Cảm nghĩ về niềm say mê lí tưởng, khát khao tự do và hành động trong bài thơ Nhớ Đồng

Xóm làng và con đường thân thuộc cũng được gợi lên: xóm nhà tranh thấp, con đường quen bước chân theo năm tháng mòn mỏi... Tất cả đều đơn sơ, quen thuộc mà rất đỗi thân thương. Nhưng tất cả đều bị ngăn cách.

Cảm hứng của bài thơ được gợi lên từ "tiếng hò ”?

Gợi ý:

a)   Tiếng hò được lặp đi lặp lại nhiều lần:

Gì sâu bằng những trưa thương nhớ

Hiu quạnh bên trong một tiếng hò...

Gì sâu bằng những trưa hiu quạnh

Ôi ruộng đồng quê thương nhớ ơi!

b)  Tiếng hò lẻ loi đơn độc giữa trời mưa đã khiến cho nhân vật trữ tình cảm nhận tất cả sự hiu quạnh của đồng vắng, trưa vắng, tủi nhục tù đày.

Những câu thơ này được dùng làm điệp khúc cho bài thơ, như tiếng than khắc khoải, da diết. Nó diễn tả cõi lòng hoang vắng vì bị sống cách biệt với cuộc sống tự do ở bên ngoài nhà tù. Vì thế tiếng hò diễn tả nỗi quạnh hiu của người tha thiết yêu đời. Lặp lại, điệp lại còn tạo ra nhịp điệu triền miên khiến tâm trạng của nhân vật trữ tình với nỗi nhớ da diết khôn nguôi.

c)   Tiếng hò đã đồng cảm, hoà điệu của nhiều nỗi hiu quạnh. Người chiến sĩ cách mạng ấy thấy nhớ nhung da diết đồng quê cũng là nhớ cuộc sống bên ngoài nhà tù.

Những từ ngữ, hình ảnh biểu hiện nỗi nhớ quê hương, đồng bào?

Gợi ý:

a)   Đồng quê là hình ảnh thể hiện đậm nét nỗi nhớ của tác giả: cồn thơm, ruộng tre mát rượi, ụ mạ xanh mơn mởn, nương khoai ngọt sắn bùi, những chiều sưongphủ bãi đồng...

b) 

c)   Con người gần gũi, thân thuộc: nhĩmg lung cong xuống luống cày, những bàn tay vãi giống tung trời, một giọng hò đưa, bo mẹ già xa đơn chiếc, nhũng linh hồn đã khuất...

Từ nhớ đồng, nhớ quê hương đến nhớ con người, không chỉ con người trong hiện tại mà cả con người trong nhũng kiếp người xưa, nỗi nhớ dừng lại ở hình ảnh người mẹ già nua đơn chiếc. Tất cả đều chân thật và đậm tình thương mến.

Nhớ đồng là nỗi nhớ cuộc sống bên ngoài nhà tù, Cuộc sống hôm qua còn gần gũi, gắn bó bây giờ đã trở nên cách biệt xa xôi rồi.

Cảm nghĩ về niềm say mê lí tưởng, khát khao tự do và hành động?

Gợi ý:

a)   Một quy luật rất tự nhiên, nhà thơ nhớ tới mọi người, cảnh vật đồng quê không thể không nhớ tới mình. Mặt khác, khi nhà thơ đã tự nguyện đi theo Đảng thì sẽ có sự gắn bó giữa cá nhân và quần chúng lao khổ.

Cho nên nhớ tới mọingười không thể không nhớ tới mình. Nhớ tới mình, Tố Hữu không quên những ngày tháng tự do hoạt động trong phong trào Mặt trận dân chủ:

"Rồi một hôm nào, tôi thấy tôi

Nhẹ nhàng như con chim cà lơi

Say đồng hương nắng vui ca hát.

Trên chín tầng cao bát ngát trời."

b)  Đây là biểu hiện say mê lí tưởng, khao khát tự do và sôi nổi trong hành động của Tố Hữu. Càng nhớ đến những ngày tháng say mê hoạt động ấy Tố Hữu càng cảm thấy cô đơn với thực tại của cuộc sống giam cầm "như cảnh chim buồn nhớ gió mây”. Thơ bao giờ cũng là nỗi nhớ niềm xúc động đến mãnh liệt của con người.

Sự vận động tâm trạng của Tố Hữu trong bài thơ Nhớ đồng.

Gợi ý:

a)   Các bài thơ viết trong Xiềng xích của tập thơ Từ ấy cùng chung tâm trạng, cảm xúc, đó là nỗi nhớ đồng chí, đồng bào, nỗi nhớ cảnh vật bên ngoài ngục tối. Đó cũng là niềm khát khao tự do hoạt động cách mạng: Tâm tư trong tù, Tiếng hát đi đày, Khi con tu hú, Trăng trối...

Các bài thơ này cùng với Nhớ đồng đều có chủ đề chung là tâm tư trong tù.

b)  Nhớ đồng biểu hiện tâm trạng chân thực qua diễn biến tự nhiên, liền mạch.

-     Nỗi nhớ bắt đầu bằng tiếng hò.

-     Tiếng hò gợi tất cả những gì của đồng quê bên ngoài nhà tù:

+ Bóng dáng con người (những người lao khổ trên đồng ruộng đến hình ảnh người mẹ già nua đơn chiếc và cuối cùng là nỗi nhớ chính mình).

+ Nỗi nhớ từ hiện tại ngược về quá khứ. Sau cùng lại trở về hiện tại. Nó không chỉ có nhớ mà còn tràn ngập nỗi xót thương. Nó không chỉ có buồn rầu mà còn cháy bỏng nhiều khao khát tự do. Đằng sau tâm trạng ấy hẳn là nồi bất bình, phẫn uất với thực tại.

c)   Nhớ đồng quê, con người, nhớ cả chính mình là biểu hiện tình yêu da diết với cuộc sống bên ngoài nhà tù. Bao trùm lên cảm xúc ấy là khát vọng tự do, là tình yêu Tổ quốc.