Hệ quả của việc phá rừng trồng cà phê ở Tây Nguyên

Những năm gần đây tình trạng vi phạm Luật Bảo vệ và phát triển rừng ở Tây Nguyên diễn ra một cách phức tạp, và tới nay người dân ở đây phải chịu hậu quả cho việc phá rừng trồng cà phê.

Phá rừng trồng cà phê gây ra hậu quả nghiêm trọng như thế nào?

Những năm qua, tình trạng hạn hán tại các tỉnh Tây Nguyên diễn biến hết sức phức tạp, diện tích cây trồng bị khô hạn liên tục gia tăng và thiệt hại ngày càng nghiêm trọng, những tác động từ biến đổi khí hậu việc người dân ồ ạt trồng cây cà phê đã phá vỡ quy hoạch phát triển loại cây thể mạnh của Tây Nguyên, trực tiếp tạo sức ép lên tài nguyên nước của khu vực.

Diện tích trồng cà phê ở Việt Nam tăng cao

Mục tiêu phát triển đến 2020 thì diện tích trồng cà phê nước ta lên tới 500 ngàn ha và đến năm 2030 sẽ giảm xuống còn 479 ngàn ha, trong đó 4 tình Tây Nguyên gồm ĐakLak, Lâm Đồng, Đak Nông và Gia Lai là vùng trọng điểm phát triển cà phê với diện tích 447 ngàn ha chiếc tới 89,4% diện tích cả nước. Vào năm 2020 và 433 ngàn ha chiếm 90,4% diện tích cả nước vào năm 2030. Theo quy hoạch, đến năm 2020, diện tích cà phê tại Đắk Lắk sẽ giảm xuống còn 170.000 ha, Lâm Đồng 135.000 ha, Gia Lai 73.000 ha, Đắk Nông 69.000 ha và Kon Tum 12.500 ha.

Có giai đoạn giá cà phê tương đối cao lên tới 40 ngàn đồng/ kg, thị trường ổn định nên đã thu hút các hộ nông dân ở Tây Nguyên ồ ạt phá rừng trồng cà phê một cách tự phát, theo nhiều nhà lãnh đạo bất chấp khuyến cáo của những ngành chức năng diện tích trồng cây cà phê ở ĐakLak liên tục tăng không theo quy hoạch, kế hoạch, nếu trước đây diện tích trồng cà phê chỉ tập trung ở các huyện có đất bazan màu mỡ thì hiện tại 100% các huyện thành phố đều có cây cà phê. Thậm chí nhiều địa phương vùng đất không thích hợp có độ dốc lớn, không đảm bảo nguồn nước tưới cũng chạy theo phong trào trồng cà phê.

Hiện tại cho tới năm 2015 diện tích trồng cà phê ở Tây Nguyên đã lên tới 573 ngàn ha, Trong đó, Đắk Lắk vẫn là địa phương có diện tích cà phê lớn nhất với trên 204.000ha, kế tiếp là Lâm Đồng (157.307ha), Đắk Nông (118.649ha), Gia Lai (79.122ha) và ít nhất là Kon Tum (14.113ha). So với quy hoạch đến năm 2020 của Bộ NN&PTNT, tổng diện tích cà phê vùng Tây Nguyên hiện đã vượt qua diện tích quy hoạch gần 114.000ha. Trong đó, tỉnh Đắk Nông vượt quy hoạch gần 49.500ha, Đắk Lắk vượt trên 34.000ha, Lâm Đồng vượt 22.000ha, Gia Lai vượt gần 6.000 ha và tỉnh Kon Tum vượt trên 1.500ha.

Diện tích cà phê phát triển nhanh, năng suất, sản lượng đem tới lợi ích lớn cho sự phát triển kinh tế- xã hội cho khu vực này đồng thời đưa Việt Nam trở thành nước có sản lượng cà phê xuất khẩu đứng thứ 2 trên thế giới và đứng thứ nhất về xuất khẩu cà phê vối.

Tuy nhiên gần đây hậu quả của việc phá rừng, hầu như các năm gần đây tỉnh Tây Nguyên cũng có nhiều diện tích cà phê bị khô hạn, thiếu nước tưới nghiêm trọng dẫn đến chết khô hoặc giảm năng suất trong nhiều niên vụ liền gây thiệt hại lớn cho nông dân. Đáng lưu tâm, diện tích cà phê bị khô hạn năm sau luôn tăng đột biến so với những năm trước, mức độ xảy ra cũng ngày càng khốc liệt hơn. Nếu như vào năm 2011, diện tích cà phê khô hạn chỉ khoảng 10.000ha thì hiện tại, dù chưa hết mùa khô nhưng diện tích cà phê bị hạn đã lên tới hơn 30.000ha. Riêng tại tỉnh Đắk Lắk, hiện đã có trên 24.000 ha cà phê thiếu nước tưới, trong đó có nhiều vườn cà phê chết khô, hoặc khô cành vài niên vụ sau mới được phục hồi cho năng suất trở lại.

Hiện nay, biện pháp để khắc phục tình trạng trên đó là hạn chế việc phá rừng trồng cà phê, vì giá cà phê bấp bênh nên phải theo kế hoạch của các cơ quan chức năng.