Giống dưa hấu hắc mỹ nhân - 308

1. Thời vụ: 

Dưa có thể thích ứng rất lớn với hoàn cảnh thời tiết nên có có thể mở rộng thời vụ gieo trồng quanh năm , các vụ chính trong mùa nắng như sau:
Dưa thu hoạch vào dịp Noel: Gieo từ 20/9 đến 1/10 dương lịch , giai đoạn mới trồng gặp mưa cuối mùa dễ bị hư hại cây con.
dưa đỏ thu hoạch vào dịp tết: Gieo hạt khoảng 5-15/10 âm lịch , năm nay ứng với với 23/11-3/12 dương lịch , thu hoạch vào dịp tết nguyên đán. Vụ này thời tiết thuận tiện cho sự ra hoa , đậu quả nhưng dễ bị bọ trĩ cản trở do chúng lan truyền từ vụ dưa đỏ Noel.
Dưa Hè thu: Gieo trồng trong suốt mùa mưa , phù hợp ở một số vùng đất cao.

2. Làm đất trồng:

Chọn đất ruộng trồng dưa đỏ cần có tầng làm ruộng dầy , tơi xốp , dễ thoát nước , mực nước trong mương tưới phải thấp hơn mặt luống ít ra 15 cm. Bên cạnh đó cũng có thể trồng dưa đỏ trên đất gò , đất luống , bờ kênh mương , miễn sao có trọn vẹn nước tưới tiêu.
Phần lớn dưa đỏ được trồng trên đất ruộng trồng theo kiểu lên luống. Liếp đôi hai tim mương trung bình cách nhau 4-7 m. Xử lí đất với vôi bột 50 kg/1.000 m2 trước khi xắn luống 5-7 ngày. Đất được đào rãnh sâu và đào tầng lớp đất mỏng 2-3 cm , để cho đất mau khô và dễ tơi ra , mương đào rộng 30-50 cm. Đất đào được bỏ lên 2 bên tạo lên luống dưa rộng 80-90 cm. Để có dưa tết , trái lớn nên làm làm luống rộng hơn , khoảng cách giữa 2 tim mương khoảng 6-7 m và bề rộng luống trồng dưa 1m , luống cao 30-40 cm. Trồng dưa mùa mưa , trồng các loại dưa F1 chất lượng cao quanh năm ( khác với dưa chưng tết ) thường trái nhỏ khoảng cách giữa 2 tim mương 4-4 , 5 m. Nhưng để tăng năng suất trái dưa đỏ có thể trồng dầy bằng cách rút ngắn khoảng cách giữa 2 tim mương xuống còn 3 , 5 m.
Lưu ý: Không được làm ruộng dưa đỏ liên tiếp nhiều năm trên cùng nền đất , vì sự tích lũy mầm bệnh nhất là bệnh héo rũ do nấm Fusarium.. Tốt nhất nên chọn đất mới , trồng 1 đến 2 vụ nên luân canh cách 2-3 năm mới trồng lại hoặc trồng dưa đỏ tháp bầu.

3. Gieo hạt

a. Xử lí hạt giống

Bệnh do nấm khuẩn có sẵn trong hạt hoặc tấn công cây con lúc mới gieo nên trộn hạt với Thiram 80WP hoặc Benlate 50WP , nồng độ 5%o ( pha 5 g thuốc bột trong 1 lít nước rồi ngâm hạt ) trong 1-2 giờ. Để giúp hạt giống nẩy mầm nhanh và đều nên ủ cho nẩy mầm trước khi gieo. Bằng cách đem hạt phơi ngoài nắng nhẹ vài giờ , rồi ngâm hạt trong nước ấm pha tỉ lệ 2 sôi + 3 lạnh khoảng 2-3 giờ , chà rửa sạch nhớt , dùng vải gói hạt đem vùi trong tro trấu hoặc rơm rạ , nơi có ánh nắng , tưới nước giữ ẩm thường xuyên , sau 36-48 giờ hạt sẽ nhú mầm.

b. Cách gieo hạt: Có 2 cách

Gieo hạt thẳng: Lượng hạt giống 80-100 g để trồng 1.000 m2 đất. Gieo 2 hạt/lỗ , sâu 1-2 cm , phủ tro trấu hay rơm chặt ngắn , khi cây mọc 3-4 lá tỉa chừa 1 cây tốt. Những năm ít mưa hoặc mưa dứt sớm , theo kinh nghiệm suy đoán có xác xuất gieo hạt thẳng trên luống , nhưng nên ủ hạt nẩy mầm trước khi đem gieo.
Ưu điểm: Gieo thẳng rễ mọc sâu , cây sinh trưởng rất mạnh không bị mất sức
Nhược điểm: Khó chăm sóc , gặp mưa to cây con bị hư nhiều
Gieo trong bầu: Cần 50 -60g hạt giống cho 1.000 m2 đất. Bầu có thể làm bằng lá chuối , lá dừa , bề ngang 5 cm , chiều cao 7 cm , hoặc dùng bọc nilong có đục lổ thoát nước. Nguyên liệu để làm bầu gồm đất mịn , phân chuồng hoai , tro trấu tỉ lệ bằng nhau. Hạt dưa ủ nẩy mầm rồi gieo vào bầu , sau thời gian ấy sàng tro trấu lấp hạt. Nếunhư gieo trong bầu lá chuối nền phải đổ một lớp tro trấu dầy 5-10 cm để tránh đứt rễ khi nhổ vì bộ rễ phụ dưa đỏ tái sinh kém.
Ưu điểm: Gieo bầu cây sinh trưởng đồng đều , ít hao cây con , tranh thủ thời kì làm đất kỹ lưỡng
Nhược điểm : Tốn công làm bầu , rễ không phát triển sâu
Khi cây lên đều khoảng 80% thì loại bỏ những cây con mọc chậm. Cần dự trù 10-15% bầu để trồng dặm.
Dưa đỏ tháp bầu: Lượng hột giống cần 50 g cho 1.000 m2. Hạt bầu ngâm trong nước ấm pha tỉ lệ 3 sôi + 2 lạnh 4-5 giờ , gieo trong bọc nilon kích cỡ 8 x 12 cm , 4-5 ngày sau đem hạt dưa ngâm nước ấm 2-3 giờ , gieo trong nia hoặc rổ lót trấu bên dưới và phủ trấu bên trên , khoảng 3 ngày sau hột nẩy mầm đem tháp. Cây con sau khi tháp 8-12 ngày vừa lú lá nhám đem trồng ngay.
Ưu điểm: Rất ít bị bệnh héo rũ , có thể trồng dưa đỏ liên tiếp nhiều năm trên một nền đất
Nhược điểm: Tốn nhiều thời kì và công phu động để tháp cây con
Lưu ý:
Sau khi gieo hột rãi thuốc Basudin 10H hoặc Gegent 3G liều lượng 2 kg/1.000 m2 để ngừa kiến , dế cắn phá cây mầm. Để phòng bệnh cho cây con nên pha 20 g Copper B/10 lít nước , tưới trên 2 m2 bầu đất trước khi gieo hạt.
Vườn ươm phải chọn nơi có nhiều ánh sáng và không được đọng nước , bên dưới.

4. Trồng cây

Cây con được 7-10 ngày , vừa lú lá nhám đem trồng ngay. Đào hốc sâu 5-7 cm , rộng 10 cm , bón phân lót , xong rãi một lớp đất mịn , rồi rãi một lớp tro trấu. Pha Copper B nồng độ 4% tưới lên hố để phòng ngừa bệnh trước khi đặt cây con hoặc gieo hột thẳng; để ngừa dế , sâu cắn phá cây con cần rãi Basudin 10H 1-2 kg/1.000 m2 chung quanh gốc. Khoảng cách trồng giữa 2 cây trung bình 50-60cm ( mật độ 600-7200 cây/1.000 m2 ) , nhưng để có dưa cặp để chưng qủa to , mỗi quả từ 6-7 kg trở lên để phục vụ vào dịp tết nên trồng thưa , khoảng cách giữa các cây khoảng 70 cm ( mật độ 500 cây/1.000 m2 ).
Nhưng đối với dưa ăn chơi ở các vụ khác cần quả nhỏ 3-4 kg/quả nên trồng dầy , khoảng cách cây khoảng 40-50 cm và luống cũng hẹp hơn ( chỉ khoảng 3 , 5-4 , 5m giữa 2 tim mương , mật độ 900-1100 cây/1.000 m2 ).
Lưu ý:
Để tránh cây con bị đọng nước khi gặp mưa đáy bầu nên đặt cạn
Loại bỏ cây con yếu , phát triển không thường nhật

5. Chăm sóc sau khi trồng:

Tưới nước:

Trồng 1 - 2 tuần sau khi trồng: Bộ rễ chưa đến tuổi trưởng thành ,dùng ấm hoặc thùng vòi thùng búp sen để tưới ( giống như tưới nước dặm ). Trong thời khắc nắng gắt cây con sinh trưởng chậm hơn trồng bên ngoài , để làm giảm nhiệt độ mặt đất và không khí chung quanh cây con cần tưới nước đều khắp mặt luống bằng thùng vòi hương sen hoặc máy bơm có vòi phun.
Sau 2 tuần: Bộ rễ cây phát triển trọn vẹn về chiều sâu và rộng , nếu trồng trong mùa nắng tiến hành tưới thấm , bơm nước vào rãnh , thường 2 - 4 ngày mới tưới một lần. Trên nền đất cát , bơm nước đầy rãnh ngang đỉnh mặt luống nước thấm từ từ vào trong luống. Trên đất thịt ( thịt pha sét ) nền ruộng lúa , bơm nước tới đỉnh luống , chờ nước thấm vào luống chừng 20-30 phút , giở màng phủ lên theo dõi độ ẩm đất rồi xả nước ra , giữ mực nước trong rảnh cách mặt luống 30 cm là tốt nhất.

 Bón phân:

Tổng lượng phân cho 1.000 m2 là: 50-80 kg vôi + 1-2 tấn phân chuồng ( hoặc 50-100 kg phân hữu cơ vi sinh ) + 5-7 kg Urê + 80-100 kg phân hổ lốn 16-16-8 + 5-7 kg Kali nitrate được chia cho các lần bón
Rải phân lót: toàn bộ vôi , phân chuồng và khoảng 1/3 tổng lượng phân hóa địch học.
Tưới phân vào gốc: 5 -7 kg Urê 2 lần trước và sau rãi phân vào đất lần thứ nhất ( 18 - 20 ngày sau khi gieo ). 5 - 7 kg Kali nitrate giai đoạn 48 và 55 ngày sau khi gieo.
Rải phân vào đất: 2 lần
+ 18 - 20 ngày sau khi gieo rãi 1/3 tổng lượng phân 16 -16 -8 phía dây dính bò , vén màng phủ cách gốc 20 cm đến bìa luống , tưới nước đậy màng phủ lại.
+ 35-40 ngày sau khi gieo rãi 1/3 tổng lượng phân 16 -16 -8 phía ngược lại ( phía không có dây dính bò ) , cũng tưới nước cho ướt phân rồi đậy màng phủ.
Lưu ý: - Khi ngọn dưa chưa bò ra khỏi màng phủ cần chặt nhánh bằng cây có chặn ba ghim xuống đất thủng màng phủ để giữ ngọn dưa.
- Để màng phủ sử dụng được lâu không nên đi trên mặt líp khi đã phủ và sau khi thu hoạch dưa cần xếp gọn , cất trong mát.

Sửa dây

Khi dây khởi sự bỏ vòi ( 20 ngày sau khi xuống bầu ) thì tiến hành sửa và nhất thiết vị trí bò của dây , để cho các dây bò đồng thời khắp mặt luống theo trật tự , không quấn chồng lên nhau làm ảnh hưởng đến khả năng quang hợp của cây , là nơi trú ngụ của nhiều sâu bệnh hại và gây có nhiều trở ngại hoặc thiếu thốn trong việc tuyển trái.
Tỉa nhánh
Trước khi lấy quả , mỗi cây nên tỉa chừa lại 1 thân chính và 1 đến 2 dây nhánh phụ ( dây chèo ). Nên tỉa nhánh sớm khi mới vừa lú ra 5-7 cm. Tỉa bỏ tất cả các dây chèo và các dây bơi ra sau để tập trung dinh dưỡng nuôi quả , cũng có thể ngắt ngọn sau khi đã để quả có chu vi cở 2 gang tay .
Úp nụ ( thụ phấn bổ sung )
Công việc này được tiến hành tập trung trong 7-8 ngày , tiến hành vào 7-9 giờ sáng trong thời kỳ hoa trổ rộ. Chọn hoa đực tốt úp vào núm nhụy của hoa cái , tiến hành khoảng 35-40 ngày sau khi gieo hạt , thời kì úp nụ càng ngắn càng tốt , để các trái có cùng độ lớn , ruộng dưa quả đồng đều dễ chăm sóc.

Tuyển quả

Để cho quả dưa to chỉ nên để một quả/mỗi dây. Việc tuyển quả tiến hành khoảng 40-45 ngày sau khi gieo hạt. Khi quả bằng quả chanh chọn quả thứ 3 trên dây nhánh tức vị trí lá thứ 14-20 , nếu dây dính quá dày có thể chọn quả ở vị trí 20-24 sẽ cho quả tốt hơn. Nếu trên dây chính không tuyển quả được thì chọn quả thứ 2 trên dây nhánh tức vị trí lá 8-14.
Chọn quả đầy đặn , cuống to , dài , có nhiều lông măng thẳng , không sâu bệnh... Đồng thời tỉa bỏ tất cả các quả khác đậu tự nhiên , các quả ra sau , dùng cọng lá dừa cặm làm dấu.
Lót rơm kê quả
Khi quả lớn bằng quả cam , sửa cho quả đứng để quả phát triển đồng đều. Lót kê quả để hạn chế thối đít quả và giúp quả phát triển thuận tiện. Trong qúa trình quả phát triển thỉnh thoảng trở bề để quả tròn đẹp và màu vỏ quả xanh đều.

6. Thu hoạch

Dưa đỏ được thu hoạch khi có độ chín 80-90% , khoảng 60-70 ngày sau khi trồng tuỳ theođiều kiện vận chuyển đến thị trường tiêu thụ xa hay gần. Thường khoảng 25-30 ngày sau khi kết thúc thụ phấn.
Cần ngưng nước 4-5 ngày trước khi thu hoạch giúp dưa ngon ngọt , để dành được lâu và ít bị vỡ khi vận chuyển. Việc ngưng tưới phân và phun thuốc 10 ngày trước khi thu nhằm chắc chắn phẩm chất dưa sạch cho người tiêu dùng.

Sâu bệnh hại cây dưa hấu

I SÂU HẠI

1 - Rầy lửa , bọ trĩ.

- Thành trùng và ấu trùng rất nhỏ có màu trắng hơi vàng , sống tập trung trong đọt non hay mặt dưới lá non , chích hút nhựa cây làm cho đọt non bị xoăn lại. Thiệt hại này kết hợp với triệu chứng do rệp dưa làm cho đọt non bị sượng , ngẩng đầu lên cao mà nông dân thường làm gọi là ”bắn tàu bay hay đầu lân”. Khi nắng lên bù lạch ẩn nấp trong kẽ đất hoặc rơm rạ. Thiệt hại do bọ trĩ , bọ dưa liên quan đến bệnh siêu trùng.
- Bù lạch sẽ phát triển mạnh vào thời kỳ khô hạn. Thiệt hại này cũng xảy ra ở những vùng chuyên canh rất trầm trọng. Nên trồng đồng loạt và tránh gối vụ , kiểm tra ruộng dưa thật kỹ để phát hiện sớm ấu trùng bù lạch.
- Bù lạch có tính kháng thuốc rất cao , nên thay đổi thuốc thường xuyên phun Confidor 100SL , Admire 50EC...0.5 - 1%o , Danitol 10EC 0.5-1%o.

2- Bọ rầy dưa

- Thành trùng có cánh cứng , màu vàng cam , dài 7-8mm , trường thọ 2-3 tháng , đẻ trứng dưới đất quanh gốc cây dưa , hoạt động ban ngày , ăn cạp lá thường gây thiệt hại nặng khi cây dưa chưa đến tuổi trưởng thành đến lúc cây có 4-5 lá nhám. Ấu trùng có màu vàng lợt , tụt vào trong gốc cây dưa làm dây héo chết.
- Có khả năng bắt bằng tay vào sáng sớm khi cây dưa chưa đến tuổi trưởng thành , để tránh lây lan sang vụ sau cần thu gom tiêu hủy cây dưa sau mùa thu hoạch , chất thành đống để dẫn dắt bọ dưa tập trung rồi phun thuốc. Rãi thuốc hột như Sumi-alpha , Baythroit 5SL , Admire 50 EC 1-2 %o.

3- Rệp dưa , rầy nhớt:

Còn được làm gọi là rầy mật , cả ấu trùng lẫn thành trùng đều rất nhỏ , dài độ 1-2mm , có màu vàng , sống thành đám đông ở mặt dưới lá non từ khi cây có 2 lá mầm đến khi thu hoạch , chích hút nhựa làm cho ngọn dây dính chùn đọt và lá bị vàng. Rầy truyền các loại bệnh siêu vi trùng như khảm vàng. Chúng có rất nhiều thiên địch như bọ rùa , dòi , kiến , dện nấm.. Nên chỉ phun thuốc khi nào mật số quá cao làm ảnh hưởng đến năng suất. Phun các loại thuốc phổ biến như trừ bọ rầy dưa.

4- Sâu ăn tạp , sâu ổ , sâu đàn:

- Thành trùng là loại bướm đêm rất to , cánh nâu , giữa có một vạch trắng. Trứng đẻ thành từng ổ hình tròn ở mặt dưới phiến lá , có lông vàng nâu che phủ. Sâu non lúc nhỏ sống tập trung ở mặt dưới phiến lá nên làm gọi là sâu ổ , khi lớn lên phân tán dần , mình có màu xám với khoan đen lớn ở trên phía lưng sau đầu , ăn lá có hình trạng bất định , hoặc cắn đứt ngang thân cây con. Sau thời gian ấy sâu thường chui vào sống trong đất , ẩn dưới các khe cửa hay rơm rạ phủ trên mặt đất , nhộng ở trong đất.
- Nên làm đất kỹ trước khi trồng vụ sau để diệt sâu và nhộng chưa chết trong đất , xử lí đất bằng thuốc hạt. Có thể ngắt bỏ ổ trứng hay bắt sâu non đang sống tập trung.
- Nên thay đổi loại thuốc thường xuyên , phun vào giai đoạn trứng sắp nở sẽ cho hiệu quả cao: Sumicidin 10EC , Cymbus 5EC , Karate 2.5EC , Fenbis 2.5 EC , Decis 2.5 EC... 1 - 2%o có thể pha tạp với Atabron 5EC từ 2-3 cc/bình xịt 8 lít.

5- Sâu ăn lá:

- Bướm nhỏ , màu nâu , khi đậu có hình tam giác màu trắng ở giữa cánh , hoạt động vào ban đêm và đẻ trứng lời văn rời rạc trên các đọt non. Trứng rất nhỏ , màu trắng , nở trong vòng 4-5 ngày. Sâu nhỏ , dài độ 8-10mm , màu xanh lục có sọc trắng đặc sắc ở giữa lưng , thường nhả tơ cuốn lá non lại và ở bên trong lá hoặc cạp vỏ quả non. Sâu đủ lớn , độ 2 tuần làm nhộng trong lá khô.
- Phun thuốc ngừa bằng các loại thuốc phổ thông trên đọt non và quả non khi có sâu hiện ra rộ như thuốc trừ rệp dưa , bọ rầy dưa.

II. BỆNH HẠI

1. Bệnh chạy dây , ngủ ngày , chết muộn , héo rũ

- Cây bị mất nước , chết khô từ đọt , thân thỉnh thoảng bị nứt , trên cây con bệnh làm chết rạp từng đám. Trên cây trưởng thành , nấm gây hại từ thời kỳ ra hoa đến tượng quả , cây dưa bị héo từng nhánh rồi chết cả cây sau thời gian ấy hoặc héo hoàn toàn không có một dấu hiệu gì báo trước như bị thiếu nước. Vi sinh vật lưu tồn trong đất nhiều năm , bệnh này có liên quan ít nhiều đến tuyến trùng và ẩm độ đất.
Nấm Phytophthora sp. cũng ghi nhận gây hại cho bệnh này. Nên lên luống cao , làm đất thoáng khí , bón thêm phân chuồng , tro trấu , nhổ cây bệnh tiêu hủy.
- Phun Copper-B , Derosal 60WP , Rovral 50W , Topsin -M 50WP , Zin 80WP... 2 -3%o hoặc Appencarb , Supper 50FL , Alliette 80WP , Ridomil 25WP , Curzate M8 ... 1-2%o tưới vào gốc.
- Rải Basudin 10 H 1-2 kg/1.000m2 trừ tuyến trùng
- Tránh trồng dưa đỏ và các cây cùng nhóm như bí rợ , bó đao , dưa leo... Liên tiếp nhiều năm trên cùng một thửa ruộng.

2- Bệnh héo cây con , héo tóp thân

- Cổ rễ bị thối nhũn , cây dễ ngã , lá non vẫn xanh. Nấm chỉ gây hại ở giai đoạn cây con , bệnh còn làm thối đít quả. Bệnh phát triển mạnh khi ẩm độ cao , nấm lưu tồn trên thân lúa , rơm rạ , cỏ dại , lộc bình , hạch nấm tồn tại trong đất sau mùa gặt lúa.
- Phun , Validacin 5L , Anvil 5SC , Rovral 50WP , Ridomil 25 WP 1 - 2%o; Copper -B 2 - 3%o , Tilt super 250 ND , Bonanza 100 ( các loại thuốc trị bệnh đốm vằn trên luá đều trị được bệnh này )

3- Bệnh thán thư

- Bệnh gây hại trên lá trưởng thành , vết bệnh có vòng tròn nhỏ đồng tâm , màu nâu sẫm , xem xét kỹ lưỡng kỹ thấy những chấm nhỏ nhỏ lí tí màu đen gây nên các vòng đồng tâm , trên cuống lá và thân cũng có những vết màu nâu. Vết bệnh trên quả có màu nâu tròn lõm vào da , bệnh nặng các vết này kết liên thành mảng to gây thối quả. Bệnh hiện ra nặng và thời khắc trồng dưa sớm vụ do trời còn mưa hoặc ruộng tưới quá nhiều nước , ẩm độ cao.
- Phun Manzate 200 , Mancozeb 80WP , Antracol 70W , Curzate M8 , Copper-B , Topsin-M , Benlat-C 50WP nồng độ 2-3%.

4- Bệnh bả trầu , nứt thân chảy nhựa

- Bệnh này nông dân còn làm gọi là đốm lá gốc hay bả trầu. Vết bệnh lúc đầu là những chấm nhỏ màu nâu nằm thành từng đám như bị phun cổ trầu lên lá , vết bệnh ở bìa lá thường bị cháy nâu , sau thời gian ấy héo khô. Trên thân nhất là nhánh thân , có đốm màu vàng trắng , hơi lỏm , làm khuyết thân hay nhánh nơi bị bệnh. Nhựa cây tứa ra thành giọt , sau thời gian ấy đổi thành màu nâu đen và khô cứng lại , vỏ thân nứt ra. Bệnh làm héo dây và nhánh.
- Tiêu hủy cây bệnh sau vụ thu hoạch. Tránh bón nhiều phân đạm , bệnh dễ phát triển và lây lan nhanh.
- Phòng trị bằng Topsin M , Manzate , Penncozeb , Ridomil , Derosal , Anvil , Copper B , Appencarb super 50 FL với nồng độ 1 - 2%o hoặc Tilt 250 EC , Nustar 40 EC từ 2-3cc /bình phun 8 lít. Tránh bón nhiều phân đạm , bệnh dễ phát triển và lây lan nhanh. đ. Bệnh đốm phấn
- Vết bệnh hình đa giác có góc cạnh rất rõ , lúc đầu có màu vàng nhạt sau chuyển thành nâu; sáng sớm xem xét kỹ lưỡng kỹ mặt dưới lá có tơ nấm màu trắng , vết bệnh lúc già rất giòn , dễ vỡ. Bệnh thường hiện ra từ lá già ở gốc đi lên lá non , phát triển mạnh vào thời khắc ẩm độ cao.
- Phun Curzat M-8 , Mancozeb 80 WP , Copper-zinc , Zin 80WP , Benlate-C 50 WP hoặc Ridomil 25WP 1-2 %.
Lưu ý:
Nồng độ 1-2%o = 10-20cc thuốc/bình 10 lít.
Cần ngưng phun thuốc khoảng 7-10 ngày trước khi thu hoạch quả.