm; Kế hoạch bảo lãnh vay của Vaekstfonde được nâng lên 570 triệu USD. Chính phủ còn triển khai chiến lược giáo dục tinh thần kinh doanh.

Đổi mới khu vực công: Chương trình Tăng cường đổi mới trong doanh nghiệp còn nhấn mạnh tầm quan trọng của đổi mới khu vực tư nhân đối với đổi mới trong các dịch vụ công. Để đơn giản hóa hơn nữa các thủ tục hành chính cho doanh nghiệp, nhiều dịch vụ công cần được số hóa. Tháng 5/2011, kế hoạch mua sắm công mới được công bố để nâng cao hiệu quả và chất lượng mua sắm công với mục tiêu khuyến khích đổi mới trong khu vực tư nhân.

Hạ tầng khoa học và CNTT-TT: Trong xu hướng chung của các nước EU đặt trọng tâm lớn hơn vào phát triển các cơ cấu nghiên cứu, Lộ trình Hạ tầng nghiên cứu của Đan Mạch đã được công bố tháng 9/2011, bao gồm 19 đề xuất cho các dự án và sáng kiến ưu tiên cao.

Các chính sách cụm và vùng: Năm 2010, Nền tảng Chiến lược cho nghiên cứu và đổi mới được xây dựng như một mô hình hợp tác mới giữa nghiên cứu công và ngành công nghiệp, thông qua đó các cá nhân có thể tham gia tích cực hơn vào quá trình lập kế hoạch và thực hiện các nghiên cứu và đổi mới công.

Dòng tri thức và thương mại hóa: Chương trình cải cách quốc gia 2011 khuyến nghị đẩy nhanh thương mại hóa các kết quả nghiên cứu. Ngoài việc thúc đẩy hợp tác nghiên cứu, Chính phủ còn khuyến khích sử dụng và thương mại các quyền sở hữu trí tuệ.

Toàn cầu hóa: Chính phủ đương nhiệm Đan Mạch nhấn mạnh đến việc quốc tế hóa các hệ thống KHCNĐM quốc gia. Hệ thống ưu tiên cho tính cơ động lớn hơn của các sinh viên Đan Mạch, ưu tiên thu hút và giữ lại các khoản đầu tư nước ngoài và tài năng quốc tế. Như một phần của mục tiêu gia tăng xuất khẩu, đặc biệt đến các nước BRIICS, kế hoạch ưu đãi cho vay xuất khẩu sẽ được tăng lên tới 4,5 tỷ USD.

Nguồn nhân lực: Giáo dục là trọng tâm của chính phủ để giải quyết tình trạng giảm năng suất lao động. Các mục tiêu định lượng được đặt ra để tăng tỷ lệ lao động trẻ đạt trình độ đại học. Quỹ toàn cầu hóa đã phân bổ khoảng 1,9 tỷ USD giai đoạn 2007-2012 để tăng cường giáo dục trên trung học, đại học, cũng như hoạt động học tập của người trưởng thành và học suốt đời thông qua nhiều sáng kiến như chương trình tài năng, nâng cao chất lượng, giáo dục và đào tạo nghề, cũng như hạ tầng nghiên cứu.

Các công nghệ nổi trội: Đan Mạch là nước đi đầu trong OECD về ưu thế công nghệ hiện hữu trong các công nghệ sinh học và nano, cũng như côn nghệ môi trường. Tuyên bố “Đan Mạch sát cánh bên nhau” đưa ra tầm nhà về việc chuyển đổi hướng tới nền kinh tế xanh, bằng cách phát triển những công nghệ môi trường và năng lượng mới cũng như công nghệ sinh học

Đổi mới xanh: Thỏa ước chính trị chung về năng lượng được công bố năm 2012, bao gồm mục tiêu về một nền kinh tế không thải cacbon vào năm 2050, được theo đuổi bằng cách tiếp tục đầu tư ở mức cao cho các NC&PT liên quan. Khung chính sách khí hậu và năng lượng đến năm 2020 cũng được thông qua.

Khoa học và Công nghệ Thế giới 2013

Cục Thông tin khoa học và công nghệ Quốc Gia - Bộ KH&CN