Bệnh đậu gà (trái gà)?

I.ĐỘNG VẬT CẢM THỤ

Gà và phần lớn hoang dại ở các lứa tuổi đều mẫn cảm với bệnh.

II. NGUYÊN NHÂN

Do một loại virus thuộc nhóm Poxvirus. Có một số chủng khác nhau về khả năng gây bệnh cho các loài gia cầm khác nhau.

III. PHƯƠNG THỨC TRUYỀN LÂY

- Virus xâm nhập vào cơ thể do muỗi đốt hoặc vết cắn của côn trùng.

- Qua vết thương cơ giới (sàn chuồng, máng ăn, làm rách niêm mạc ở da).

- Không có tình trạng mang trùng trong gà.

IV. TRIỆU CHỨNG

Thời gian mang bệnh từ 4-14 ngày kể từ khi nhiễm mần bệnh. Mần bệnh lây lan ra cả đàn gà trong vòng 2-3 tuần. Bệnh có thể xuất hiện ở những đàn gà trong vòng 2-3 tuần. Bệnh có thể xuất hiện ở những đàn gà được miễn dịch cục bộ (một phần) mà không biểu hiện bất cứ dấu hiệu nào. ở gà lớn tốc độ tăng trưởng chậm và ở gà đẻ cũng bị giảm sản lượng trứng trong giai đọan nhiễm bệnh. Bệnh thể hiện ở 2 dạng như sau:

a, Dạng ngoài da

Ở vùng không có lông có nhiều lỗ bị viêm. Thỉnh thoảng ở các lỗ chân lông xuất hiện các mụn, đầu tiên mụn nhỏ trắng, sau đó lớn dần và có màu vàng. Bệnh tích này có thể tụ lại trở nên thô và có màu xám hoặc màu nâu sậm. Bệnh tích ở những vùng viêm sâu thấy có phủ một lớp vẩy. Sau một thời gian bong ra không để lại sẹo.

b, Thể bạch hầu

- Viêm bạch hầu có phủ màng nhầy và hình thành những mụn nhỏ trắng đục. Sau đó những mụn này lớn dần, liên kết lại với nhau thành màu vàng, hoại tử, có chất bã đậu phủ lên trên những vết loét.

- Quá trình viêm này có thể lan tới mũi và đường hô hấp. Dây là nguyên nhân gây ra những triệu chứng đặc trưng ở đường hô hấp. Trong những trường hợp nặng, khí quản bị bịt kín giống như bệnh ILT.

- Gà bỏ ăn do trong miệng bị viêm.

+ Nếu nhiễm trùng vết loét thì bệnh nặng hơn, kèm theo các bệnh khác hoặc tiêu chảy.

- Tỷ lệ chết ít 5-10%. Sau khi bị bệnh, gà tạo được miễn dịch suốt đời.

V, BỆNH TÍCH

- Bệnh tích nổi rõ ở da, niêm mạc hầu, mũi. Những mụn trắng sau sậm nâu.

- Các cơ quan phủ tạng không có bệnh tích gì.

VI. CHUẨN ĐOÁN

- Dựa vào triệu chứng, bệnh tích trên da và trên niêm mạc hầu.

- Phân lập và giám định virus ở những nơi triệu chứng và bệnh tích không đặc hiệu.

- Lấy bệnh phẩm viêm trên màng nhung niệu của phôi gà 9-10 ngày tuổi. Virus sẽ gây những bệnh tích trên màng nhung niệu.

- Lấy bệnh phẩm đem cấy vào gà khỏe mạnh, bằng cách rạch mào của gà trống non sau đó xát bệnh phẩm vào vết thương. Nếu bệnh phẩm nhiễm bệnh thì sau 10 ngày có bệnh tích điển hình.

VII. PHÒNG VÀ TRỊ BỆNH   

a, Phòng bệnh

Miễn dịch thụ động thu được từ mẹ truyền qua trứng sang con thì không thực sự có giá trị. Do vậy việc phòng bệnh bằng vacxin chỉ có hiệu lực khống chế bệnh. Hiện nay có một vài loại vacxin được sử dụng như sau:

+ Vacxin đậu bồ câu:

Vacxin này được dùng bằng cách xát vào lỗ chân lông cho gia cầm 1 ngày tuổi. sau 2-3 ngày ở vị trí xát trên xuất hiện những mụn nhỏ. Sau 7 ngày tạo được miễn dịch cho cơ thể và phòng bệnh được 95% trong một thời gian 3 tháng. Vì vậy sau 3 tháng phải chủng lại. Vacxin này ít gây ảnh hưởng (Stress) so với các loại vacxin khác cũng dùng một ngày tuổi. Vacxin cũng có thể dùng để phòng bệnh cho những gà lớn trong thời kỳ đẻ.

+ Vacxin đâu. gà:

Vacxin này dùng bằng cách rạch vào cánh cho gà từ 1 ngày tuổi đến 3 tháng tuổi. Sau khi chủng chỉ 7 ngày sau đã có miễn dịch, thời gian miễn dịch kéo dài 3-3,5 tháng. Vì vậy sau thời gian trên phải chủng lại.

+ Vacxin đậu "thay đổi":

Bởi vì có phản ứng chó giữa các nhóm virus. Do vậy có thể dùng virus đậu từ những loại gia cầm từ những loại gia cầm khác như vịt v.v... phòng bệnh cho gà. Điều này sẽ giảm được sự đe dọa của virus vacxin gây bệnh tự nhiên trong những loài ký chủ.

+ Vacxin đậu gà Việt Nam do xí nghiệp vacxin thành phố Hồ Chí Minh sản xuất.

- Vacxin nhược độc đông khô, chế từ chủng virus Weybridge có nguồn gốc từ gà nên dùng cho gà tạo miễn dịch tốt. Thời gian chủng vào lúc 7-10 ngày tuổi. Vị trí ở dưới da cánh hoặc đùi. Đối với gà thịt chỉ cần chủng 1 lần còn gà nuôi đe thì sau 3-4 tháng chủng lại.

+ Vacxin Diftosec CT: Loại nhược độc đông khô do Rhone Merieux Pháp sản xuất.

- Chủng lần 1 lúc 4 tuần tuổi.

- Chủng lần 2 sau lần 1 từ 3-3,5 tháng.

Vùng an toàn không có dịch thì chủng 1 lần vào lúc 8-12 tuần tuổi.

b, Trị bệnh

Không có thuốc điều trị vì bệnh do virus gây nên. Tuy nhiên để tránh nhiễm trùng kế phát gây viêm hầu và đường tiêu hóa, ta nên dùng một số thuốc kháng sinh có phổ biến rộng cho uống hoặc cho tiêm liên tục 3-4 ngày. Một số kháng sinh thường dùng như Chlotetrasol, Neodexin, Neocyclin, Tetramycin, Ampicillin v.v...

Ngoài ra có thể dùng một số thuốc sát trùng bôi vào những mụn đậu như Xanh Methylen 2%, cồn Iod 10%. Nếu các mụn ở miệng và ở mắt ta nên dùng các axit nhẹ như axit boric 1-3%, sulfat kẽm 1% hoặc nước chanh đem cọ rửa và chà sát vào các mụn loét làm bong các màng viêm và chống nhiễm trùng kế phát.

Đồng thời phải bổ sung vào thức ăn, nước uống hay tiêm trực tiếp vitamin ADE cho gà để hồi phục các vết thương trên niêm mạc và ở da được nhanh.