Cách chọn lợn đực giống

Chọn lợn đực giống:  Chọn lợn rừng thuần hoặc rừng lai (từ F3 trở lên), các đặc điểm để chọn giống như lợn nhà.

Căn cứ vào nguồn gốc (đời trước)

Chọn lọc theo đời trước là chọn lọc căn cứ vào  giá trị kiểu hình, kiểu di truyền  của  tổ  tiên  con  vật  (thường  là  bố,  mẹ,  ông  bà  …). Bằng  phương  pháp kiểu hình như phân tích, đánh giá ngoại hình, thể chất, khả năng sản xuất, tình trạng bệnh tật, khuyết tật…và bằng phương pháp kiểu di truyền như đánh   giá hệ số di truyền, các giá trị kinh tế, các chỉ số, giá trị giống … ở đời bố mẹ, ông bà của con vật, qua đó đánh giá được mặt tốt, xấu của đời tổ tiên con vật.

Có thể đánh giá tổ tiên bằng cách so sánh từng cặp tổ tiên với nhau (so sánh về mặt sinh trưởng, phát dục, sức sản xuất…). Con vật nào có nhiều tổ tiên tốt hơn trên nhiều mặt thì con đó có triển vọng tốt. Nếu tổ tiên đời I cao hơn đời II… như vậy các tổ tiên có các chỉ tiêu được nâng lên và ngược lại là thoái hóa dần.

Ðánh giá qua tổ tiên rất có lợi trong chọn lọc vì qua đó người ta không những biết được mức độ di truyền tốt xấu của tổ tiên mà còn có nhận định sớm về con vật cho dù chỉ mới ở mức độ sơ bộ. Ðánh giá tổ tiên có thể cho ta những dự kiến về khả năng xuất hiện những đặc tính tốt x ấu ở đời con, đặc biệt có ý nghĩa đối với những tính trạng trội, tốt cần lựa chọn và những tính trạng xấu cần loại bỏ. Từ những dự đoán, các nhà chọn giống có thể tính toán trong khâu chọn phối để phối hợp những đặc tính tốt của tổ tiên vào đời con, giúp cho việc chọn lọc được nhanh chóng và đỡ tốn kém.

Trong việc chọn giống theo tổ tiên, việc sử dụng sổ hệ phổ là rất quan trọng. Trong sổ hệ phổ có những số liệu cho biết về nguồn gốc các thế hệ, về sức sản xuất và mức độ cận huyết … Sổ hệ phổ và số liệu s ản xuất hàng ngày, hàng tháng sẽ là cơ sở quan trọng để tính toán giá trị giống, để phát hiện những con đặc sắc về một tính trạng nào đó mới xuất hiện. Sổ hệ phổ được ghi chép kỹ lưỡng, đầy đủ theo hệ thống, đó là văn bản cần thiết trong quá trình giao lưu buôn bán con giống và sự tín nhiệm với nhà chọn giống.

Việc đánh giá theo tổ tiên có nhược điểm là tổ hợp do bố mẹ tạo ra thì rất nhiều,  nhưng  con  vật  được  đánh  giá  chỉ  là  một  trong  tổng  số  các  tổ  hợp  đó.

Hiệu quả chọn lọc không cao đối với những tính trạng có hệ số di truyền thấp.

Bố mẹ chỉ truyền đạt cho con một nửa thông tin di truyền, do đó chọn lọc qua đời trước chỉ là phương pháp chọn lọc bổ sung, đặc biệt khi các đời trước thuộc thế hệ cách xa so với cá thể được chọn lọc.

Chọn qua con bố, mẹ: bố có  tính hăng cao, sinh sản tốt, sinh trưởng bình thường, mẹ đẻ mắn, nuôi con tốt.

Căn cứ vào bản thân

Chọn lọc bản thân còn được gọi là chọn lọc cá thể hay kiểm tra năng suất, chọn lọc kiểu hình.

Chọn lọc bản thân là phương pháp căn cứ vào giá trị kiểu  hình của bản thân con vật (năng suất) để chọn lọc. Phương pháp này được gọi là phương pháp kiểm tra năng suất hoặc kiểm tra cá thể, những cá thể nào có năng suất cao nhất sẽ được giữ lại làm giống.

Phương pháp này được sử dụng ở các cơ sở sản xuất giống hoặc các trạm chuyên hóa. Ðối tượng áp dụng là các con đực và cái ở các cá thể được kiểm tra lứa tuổi hậu bị, có bố mẹ là các gia súc giống tốt. Người ta nuôi dưỡng gia súc theo những điều kiện tiêu chuẩn trong một thời gian nhất định và theo dõi, đánh giá những chỉ tiêu qui định.

Chọn  theo  bản  thân:  phát  triển  cân  đối,  chân  cao,  mõm  dài,  lông  dựng bờm sớm, cơ quan sinh dục nổi rõ, bụng không phệ, hai chân trước cao hơn hai chân sau, tính hăng cao mang tính hoang giã lớn.

Ưu điểm:

Có độ chính xác cao đối với những tính trạng có hệ số di truyền cao và có cường độ chọn lọc cao, đơn giản và dễ thực hiện, rẻ tiền  do có thể kiểm tra trên nhiều con vật, thực hiện ngay trên bản thân con vật do đó có thể rút ngắn được khoảng cách thế hệ.

Nhược điểm:

Phương pháp đòi hỏi những điều kiện nhất định về cơ sở vật chất, tổ chức và  kỹ  thuật.  Cũng  như  phương  pháp  chọn  lọc  hàng  loạt,  kiểm  tra  năng  suất không chọn lọc được những tính trạng mà ta không đánh giá được trực tiếp trên con vật hoặc những tính trạng bị giới hạn bởi  giới tính hoặc một số tính trạng chỉ có biết được trên bản thân con vật sau một thời gian dài (khả năng sản xuất sữa của bò cái..), hiệu quả chọn lọc không cao đối với những tính trạng có hệ số di truyền thấp (sinh sản).

Căn cứ vào đời con của đực giống

Căn cứ vào năng suất của đời con của một cá thể để quyết định có thể giữ cá thể đó lại làm giống hay không. Tương tự như phương pháp kiển tra qua anh chị em, phương pháp này cũng là phương pháp chọn lọc theo gia đình, chỉ có khác là cá thể được chọn lọc là đời trước chứ không phải là con vật cùng thời với các anh chị em trong gia đình, đồng thời đời trước được chọn lọc này cũng không tham gia vào việc xác định trung bình của gia đình, hơn nữa số lượng gia đình để dánh giá chọn lọc con vật không phải là một gia đình mà nhiều gia đình.

Phương pháp chọn lọc căn cứ vào đời sau cũng có hiệu quả đối với các tính trạng có hệ số di truyền thấp và đối với các gia đình có nhiều con. Phương pháp chọn lọc qua đời sau cũng là phương pháp có thể dự đoán được năng suất của một số tính trạng không thể đo lường được trên cá thể giữ lại làm giống.

Ðặc biệt phương pháp chọn lọc này có thể cho ta biết được giá trị gần đúng của cá thể chọn lọc (vì giá trị trung bình của đời con cũng chính là định nghĩa thực về giá trị giống của nó).

Tuy nhiên, phương pháp kiểm tra qua đời sau đòi hỏi thời gian lâu dài, do đó  sẽ  kéo  dài  khoảng  cách  thế  hệ,  đồng  thời  phương  pháp  này  phức  tạp  hơn phương pháp chọn lọc theo cá thể.

Chọn lợn đực giống:  Chọn lợn rừng thuần hoặc rừng lai (từ F3 trở lên), các đặc điểm để chọn giống như lợn nhà. Đặc biệt chọn con có lông bờm dựng đứng chạy dài từ cổ tới lưng, tinh hoàn lộ rõ, to và cân đối. Nên mua lúc 6 tháng tuổi và sử dụng lúc 7 – 8 tháng tuổi có trọng lượng 30 – 40 kg.

Lợn đực thành thục về tính khá sớm: 3 – 4 tháng tuổi là đã có phản xạ giao phối và phóng tinh.

Cơ quan sinh dục ngoài đã biểu hiện rõ: cơ quan giao cấu và hai dịch hoàn, bờm lông đã xuất hiện, thể hiện tính hăng.

Chọn lúc 5 – 6 tháng tuổi và có thể sử dụng khi chúng khi được 7 – 8 tháng tuổi nhưng thường sử dụng tốt khi chúng đạt 10 tháng tuổi trở lên.