DU CHẤN (1709 - ?)

 Du Chấn, tự Đông Phù, hiệu Tinh Trai, người Chiết Giang, Gia Thiện, danh y đời Thanh. Theo địa phương chí của huyện Gia Thiện thì ông là người thông minh, từ nhỏ học được nhiều sách, giỏi ngâm vịnh, nhưng vì bị nhiều bệnh bèn chọn học y, theo thầy là Kim Quân, tự Thượng Đào, được thầy truyền dạy chỗ bí áo của nghề, trị mạnh

được nhiều bệnh lạ, cho nên ngày càng nổi tiếng, bực công khanh cũng tìm đến xin chẩn trị. Ông tánh tình điềm đạm, thích sưu tập y án của danh gia các đời và ông nghĩ rằng khi học tập các y án, đã biết phép tắc của nghề y lại có thể sử dụng nghề một cách khéo léo. Ông nói: ‘Người thầy thuốc giỏi có thể thẩm xét biến chúng của một bệnh và biến chúng của nhiều bệnh, mà phân tích tỉ mỉ; thao túng trong phép tắc, áp dụng sáng suất phép tắc thì không có gì mà không đáp ứng’. Ông thuyết minh rằng y sinh phải đọc nhiều y án, nắm chắc một số phép trị bệnh khéo, sẽ có lợi lớn cho cách

trị liệu ông đề cao trị liệu lâm sàng. Ông hành y vào những năm về già từ niêu hiệu Càn Long năm thứ 39 (1774) đến năm 43 (1778), đem các y án đã sưu tập đọc, tuyển chọn ra một số tinh túy, thêm vào lời bình, viết ra bộ ‘Cổ Kim Y Án Án’ 10 quyển. Trọn bộ sách có được 1077 y án, cộng thêm một số phụ án thì được trên 1.100 y án. Các y án được chọn trong các sách thuốc từ xưa đến sách của Diệp Thiên Sĩ đời Thanh, trên cơ bản là những bệnh thường thấy; nguyên tắc tuyển chọn là ‘lấy phần

tinh túy’, có mạch chứng  đầy đủ, biện chứng  rõ ràng, hoặc phép trị tân kỳ, hoặc lập luận cao siêu, còn số nào nông nổi hoặc quái đản đều loại ra không ghi chép. Do vì kinh nghiệm học thuật của ông rất phong phú, các y án tuyển chọn nghiêm cẩn và rộng khắp lời bình luận thích đáng, người đọc có thể dễ lĩnh hội yếu lĩnh của phép biện chúng luận trị, bộ sách ‘Cổ Kim Y Án Án’ có giá trị cao hơn các sách đồng loại, đọc người đời sau xem trọng. Theo lời tựa của bộ sách này, ngủm ta đoán rằng ông có

thể hưởng thọ 70 tuổi.