CÂY GIỐNG NA THÁI
Ở trên thế giới hiện nay có 2 giống na chính: Pinks Muammoth và Custard Apple. Na là loại cây ăn quả được trồng rấ phổ biến trong các vườn trong cả nước và trồng phổ biến hiện nay là na dai và na bở. Mỗi loại lại có mùi vị riêng, có màu vỏ riêng. Na có khoảng hơn 50 giống khác nhau. ...
Ở trên thế giới hiện nay có 2 giống na chính: Pinks Muammoth và Custard Apple. Na là loại cây ăn quả được trồng rấ phổ biến trong các vườn trong cả nước và trồng phổ biến hiện nay là na dai và na bở. Mỗi loại lại có mùi vị riêng, có màu vỏ riêng. Na có khoảng hơn 50 giống khác nhau. Ở nước ta thường gặp chủ yếu các giống sau: Na (mãng cầu) loại được trồng phổ biến vì quả thơm ngon, lại chịu được rét. Còn có giống na dai rất được nhiều người tiêu dùng ưa thích. Na không hạt là loại giống cây mới nhưng mà cây tiền thân của nó là cây na dai cây ăn quả quá là quen thuộc với người dân cả nước. Giá thành lại tương đối hợp với những gia đình từ bình dân trở lên. Mùi vị rất hấp dẫn nên rất được người tiêu dung ưa chuộng vào những mùa hè nóng nực.
1. Yêu cầy kỹ thuật
Cành quả của na hay mọc trên cành mẹ (cành ra từ năm trước). Trên tán cây phần từ giữa trở xuống cành cho rất nhiều quả và rất có chất lượng. Đến mùa hoa nở nếu gặp hạn, nhiệt độ thấp, mưa nhiều thì khả năng đậu quả không tốt. Từ lúc hoa nở đến quả chín trong khoảng từ 90 - 100 ngày. Cây na thích khí hậu ấm áp, kém chịu rét. Na không kén đất. Cây na có thể trồng trên nhiều loại đất khác nhau, nhưng mức nước ngầm phải sâu sâu dưới 1m, tầng đất dày trên cũng phải dày trên 1m. Đất cát sỏi, đất thịt nặng hay đất vỏ sò hến đều trồng có thể trồng được na. Nói chung là các loại na chịu khô hạn tốt, nhưng rất kém chịu úng, trừ loại cây na bình bát nổi tiếng chịu ngập nước. Na rất thích hợp trồng ở các loại đất phát triển trên đá vôi. Na không chịu được chua, độ pH thích hợp là khoảng 6 - 7. Nếu trồng na trên đất vùng đồi nên chọn loại nào có độ dốc < 15 độ. Nếu có kinh nghiệm chọn đất sỏi cơm là tốt nhất.
2. Kỹ thuật trồng trọt
2.1. Nhân giống và Gieo hạt:
Chọn những quả có phẩm chất tốt ở những cây nào có nhiều quả. Chọn quả ở ngoài tán và quả chính vụ. Trước khi gieo ta có thể đập nhẹ cho nứt vỏ hoặc là lấy cát khô cho vào trong túi chà xát cho thủng vỏ để hạt có thể nhanh nảy mầm. Nhân giống cây bằng hạt sẽ có nhiều biến dị về các chỉ tiêu kinh tế như là tỷ lệ đậu quả, tỷ lệ hạt vỏ và phần ăn được, phẩm chất của quả… nên người ta thay thế bằng các phương pháp nhân giống khác như vô tính bằng cách chiết cành, giâm cành và ghép.
- Phương pháp ghép: Ghép mắt hoặc ghép cành đều được. Gốc ghép thì dùng cây gieo bằng hạt của nó, hay là dùng cây bình bát, cây nê… Khi đường kính của cây đạt khoảng từ 8 - 10 mm là ghép được. Mắt ghép thì lấy trên các cành đã rụng lá. Nếu gỗ đã đủ già mà lá vẫn chưa rụng thì cắt phiến lá để lại cuống, 2 tuần sau thì cuống sẽ rụng và ta có thể lấy mắt để ghép.
2.2. Trồng
- Thời vụ trồng: Hàng năm trồng 2 vụ, vụ xuân tháng 2 - 3, vụ thu tháng 8 - 9. Ở miền Nam thì trồng vào đầu mùa mưa (tháng 4 - 5).
- Hố trồng được đào rộng vào khoảng 0,5 m và sâu 0,5 m với khoảng cách là 2 x 3 m, mật độ tương ứng như trên là 1.400 - 1.600 cây/ha, trung bình là khoảng 1.500 cây/ha. Có thể trồng cây na xen vào chỗ trống trong vườn đã có cây ăn quả lâu năm.
3. Bón phân cho cây na ta chia ra làm 3 giai đoạn:
- Giai đoạn 1: Bón lót
Hố được đào trước khi ta trồng cây khoảng từ 2 - 3 tháng. Phân hữu cơ hoai mục: thường bón là 20 - 30 kg/hố, tương ứng là 30 - 45 tấn/ha. Bón khoảng 0,3 - 0,4 kg NPK-S*M1 5.10.3 khoảng 8kg/hố, tương ứng sẽ là 500 - 600 kg/ha. Nếu đất chua thì bón mỗi hố 0,5 kg vôi bột, tương ứng là 750 kg/ha. Tất cả trộn đều với đất mặt, bỏ vào hố ủ khoảng 2 - 3 tháng mới đặt bầu.
- Giai đoạn 2: Bón phân thời kỳ kiến thiết cơ bản (1 - 3 năm tuổi):
+ Trong từ 1 - 3 năm đầu, hàng năm bón vào 4 đợt, mỗi đợt cách nhau khoảng 3 tháng, thường bón vào các tháng 2 - 3, 5 - 6, 8 - 9, 10 - 11. Nếu trời không mưa thì cần tưới đủ ẩm. Bón cách gốc khoảng 40 - 50 cm theo 4 hốc đối xứng hoặc là theo hình chiếu tán nếu cây đã lớn.
+ Sử dụng phân NPK-S*M1 12.5.10-14 để bón cho cây với liều lượng mỗi đợt đều bằng nhau như sau: * Đối với cây na 1 tuổi thì bón 0,3 kg/cây/đợt hay 1,2 kg/cây/năm (tương đương với 450 kg/ha/đợt và là 1.800 kg/ha/năm).
+ Đối với cây na 2 - 3 tuổi thì bón 0,6 kg/cây/đợt hay 2,4 kg/cây/năm (tương đương với 900 kg/ha/đợt và 3.600 kg/ha/năm).
+ Năm thứ 2 thì có thể kết hợp bón cả phân hữu cơ vào đợt bón thúc phân NPK-S*M1 12.5.10-14 vào cuối năm, liều lượng thì khoảng 20 kg phân chuồng/cây tương đương với 30 tấn/ha.
- Giai đoạn 3: Bón phân thời kỳ kinh doanh:
+ Trong thời kỳ kinh doanh, mỗi năm ta thường bón 3 đợt:
+ Trước khi ra hoa, vào khoảng tháng 2 - 3. Khi mà đã có quả non để nuôi cành, nuôi quả vào các tháng 6 - 7.
+ Sau khi thu hoạch quả kết hợp với vun gốc vào hai tháng 9 và 10.
+ Sử dụng phân NPK-S*M1 12.5.10-14 để bón cho cây với liều lượng mỗi đợt bằng nhau như sau:
* Đối với cây na thì 4 - 5 tuổi thì bón 1,5 kg/cây/đợt hoặc 4,5 kg/cây/năm (tương đương với 2.250 kg/ha/đợt và tương đương 6.750 kg/ha/năm).
* Đối với cây na thì 6 - 7 tuổi, ta bón 2,0 kg/cây/đợt hoặc 6,0 kg/cây/năm (tương đương với 3.000 kg/ha/đợt và 9.000 kg/ha/năm).
* Đối với cây na mà trên 8 tuổi thì ta bón 2,5 kg/cây/đợt hay là 7,5 kg/cây/năm (tương đương với 3.750 kg/ha/đợt và là 11.250 kg/ha/năm).
- Cứ cách 2 năm thì bón 1 lần phân hữu cơ vào với đợt bón thúc phân NPK-S*M1 12.5.10-14 mà sau khi thu quả, liều lượng là 20 - 30 kg/cây (tương đương với 30 - 45 tấn/ha).
- Bón phân theo hình chiếu của tán cây, ta đào 4 hốc đối xứng nam-bắc, đông-tây hay là cuốc rãnh hình vành khăn, ta bỏ phân vào hố hoặc rãnh rồi lấp kín, phủ gốc bằng cỏ khô hoặc lá khô để tạo ẩm.
4. Thu hoạch.
- Thu làm quả nhiều đợt khi mà quả đã mở mắt, vỏ quả đã chuyển màu vàng xanh, hái quả kèm theo 1 đoạn cuống rồi đem về dấm trong vài ba ngày là quả mềm là có thể ăn được.
- Mùa na chín là từ tháng 6 cho đến tháng 9, ở miền Nam thì thu hoạch sớm hơn ở miền Bắc.
