Bình giảng đoạn thơ 2,3 trong bài thơ Đất nước của Nguyễn Khoa Điềm

Bình giảng đoạn thơ sau trong bài thơ Đất nước của Nguyễn Khoa Điềm: Trong anh và em hôm nay Đều có một phần Đất Nước Khi hai đưa cầm tay Đất Nước trong chúng ta hài hòa nồng thắm Khi chúng ta cầm tay mọi người Đất Nước vẹn tròn, to lớn Mai này con ta lớn lên, Con sẽ mang Đất Nước đi xa Đến những tháng ngày mơ mộng Em ơi em Đất Nước là màu xương của mình Phải biết gắn bó và san sẻ Phải biết hóa thân cho dáng hình xứ sở Làm nên Đất Nước muôn đời Bài làm Hình ảnh Tổ ...

Bình giảng đoạn thơ sau trong bài thơ Đất nước của Nguyễn Khoa Điềm:

Trong anh và em hôm nay
Đều có một phần Đất Nước
Khi hai đưa cầm tay
Đất Nước trong chúng ta hài hòa nồng thắm
Khi chúng ta cầm tay mọi người
Đất Nước vẹn tròn, to lớn

Mai này con ta lớn lên,
Con sẽ mang Đất Nước đi xa
Đến những tháng ngày mơ mộng
Em ơi em
Đất Nước là màu xương của mình
Phải biết gắn bó và san sẻ
Phải biết hóa thân cho dáng hình xứ sở
Làm nên Đất Nước muôn đời

Bài làm

Hình ảnh Tổ quốc đất nước đã trở thành nguồn cảm hứng vô tận cho thơ ca. Đã biết bao các thi sĩ cách mạng sáng tạo nên những vần thơ đẹp tuyệt vời ca ngợi đất nước trong 4000 năm lịch sử. Với Nguyễn Đình Thi đó là Tổ quốc đau thương dưới ngót giày xâm lược đã quật khởi đứng lên chiến thắng huy hoàng. Với Lê Anh Xuân đó là dáng đứng “Tổ quốc bay lên bát ngát mùa xuân” đã tạc vào thế kỷ. Còn Nguyễn Khoa Điềm với chương Đất Nước trong Mặt đường khát vọng (1974) đã cảm nhận sâu sắc đất nước là của nhân dân, đất nước là sự gắn bó giữa cái riêng và cái chung, giữa cá nhân với cộng đồng, giữa thế hệ này với thế hệ khác được diễn tả thật sâu sắc qua những vần thơ đầy tính chính luận và trữ tình:

Trong anh và em hôm nay
……
Làm nên Đất Nước muôn đời

Cảm nhận đất nước một cách toàn vẹn, từ nhiều bình diện để làm nổi bất tình cảm và trách nhiệm của cá nhân. Đất nước là sự gắn bó giữa cái riêng và cái chung; giữa cá nhân và cộng đồng; giữa thế hệ này và thế hệ khác "trong anh và em", trong mỗi cá thể "đều có một phần Đất Nước". Khi có sự kết hợp giữa các cá thể thì "Đất Nước trong chúng ta hài hòa nồng thắm", bền vững và đầy sức sống. Khi chúng ta cầm tay mọi người, liên kết gắn bó với cộng đồng thì "Đất Nước vẹn tròn to lớn", có sức mạnh và tầm vóc vĩ đại. Thế hệ sau "con ta lớn lên" sẽ mang đất nước đi xa "đến những tháng ngày mơ mộng", đến những tương lai tươi đẹp hơn, huy hoàng hơn hôm nay.

Từ sự cảm nhận nói trên về đất nước, tác giả bày tỏ thái độ đầy trách nhiệm của mỗi cá nhân trong việc gìn giữ, xây dựng cho đất nước bền vừng muôn đời: "Đất Nước là máu xương mình", là sinh mệnh của mình. Nói như nhà thơ Chế Lan Viên:

Ôi Tổ quốc! ta yêu như máu thịt
Cho mỗi ngôi nhà, ngọn núi, dòng sông

Vì thế, chúng ta phải biết, quý, biết yêu, phải bảo vệ, phải "gắn bó san sẻ", hy sinh cái riêng cho cái chung:

Là con chim …
Sống là cho đâu chỉ nhận riêng mình

Xuất phát từ quan niệm nhà Phật (hóa thân), tác giả đã chứng minh chính nhân dân đã hóa thân thành đất nước, thành những hòn Vọng Phu, hòn Trống Mái… những thắng cảnh, những di tích, những tượng đài vĩnh cửu, tạo thành non sông, gấm vóc, vẻ đẹp tâm hồn, văn hóa Việt Nam đã "hóa thân cho dáng hình xử sở làm nên Đất Nước muôn đời".

Anh đi bộ đội sao trên mũ
Mãi mãi là sao sáng dẫn đường
Em sẽ là hoa trên đỉnh núi
Bốn mùa thơm mỗi cánh hoa thơm
(Vũ Cao)

Thơm rất xa theo giỏ thoảng hương trầm
Cầy trầm đẹp như cuộc đời chiến sĩ
Sống tươi tốt bao niềm tin bình dị
Thân hy sinh thơm đất, thơm trời
(Nguyễn Đức Mậu)
Các cô để lại tuổi thanh niên
Mười chín, hai mươi, hăm hai tuổi
Cho đất nước, quê hương
Hồn trong như suối
Bình minh đời sáng rực vừng dương…
(Huy Cận)

Em nằm dưới đất sâu
Như khoảng trời đã nằm yên trong đất
Đêm đêm tâm hồn em tỏa sáng
Những vì sao ngời chối, lung linh
Có phải thịt da em mềm mại, trắng trong
Đã hóa thân những làn mây trắng
(Lâm Thi Mỹ Dạ)

Với mười ba câu thơ trên tác giả sử dụng linh hoạt thể thơ tự do, có phần phóng túng phù hợp với tình cảm, mạch suy tư. Từ “Đất Nước” được lặp lại sáu lần và viết hoa, càng tăng thêm sự tôn kính, thiêng liêng. Những đại từ "anh", "em" tôi "chúng ta" đặt đúng lúc, đúng chỗ đã thể hiện được mối quan hệ riêng – chung hài hòa. Đoạn thơ đã có sự kết hợp nhuần nhuyễn cảm xúc và suy nghĩ, chính luận và trữ tình.