Giải bài tập trọng lực - đơn vị trọng lực

Bài 8: Trọng lực - Đơn vị trọng lực A. KIẾN THỨC CẦN NẮM VỮNG 1. Trọng lực - Trọng lượng * Trọng lực là lực hút của Trái Đất. * Trọng lực tác dụng lên một vật còn gọi là trọng lượng của vật đó. 2. Phương và chiểu của trọng lực * Phương của trọng lực là phương thẳng đứng. * Chiều của trọng lực là chiều hướng về phía Trái Đất (hướng xuống). 3. Đơn vị đo lực * Đơn vị hợp pháp đo lực của nước ta là niutơn (Newton) có kí hiệu: N. * IN là trọng lượng ...

Bài 8: Trọng lực - Đơn vị trọng lực

A. KIẾN THỨC CẦN NẮM VỮNG

1. Trọng lực - Trọng lượng

* Trọng lực là lực hút của Trái Đất.

* Trọng lực tác dụng lên một vật còn gọi là trọng lượng của vật đó.

2. Phương và chiểu của trọng lực

* Phương của trọng lực là phương thẳng đứng.

* Chiều của trọng lực là chiều hướng về phía Trái Đất (hướng xuống).

3. Đơn vị đo lực

* Đơn vị hợp pháp đo lực của nước ta là niutơn (Newton) có kí hiệu: N.

* IN là trọng lượng của quả cân 100g (tính tròn).

B. HƯỚNG DẪN GIẢI BÀI TẬP

a) Treo một vật nặng vào một lò xo, ta thấy lò xo bị dãn ra (hình SGK).

Câu 1: Lò xo tác dụng lực vào quả nặng không? Lực đó có phương và chiều như thế nào? Tại sao quả nặng vẫn đứng yên. 

Hướng dẫn

Lò xo có tác dụng vào quả nặng một lực kéo. Lực này có phương thẳng đứng và chiều ngược lại với chiều hướng vào Trái Đất. Quả nặng đứng yên vì lực kéo của lò xo tác dụng vào đà cân bằng với trọng lượng của vật.

b) Cầm một viên phấn trên cao, rồi đột nhiên buông tay ra.

Câu 2: Điều gì chứng tỏ có một lực tác dụng lên viên phấn? Lực đó có phương và chiều như thế nào?

Hướng dẫn

Điều chứng tỏ có một lực tác dụng lên viên phấn là viên phấn bị rơi thẳng đứng xuống đất. Lực đó có phương thẳng đứng và có chiều hướng từ trên xuông dưới.

Câu 3: Tìm từ thích hợp: lực hút, Trái Đất, cân bàng, biến đổi để điền vào chỗ trống trong các câu sau:

- Lò xo bị dãn dài ra đã tác dụng vào quả nặng một lực kéo lên phía trên. Thê mà quả nặng vẫn đứng yên. Vậy phải có một lực nừa tác dụng vào quả nặng hướng xuống phía dưới đố (1) ... với lực của lò xo. Lực này do (2)... tác dụng lên quả nặng.

- Khi viên phấn được buông ra, nó bắt đầu rơi xuống. Chuyển động của nó đã bị (3) ... Vậy phải có một (4) ... viên phấn xuống phía dưới. Lực này do (5)... tác dụng lên viên phấn.

Hướng dẫn

- Lò xo bị dãn dài ra đã tác dụng vào quả nặng một lực kéo lên phía trên. Thế mà quả nặng vẫn đứng yên. Vậy phải có một lực nừa tác dụng vào quả nặng hướng xuống phía dưới đề (1) cân bằng với lực của lò xo. Lực này do (2) Trái Đất tác dụng lên quả nặng.

- Khi viên phấn được buông ra, nó bắt đầu rơi xuống. Chuyền động của nó đã bị (3) biến đổi. Vậy phải có một (4) lực hút viên phấn xuông phía dưới. Lực này do (5) Trái Đất tác dụng lên viên phấn.

Câu 4: Dùng từ thích hợp: dây dọi, thẳng dứng, từ trên xuống, cân bằng đề điền vào chỗ trống trong các câu sau:

a) Khi quả nặng treo trên dây dọi đứng yên thì trọng lượng của quả nặng đã (1)... với lực kéo của sợi dây. Do đó, phương của trọng lực cũng chính là phương của (2)... tức là phương (3)...

b) Căn cứ vào hai thí nghiệm ở hình 8.1 và 8.2 (SGK) ta có thề kết luận là chiều của trọng lượng hướng (4)...

Hướng dẫn

a) Khi quả nặng treo trên dây dọi đứng yên thì trọng lượng của quả nặng đã (1) cân bằng với lực kéo của sợi dây. Do đó, phương của 

trọng lực cũng chính là phương của (2) dây dại tức là phương (3) thẳng dứng.

b) Căn cứ vào hai thí nghiệm ở hình 8.1 và 8.2 (SGK) ta có thế kết luận là chiều của trọng lượng hướng (4) từ trên xuống.

Câu 5: Tìm từ thích hợp đế điền vào chỗ trống trong các câu sau:

Trọng lực có phương (1)... và có chiều (2)...

Hướng dẫn

Trọng lực có phương (1) thẳng dứng và có chiều (2) từ trẽn xuống dưới.

Câu 6: Treo một dây dọi phía trên mặt nước đứng yên của một chậu nước. Mặt nước là mặt nằm ngang.

Hãy dùng một thước êke đế tìm hiểu mối liên hộ giữa phương thẳng đứng và mặt nằm ngang.

Hướng dẫn

Mối liên hệ giữa phương thẳng đứng và mặt nằm ngang khi dùng một thước êke là: phương dây dọi cùng với phương của mặt nước tạo thành một góc vuông.

C. HƯỚNG DẪN GIẢI BÀI TẬP TRONG SÁCH BÀI TẬP

1. Chọn nhừng từ thích hợp: trọng lượng; lực kéo; cân bằng; biến dạng; Trải Đất; dây gàu để điền vào chỗ trống trong các câu sau:

a) Một gàu nước treo đứng yên ở dầu một sợi dây. Gàu nước chịu đựng của hai lực ... Lực thứ nhất là ... của dây gàu; lực thứ hai là ... của gàu nước. Lực kéo do ... tác dụng vào gàu Trọng lượng do ... tác dụng vào gàu (hình a sách bài tập).

b) Một quả chanh nổi lơ lửng trong một cốc nước muối; lực đẩy của nước muối lên phía trên và ... của quá chanh là hai lực ... (hình b sách bài tập).

c) Khi ngồi trên yên xe máy thì lò xo giảm xóc bị nén lại; ... của người và xe đã làm cho lò xo bị... •

Hướng dẫn

a) Một gàu nước treo dứng yên ở đầu một sựi dây. Gàu nước chịu đựng của hai lực cân bằng. Lực thứ nhất là lực kéo cua dây gàu; lực thứ hai là trọng lượng của gàu nước. Lực kéo do dây gàu tác dụng vào gàu. Trọng lượng do Trái Đất tác dụng vào gàu.

b) Một quả chanh nổi lơ lửng trong một cốc nước muối; lực dấy của nước muối lên phía trên và trọng lượng của quá chanh là hai lực cân bằng.

c) Khi ngồi trên yên xe máy thì lò xo giam xóc bị nén lại; trọng lượng cua người và xe đà làm cho lò xo bị biến dụng. 

2*. Người ta muốn đánh dấu vào ba điểm A, B và'C trèn một bức tường thẳng dứng để đóng dinh treo ảnh triển lãm. Bức tường cao 4m và có chiều ngang 6m. Điểm A nằm dáng giữa bức tường. Hai điểm B và c ở độ cao 2,5 m, B cách mép tường trái 1m, c cách mép tường phủi 1m. Em hãy tìm một cách làm dơn giản mà lại có thể đánh dấu dược chính xác ba điểm A, B và c. (hình sách bài tập)

Hướng dẫn

- Dùng thước đo và vạch lên nền nhà, sát mép bức tường cần treo tranh vạch 3 vạch A’, B’, C’ nằm ở chân của đường thẳng đứng hạ từ A, B, c xuống. Tức là B’ và C’ cách các góc tường lm; còn A’ cách đều hai góc tường 3m.

- Làm một sợi dây dọi dài 2,5m. Di chuyển điểm treo sợi dây dọi sao cho điểm dưới của quả nặng trùng với các điểm B’ và C'. Đánh dấu vào các điểm treo tương ứng của quả dọi. Đó chính là các điếm B và c.

- Tương tự, làm sợi dây dọi dài 2m đế đánh dấu điểm A.

3 . Hãy chọn câu lập luận dáng trong các câu sau đây:

A. Một con tàu vũ trụ bay quanh Trái Đất thì không bị Trái Đất hút nữa. Vì nếu bị hút thì nó đã rơi ngay xuống Trái Dất.

B. Một con tàu vũ trụ bay quanh Trái Đất thì không bị Trái Đất hút. Vì ta thấy nhà du hành vũ trụ bị lơ lửng trong con tàu.

c. Một con tàu vũ trụ bay quanh Trái Đất vẫn bị Trái Đất hút. Nhưng lực hút này bị cân bằng bởi lực đẩy của động cơ.

D. Mặt Trăng luôn luôn bị Trái Đất hút. Nhưng Mặt Trăng không bị rơi vào Trái Đất, vì lực hút chỉ có tác dụng làm Mặt Trăng quay tròn quanh Trái Đất. Con tàu vũ trụ cũng ở vào tình trạng như Mặt Trăng. Con tàu vũ trụ khi đã bay vào quỹ đạo thì cũng như Mặt Trăng, không còn tên lửa đấy nữa. Lực hút của Trái Đất lên con tàu chỉ làm nó quay tròn quanh Trái Đất.

Hướng dẫn

Chọn câu D

D. BÀI TẬP VẬN DỤNG

Một học sinh muốn cẩm một cây gậy xuống đất theo phương thẳng đứng. Hỏi em học sinh đó làm thế nào để thực hiện được việc này cho chính xác?

Hướng dẫn

Để thực hiện việc này được chính xác thì em học sinh đó phải dùng dây dọi đế thực hiện.