Câu hỏi ôn tập bài 18: Phong trào Văn hóa Phục hưng – Lịch sử 10

Câu 1. Văn hóa Phục hưng ra đời trong hoàn cảnh nào? Kể một số thành tựu của phong trào Văn hóa Phục hưng. Nêu ý nghĩa của phong trào Văn hóa Phục hưng

Gợi ý làm bài

a) Hoàn cảnh ra đời của phong trào Văn hóa Phục hưng:

–              Thời hậu kì trung đại, Tây Âu có nhiều phát minh khoa học quan trọng như kĩ thuật in ấn, công nghệ luyện thép, đúc vũ khí,… Phát kiến địa lí đã đem lại sự giàu có cho châu Âu, thị trường được mà rộng, khoa học – kĩ thuật phát triển.

–              Điều kiện chủ yếu dẫn đến sự ra đời của phong trào Văn hóa Phục hưng là sự xuất hiện quan hệ tư bản chủ nghĩa.

–              Những thành tựu văn hóa từ thế kỉ XI đến thế kỉ XIII không đáp ứng được nhu cầu của giai cấp tư sản mới ra đời, họ không thể chịu được sự ràng buộc bài hệ tư tưởng khắt khe của Giáo hội Thiên Chúa. Giai cấp tư sản cần phải có hệ tư tưởng và nền văn hóa riêng để phục vụ cho đời sống tinh thần của mình.

–              Thời kì này, cải cách tôn giáo diễn ra mãnh liệt để đấu tranh với hệ m tưởng lỗi thời của Giáo hội và của giai cấp quý tộc phong kiến đang cản trở sự phát triển của xã hội. Đồng thời, cuộc đấu tranh sôi nổi của nông dân chống lại sự áp bức bóc lột của lãnh chúa phong kiến và tăng lữ đã làm hậu thuẫn cho giai cấp tư sản.

b) Một số thành tựu của phong trào Văn hóa Phục hưng:

–              Khoa học -kĩ thuật có tiến bộ vượt bậc: Cô-péc-ních, Ga-Ii-lê, Đê-các-tơ,…

–              Văn học – nghệ thuật phát triển phong phú với những tài năng như: Lê-ô-na đơ vanh-xi, sếch-Xpia,…

c) Ý nghĩa của phong trào Văn hóa Phục hưng:

–              Đánh bại hệ tư tưởng lỗi thời của phong kiến và Giáo hội Thiên Chúa, góp phần quan trọng giải phóng tư tưởng tình cảm con người khỏi mọi sự kìm hãm và trói buộc của Giáo hội, đề cao những giá trị tốt đẹp cao quý của con người.

–              Chủ nghĩa nhân văn ngày càng đóng vai trò chi phôi trong văn học, nghệ thuật và cá trong mọi lĩnh vực đời sống xã hội.

–              Là một bước tiến kì diệu trong lịch sử văn minh ở Tây Âu. Những con người thời Phục hưng đã đóng góp trí tuệ và tài năng tuyệt vởi của mình bằng những tác phẩm, công trình bát hủ, làm phong phú thêm kho tàng văn hóa của nhân loại.

–              Hạn chế: Việc giai cấp tư sản chống Giáo hội chưa triệt để, có lúc phải thỏa hiệp, ủng hộ sự bóc lột để giàu có. Tuy vậy, Văn hóa Phục hưng vẫn là “cuộc cách mạng tiến bộ vĩ đại”, mà đường cho sự phát triển cao hơn của văn hóa châu Âu và văn hóa của nhân loại.

Câu 2. Hãy chứng minh rằng phong trào Văn hóa Phục hưng là một bước tiến kì diệu trong lịch sử văn minh ở Tây Âu.

Gợi ý làm bài

–              Văn hóa Phục hưng xuất hiện từ thế kỉ XIV, phát triển rực rỡ vào thế kỉ XVI, thời đại Văn hóa Phục hưng đã chứng kiến sự tiến bộ vượt bậc của khoa học 1 kĩ thuật, sự phát triển phong phú của văn học và sự nở rộ của các tài năng.

+ về khoa học – kĩ thuật: có sự tiến bộ vượt bậc về y học, toán học, triết học, thiên văn học, luyện kim, làm giấy, giải phẫu học,…

• Cô- péch-nich, Ga-li-ê là những nhà thiên văn có nhiều công hiến lớn cho ngành Thiên văn học. Sự ra đời của thuyết Nhật tâm đã đánh bại sự thống trị của Giáo hội về thuyết địa tâm.
• Triêt học đã tấn công vào thế giới quan thần bí của Giáo hội, xây dựng thế giới quan duy vật.

+ về văn học: Lên án nghiêm khắc Giáo hội Thiên Chúa và tấn công vào trật tự xã hội phong kiến, đề cao những giá trị chân chính của con người, tinh thần dân tộc nảy nở, đề cao khoa học tự nhiên, xây dựng thế giới quan tiến bộ. Tiêu biểu là các tác phẩm kịch của sếch-Xpia, tác phẩm Thần khúc của Đan-tê, Ra-bo-le với bộ truyện Gác-găng chuya và Păng-ta-gruy-en, Xéc-van-téc với tác phẩm Đôn ki-hô-tê

+ về nghệ thuật: đã đạt được nhiều thành tựu rực rỡ trong lĩnh vực hội họa và điêu khắc. Đề cao vẻ đẹp của con người, lấy con người là chuẩn mực của cái đẹp. Tiêu biểu là các tác phẩm của Lêiôina đơ VÁnhIXI, Miikenilanigiơilô,…

+ Sự nở rộ của các tài năng: những con người “khổng lồ” về tư tưởng, về tính cách, về sự uyên bác đã xuất hiện và mãi mãi tỏa Ánh hào quang trong lịch sử nhân loại: Raibơibe vừa là nhà văn, vừa là nhà y học lớn. Đêicácitơ không những là nhà toan học xuất sắc mà còn là nhà triết học lớn. Lêiôina đơ VÁnhIXI là họa sĩ thiên tài, cũng là kĩ sư nổi tiếng. Vêinaidơ là nhà giải phẫu dânh tiếng; Côipéciních, Gailiilê là những nhà thiên văn có nhiều công hiến lớn cho ngành Thiên văn học,…

–              Như vậy, so với thời sơ kì, trung kì Tây Âu có văn hóa nghèo nàn, kém phát triển, mang nặng tư tưởng thần học, thì đến thời hậu kì trung đại với sự xuất hiện của Văn hóa Phục hưng với hàng loạt tác phẩm, công trình bát hủ về mọi mặt của đời sống, đặc biệt là văn họợ, nghệ thuật có giá trị nhân văn và giá trị hiện thực sau sắc, đã chứng tỏ một bước tiến kì diệu trong lịch sử văn minh ở Tây Âu.

Câu 3. Phong trào Văn hóa Phục hưng ra đời sớm nhất ô đầu? Vì sao?

Gợi ý làm bài

Phong trào Văn hóa Phục hưng ra đời sớm nhất ở I-ta-li-a, vì:

–              Từ thế kỉ XIV, I-ta-li-a có nền kinh tế hàng hóa phát triển, có đời sống đô thị phồn thịnh với những thành thị tự do, quan hệ tư bản chủ nghĩa chiếm địa vị thống trị, phát triển như những quốc gia riêng biệt

–              I-ta-li-a là quê hương của La Mã, nơi đã sản sinh ra nền văn hóa xãn lạn và để lại những giá trị văn hóa lớn trong lịch sử loài người.

Câu 4. Nêu tính chất của phong trào Yăn hóa Phục hưng.

Gợi ý làm bài

–              Phong trào Văn hóa Phục hưng là một phong trào của giai cấp tư sản nên nội dung của nó cũng mang tính chất tư sản, bao gồm hai mặt tiến bộ và hạn chế. Tuy nhiên trong hoàn cảnh lịch sử đó, phong trào Văn hóa Phục hưng là

một cuộc cách mạng tư tưởng lớn ở thời trung đại nên nội dung tiến bộ của nó là chủ yếu.

–              Tính chất tư sản tiến bộ của Văn hóa Phục hưng:

+ Thể hiện ở nội dung chổng Giáo hội và phong kiến. Bài vì trong thời trung cổ, Giáo hội chi phôi tư tưởng con người, cấn trở bước tiến của xã hội. Giai cấp tư sản có những nhu cÂu mới về văn hóa đòi hỏi phái thủ tiêu sự kiến soát của Giáo hội đôi với tư tưởng. Vì vậy, họ đá kích Giáo hội và đưa văn hóa thoát khỏi sự rỡng buộc của thần học, tôn giáo.

+ Hơn nữa, giai cấp tư sản đã tiến đến một vũ trụ quan mđi, một nhận định mới về con người với tự nhiên. Họ gạt bỏ quan niệm coi Thượng đê là trung tâm, lấy thiên nhiên và con người làm đôi tượng nghiên cứu.

+ Tính chất phân phong của Văn hóa Phục hưng cũng thể hiện khá rõ ở sự công phẫn đóì với bọn phong kiến.

+ Thể hiện ở Việc đề cao giá trị con người và tự do cá nhân. Con người trong Văn hóa Phục hưng không còn là trò chơi của bọn thống trị nữa mà trở thành “mẫu mực và kích thước đo lưởng vạn vật”, cũng không phái lệ thuộc nhiều vào Thượng đế nữa mà có khá năng vô tận.

+ Thể hiện ở Việc đề cao tinh thần dân tộc. Đó là vì giai cấp tư sản muôn kinh doanh làm giàu thì phái xóa bỏ sự cát cứ địa phương để xây dựng quốc gia thống nhất. Xu hướng này mang vào văn hóa một tinh thần mới, tinh thần dân tộcquốc gia.

–              Những hạn chế phong trào Văn hóa Phục hưng của giai cấp tư sản:

+ Giai cấp tư sản chưa triệt để chống Giáo hội phong kiến, do giai cấp tư sản mới trỗi dậy nên khi chống Giáo hội phong kiến vẫn phái e dè, có khi còn dựa vào phong kiến và Giáo hội.

+ Nhiều nhà nhân văn chủ nghĩa và cá các nhà khoa học vẫn công nhận có Thượng đế, vẫn chủ trương duy trì Giáo hội, thậm chí sống dưới sự báo trợ của Giáo hoàng, quý tộc. Do vậy, họ không trÁnh khỏi mặt hạn chế, thóa hiệp,…

Câu 5. Trình bày nội dung, ý nghĩa và hạn chế của phong trào Văn hóa Phục hưng. Qua đó hãy xác định tính chất của phong trào này.

Gợi ý làm bài

–              Nội dung:

+ Lên Ấn nghiêm khắc Giáo hội Thiên Chúa và tấn công vào trật tự xã hội phong kiến. Thần thánh không phái là trung tâm trong các tác phẩm văn học, giáo điều của nhà thờ không phái là chấn lí.

+ Đề cao giá trị chân chính của con người, tinh thần dân tộc náy nở.

+ Đề cao khoa học tự nhiên, xây dựng thế giới quan tiến bộ.

+ Đồi tự do cá nhân.

–              Ý nghĩa:

+ Đánh bại hệ tư tưởng lỗi thời của phong kiến và Giáo hội Thiên Chúa, góp phần quan trọng giải phóng tư tưởng tình cám con người khỏi mọi sự kìm hãm và trói buộc của Giáo hội, đề cao những giá trị tốt đẹp cao quý của con người.

+ Chủ nghĩa nhân văn ngày càng đóng vai trò chi phôi trong văn học, nghệ thuật và cá trong mọi lĩnh vực đời sống xã hội.

+ Là một bước tiến kì diệu trong lịch sử văn minh ở Tây Âu. Những con người thời Phục hưng đã đóng góp trí tuệ và tài năng tuyệt vởi của mình bằng những tác phẩm, công trình bát hủ, làm phong phú thêm kho tàng văn hóa của nhân loại.

–              Hạn chế: giai cấp tư sản chống Giáo hội chưa triệt để, có lúc phái thóa hiệp, ủng hộ sự bóc lột để làm giàu.

–              Tính chất: Phong trào Văn hóa Phục hưng là một phong tởo của giai cấp tư sản nên nội dung của nó cũng mang tính chất tư sản, bao gồm hai mặt tiến bộ và hạn chế. Tuy nhiên, trong hoàn cánh lịch sử đó, phong trào Văn hóa Phục hưng là một cuộc cách mạng tư tưởng lớn ở thời trung đại nến nội dung tiến bộ của nó là chủ yếu.

Câu 6. Phong trào nào được coi là cuộc đấu tranh công khai đầu tiên của giai cấp tư sản chống lại chế độ phong kiến đã suy tàn? Nêu nguyên nhân, tính chất và ý nghĩa của phong trào đó.

Gợi ý làm bài

a) Phong trào được coi là cuộc đấu tranh đầu tiên của giai cấp tư sản chống lại chế độ phong kiến lầ phong trào Văn hóa Phục hưng.

b) Nguyên nhân, tính chất và ý nghĩa của phong trào đó:

*             Nguyên nhân:

–              Đến hậu kì trung đại, quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa hình thành trong lòng xã hội phong kiến. Vào thời gian đầu, giai cấp tư sản ra đời, quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa Đông lớn mạnh, lại bị chế độ phong kiến kìm hãm.

–              Giai cấp tư sản mới ra đời, tuy có thế lực về kinh tế, song lại chưa có địa vị xã hội tương ứng, bên cạnh đó những thành tựu văn hóa từ thế kĩ XI đến thế kĩ XIII không đáp ứng được nhu cÂu của họ, đồng thời họ không thể chịu được sự rỡng buộc bài hệ tư tưởng khắt khe của Giáo hội Thiên Chúa. Vì vậy, giai cấp tư sản muốn xỏa bỏ những chướng ngại do chế độ phong kiến tạo nên để mà đưởng cho sự phát triển, mà trước hết là tư tưởng phong kiến lạc hậu do Giáo hội Thiên Chúa giáo đại diện.  Yêu cầu lúc đó của giai cấp tư sản là cần phái có hệ tư tưởng và nền văn hóa riêng để phục vụ cho đời sống tinh thần của mình.

–              Giai cấp tư sản tìm thây tinh hoa văn hóa xãn lạn của các quốc gia cổ đại Hi Lạp và Rôima có nhiều điều phù hợp với mình nên một mặt muôn khôi phục lại những tinh hoa của nền văn hóa đó, mặt khác cũng góp phần xây dựng một nền văn hóa mới, đề cao giá trị con người, đòi quyền tự do cá nhân, coi trọng khoa học i kĩ thuật.

*             Tính chất:

–              Phong trào Văn hóa Phục hưng là một phong trào của giai cấp tư sản trên lĩnh vực văn hóa tư tưởng, tấn công vào hệ tư tưởng lỗi thời của chế độ phong kiến và Giáo hội nhằm:

+ Lên án nghiêm khắc Giáo hội Thiên Chúa i cơ sở tư tưởng, xã hội của chế độ phong kiến.

+ Tấn công vào trật tự xã hội phong kiến.

+ Đề cao giá trị con người và tự do cá nhân.

+ Đề cao tinh thần dân tộc.

+ Đề cao khoa học tự nhiên, xây dựng thế giới quan tiến bộ.

–              Phong ưởo Văn hóa Phục hưng thực chất là một cuộc cách mạng tư tưởng lớn của giai cấp tư sản vào thời hậu kì trung đại.

*             Ý nghĩa:

–              Phong trào Văn hóa Phục hưng là cuộc đấu tranh công khai đầu tiên của giai cấp tư sản chống lại chế độ phong kiến đã suy tàn.

–              Đánh bại hệ tư tưỏng lỗi thời của phong kiến và Giáo hội Thiên Chúa, góp phần quan trọng giải phóng tư tưởng tình cám con người khỏi mọi sự kìm hãm và trói buộc của Giáo hội, đề cao những giá trị tốt đẹp cao quý của con người.

–              Chủ nghĩa nhân văn ngày càng đóng vai trò chi phối trong văn học, nghệ thuật và cá trong mọi lĩnh vực đời sống xã hội.

–              Là một bước tiến kì diệu trong lịch sử văn minh ở Tây Âu. Những con người thời Phục hưng đã đóng góp trí tuệ và tài năng tuyệt vời của mình bằng những tác phẩm, công trình bất hủ, làm phong phú thêm kho tàng văn hóa của nhân loại.

Những chuyên mục hay của Lịch sử lớp 10:

• Giải bài tập Sách giáo khoa môn Lịch sử lớp 10
• Câu hỏi ôn tập môn Lịch sử lớp 10
• Đáp án môn Lịch sử lớp 10
• Đề thi học sinh giỏi môn Lịch sử lớp 10