Khánh Hoà - Chợ Rỗi

Chợ Rỗi

 

Ảnh minh hoạ.

Chợ họp từ rạng sáng, chỉ buôn cá, và giá cả không phụ thuộc vào việc cá về nhiều hay ít mà tùy theo thời tiết và khuynh hướng tiêu thụ. Đây là một trong những chợ độc đáo nhất ở Nha Trang. Chữ rỗi bắt nguồn từ những người dân ở các làng biển đi mua cá từ các thuyền đánh bắt để bán lại, họ gọi đó là nghề rỗi. Nếu dùng thuyền nhỏ ra biển đón tàu mua cá thì gọi là “rỗi nước”. Còn đợi tàu cập bờ mua thì gọi là “rỗi cạn”. Nhưng nghiệm cho cùng thì những người làm rỗi nước đôi khi không thu mua hết cá của tàu thuyền, cho nên chợ rỗi hình thành.

Chợ rỗi nằm ở khoảng đất trống đối diện với sân vận động thị trấn Ninh Hòa, Khánh Hòa, thuộc địa phận xã Ninh Ða. Lúc đầu cũng chỉ từ một chiếc xe chở cá tới nơi này chẳng may bị trục trặc, người chở cá bèn bày cá bên đường bán với mong muốn "gỡ lại vốn". Không ngờ hôm đó việc bán cá lại vô cùng thắng lợi. Cũng từ ngày đó, chợ rỗi thành hình. Sau đó, càng ngày chợ càng lớn dần vì những chủ tàu đánh cá từ Ninh Hòa, đến Vạn Ninh đồn nhau đem cá tới nơi bán. Cuối cùng chính quyền địa phương đã quyết định chọn một bãi đất trống rộng gần 1.000 m để làm chợ. Từ đó, chợ hình thành.

Cũng như bất cứ chợ nào, thường thì những chủ thuyền đánh cá chẳng có thì giờ ngồi bán từng giỏ cá của mình. Do đó, ngay tại chợ rỗi có nhiều chủ vựa. Gọi là chủ vựa vì họ lấy cá chủ thuyền bất kể đắt ế, họ cũng chẳng trả giá bán kiếm lời. Chủ vựa là một dạng "ngân hàng đấu giá" trong chợ rỗi. Mờ sáng, cá đánh bắt về đều giao cho chủ vựa theo dạng "chữ tín làm đầu", tiền của phiên chợ hôm qua được giao, còn lượng cá của hôm nay thì chưa biết ngã ngũ thế nào. Cá vẫn để nguyên trong vật dụng còn tươi rói. Chỉ chừng vài chục phút sau, các bà bán cá chuyên nghiệp ở các chợ từ Ninh Hòa đến Nha Trang đi xe tới. Việc trả giá có khi theo cân, có khi theo mớ. Cá được nhìn bằng mắt hơn là cầm lên xem vì đây hầu hết là những người đã buôn bán mấy chục năm trong nghề thì "Quen nhìn bằng mắt là biết cá đánh bắt ở đâu, cá còn tươi hay không, giỏ cá nặng bao nhiêu ký". Ðó gọi là kinh nghiệm nghề nghiệp.

Mỗi ngày, lượng cá về chợ rỗi khá lớn, có khi tới vài tấn. Ngoài các chủ vựa, còn một lực lượng khoảng mươi chị phụ nữ tuổi từ 25 trở lên, họ cho biết đều là người Ninh Ða. Tranh thủ sáng sớm ra chợ kiếm ít đồng bằng cách làm việc theo kiểu "chỉ đâu làm đó". Chẳng hạn, việc lựa cá, rửa cá, khiêng cá với giá cả có khi được vài chục ngàn mỗi buổi chợ.

Chợ rỗi tan rất sớm. Chỉ chừng 9 giờ sáng là cả khu chợ ồn ào náo nhiệt vắng những chuyến cá về hay cá đi. Khi đó, người đi qua không thể ngờ rằng ở nơi này từng có một phiên chợ chỉ họp từ rạng sáng và chỉ buôn cá mà thôi.