Khoa học, công nghệ và đổi mới ở Cộng hòa Séc?

Hệ thống khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo của Cộng hòa Séc mang tinh định hướng cung. Mặc dù có những nỗ lực để hướng tới một nền kinh tế tri thức, nhưng sự thay đổi diễn ra chậm. NC&PT trong khu vực doanh nghiệp đã tăng 6,8% hàng năm từ năm 2000 (theo giá thực tế). Mức tăng đầu tư cho NC&PT ở khu vực này chiếm từ 0,70% GDP năm 2000 lên 0,97% GDP năm 2010. Liên kết giữa khu vực nghiên cứu khoa học và ngành cổng nghiệp còn khiêm tốn, với một tỷ lệ nhỏ các công trình nghiên cứu được tài trợ bởi ngành công nghiệp.

Hội nhập của nước này với các mạng lưới toàn cầu ở gần mức trung bình của các nước OECD. Tỷ lệ đăng ký bằng sáng chế PCT bởi các trường đại học và phòng thí nghiệm công còn thấp. Cộng hòa Séc vẫn còn có những điểm yếu trong công nghệ thông tin và công nghệ mới. Chỉ số nguồn nhân lực cho thấy một số yếu kém: chỉ có 17% người lớn có trình độ đại học, nhưng nước này lại có 31% lao động làm việc trong ngành nghề KH&CN, là một tỷ lệ khá cao. Tuy nhiên, tỷ lệ 5,6 nhà nghiên cứu/1.000 lao động của nước này là dưới mức trung bình của OECD, về chỉ số cơ sở hạ tầng công nghệ thông tin, CH Séc có 15 thuê bao băng thông rộng cố định và 55 thuê bao không dây trên 100 dân. Chỉ số sẵn sàng chính phủ điện tử là dưới trung bình, tương đương với Đa Lan và Cộng hòa Slovakia.

Thay đổi gần đây trong chi tiêu cho KHCNĐM: Tổng đầu tư nội địa cho NC&PT của Cộng hòa Séc tăng từ 1,35% GDP năm 2005 lên 1,56% GDP nãm 2010 và Chỉnh phủ đặt mục tiêu đạt 2,7% GDP vào năm 2020. Theo giá cố định, đầu tư nội địa cho NC&PT tăng trưởng khá mạnh, 5,7% một năm kể từ năm 2005 và tài trợ công cho NC&PT cũng đã tăng 5% một năm. Trong năm 2010, ngành công nghiệp tài trợ 49% trong tổng đầu tư nội địa cho NC&PT của Cộng hòa Séc và Chính phủ tài trợ 40%. Tài trợ của nước ngoài cho NC&PT của Cộng hòa Séc đã tăng từ 3% nãm 2000 lên 10% năm 2010.

Chiến lược KHCNĐM tổng thể: Chỉnh sách Phát triển Nghiên cứu và Đổi mới sáng tạo Quốc gia (2009-2015) đã được phê duyệt trong năm 2009, với chín mục tiêu chính. Nó xác định bốn lĩnh vực chuyên đề: Năng lượng bền vừng/ngành công nghiệp cạnh tranh; Sinh học phân tử; Xã hội thông tin; Môi trường. Ngoài ra, nước này cũng đã ban hành Chiến lược mới cho Cạnh tranh Quốc tế (2012-2020) nhằm mục đích đưa Cộng hòa Séc trở thành một trong số 20 quốc gia cạnh tranh nhất thế giới. Chiến lược đổi mới sáng tạo quốc gia mới (Chiến lược “31”) cùa nước này tập trung vào cơ sở hạ tầng, thể chế và đổi mới sáng tạo.

Chính sách quản trị KHCNĐM: Quản lý KHCNĐM phần lớn không thay đổi từ năm 2009. Hội đồng Nghiên cứu, Phát triển và Đổi mới thực hiện chính sách nghiên cứu, phát triển và đổi mới quốc gia và đóng vai trò cố vấn. Cục Công nghệ mới đã cải thiện được nguồn ngân sách, kinh phí và mua sắm phục vụ cho hoạt động nghiên cứu, phát triển và đổi mới thông qua Chương trình BETA. Cơ quan này cũng phối hợp với các bộ như Bộ Giáo dục, Thanh niên và Thể thao, Bộ Công Thương, Quỹ Khoa học Cộng hòa Séc và Czechlnvest.

Nền tảng khoa học: Cộng hòa Séc có nền tảng khoa học tương đối yếu, mặc dù có truyền thống kỹ thuật mạnh. NC&PT khu vực công và thứ hạng công bố khoa học dưới mức trung bình của OECD và các trường đại học thuộc hạng thấp nhất OECD.

NC&PT và đổi mới trong doanh nghiệp: Chương trình POTENCIAL thúc đẩy các trung tâm công nghệ và NC&PT trong nước. Mạng lưới Doanh nghiệp châu Âu cung cấp các dịch vụ chuyển giao công nghệ. Một số giải thưởng khuyến khích nhà sáng chế, chẳng hạn như giải “Đổi mới sáng tạo của năm”, “Đổi mới sáng tạo Cộng hòa séc và Hợp tác tốt nhất của năm”. Ngoài ra còn có giải thưởng hàng năm cho những thành tựu khoa học.

Tinh thần doanh nghiệp: Các sáng kiến thúc đẩy kinh doanh bao gồm START, GUARANTEE và PROGRESS cung cấp hỗ trợ lãi suất và bảo lãnh cho các công ty khởi nghiệp đổi mới sáng tạo.

Cơ sở hạ tầng khoa học và CNTT-TT: Cơ sở hạ tầng nghiên cứu được tập trung ở Prague và ở một mức độ thấp hơn ở Brno. Việc thiếu cơ sở hạ tầng nghiên cứu lớn được giải quyết thông qua Diễn đàn Chiến lược châu Âu về cơ sở hạ tầng nghiên cứu và Chương trình NC&PT vì Đổi mới (1,2 tỷ USD). Cơ sở hạ tầng mạng, với mạng Géant (CESNET - Czech NRẸN) đang được phát triển. Chương trình dịch vụ công nghệ thông tin và chiến lược khuyến khích sự đổi mới trong các giải pháp công nghệ thông tin, phần mềm và trung tâm dữ liệu.

Chính sách cụm và khu vực: Chương trình Hợp tác (2007-2013) thúc đẩy các cụm, các khu vực xuất sắc và các dự án hợp tác. Trong năm 2010, 42 triệu USD được đầu tư vào các nền tảng hợp tác nhóm. Bộ Công Thương và Cục phát triển doanh nghiệp và đầu tư (Czechlnvest) giám sát 30 khu KH&CN góp phần vào chiến lược đổi mới trong khu vực.

Dòng tri thức và thương mại hóa: Chính sách NC&PT và đổi mới đã tập trung nhiều hơn vào các sáng kiến hợp tác. Chương trình ALPHA của Cục Công nghệ hỗ trợ hợp tác giữa kinh doanh và nghiên cứu với kinh phí 417 triệu USD. Các chương trình TANDEM và IMPULS của MIT hỗ trợ NC&PT công nghiệp và hợp tác công-tư NC&PT và đã phân bổ 585 triệu USD cho hơn 700 dự án. 314 triệu USD đã được phê duyệt để tạo ra 35 trung tâm hợp tác công-tư trong giai đoạn 2012-2019. Chương trình Czechlnvest’s PROSPERITY hỗ trợ chuyển giao công nghệ. Các chương trình INNOVATION và INOVACE bảo vệ sở hữu trí tuệ, bằng sáng chế kiểu dáng và thương hiệu.

Toàn cầu hóa: Cộng hòa Séc đã tụt lại phía sau các nước khác trong Liên minh châu Âu về FD1. Điều này dẫn đến một sự thay đổi trong Luật về ưu đãi đầu tư năm 2000. Hơn nữa, Cục Xúc tiến Thương mại Quốc gia khuyến khích quốc tế hóa các công ty Séc bằng việc tạo thuận lợi liên kết toàn cầu. Một số ưu đãi của Cục Phát triển doanh nghiệp và đầu tư (Czechlnvest), chẳng hạn như giảm thuế, đào tạo và sát hạch, thúc đẩy đầu tư nước ngoài.

Nguồn nhân lực: Cộng hòa Séc đang thiểu nguồn nhân lực, mặc dù số lượng các nhà nghiên cứu gần đây đã tăng lên. Chương trình giáo dục vì nỉng lực cạnh tranh nhàm nâng cao tiêu chuẩn học thuật, với 417 triệu USD ngân sách cho giai đoạn 2007-2013. Các chương trình Czech Little- Head và Open Science II thúc đẩy giáo dục khoa học của học sinh trung học và các trường đại học. Trong năm 2008, một nhóm làm việc vì cơ hội bình đẳng cho phụ nữ và nam giới được thành lập trong Bộ Giáo dục, Thanh niên và Thể thao để đạt được bình đẳng giới trong giáo dục. Tỷ lệ dân số có trình độ đại học trong số những người từ 30-34 tuổi phấn đấu tăng lên 34% vào năm 2020.

Những công nghệ mới nổi: Các ưu tiên quốc gia mới dài hạn đang được chuẩn bị và sẽ đề cập các công nghệ mới nổi. Các dự án công nghệ hiện nay bao gồm “Cơ sở hạ tầng cực nhẹ” và “Hệ thống lade Asterix Prague tại Viện Vật lý, và Chương trình COMPASS-D tại Viện Vật lý plasma. Chương trình Bảo trợ công nghệ môi trường hỗ trợ các công nghệ sinh thái và chương trình ALPHA hỗ trợ công nghệ trong một loạt các ngành công nghiệp.

Đổi mới xanh: Bộ Môi trường đã cập nhật Chương trình Hỗ trợ các công nghệ môi trường được Chính phủ phê duyệt trong tháng 7 năm 2009. Việc cập nhật này nhằm mục đích nâng cao hiệu quả năng lượng và nhấn mạnh tầm quan trọng của năng lượng tái tạo và đổi mới sinh thái.

Khoa học và Công nghệ Thế giới 2013

Cục Thông tin khoa học và công nghệ Quốc Gia - Bộ KH&CN