Bài soạn "Trích diễm thi tập" số 2 - 6 Bài soạn "Trích diễm thi tập" của Hoàng Đức Lương lớp 10 hay nhất

I. Tác giả, tác phẩm

1. Tác giả: Hoàng Đức Lương (các em tham khảo phần giới thiệu tác giả Hoàng Đức Lương trong SGK Ngữ Văn 10 Tập 2).

2. Tác phẩm

* Thể loại: văn bản thuộc thể loại tựa. Tựa là bài viết thường đặt ở đầu sách tương tự như các lời nói đầu, lời giới thiệu, lời tự bạch… (trước thời Đường thường để ở cuối sách). Mục đích là để giới thiệu với độc giả mục đích, động cơ sáng tác, kết cấu, bố cục nội dung hoặc tâm tư, tâm sự của tác giả.

* Bài Tựa “Trích diễm thi tập” được ra đời sau cuộc kháng chiến chống quân Minh xâm lược.

Qua bài tựa cho chúng ta thấy được phần nào không khí của thời đại, hiểu được tâm tư, tình cảm của tác giả, đặc biệt là lòng trân trọng, tự hào và ý thức trách nhiệm của tác giả về việc bảo tồn di sản văn hóa do ông cha ta để lại.

* Bố cục: Bài tựa có thể được chia làm 3 phần:

Phần 1: từ đầu -> “không rách nát tan tành” : Nguyên nhân khiến cho thơ văn bị thất lạc.
Phần 2: tiếp -> “chê trách người xưa vậy” : Thái độ và hành động của tác giả.
Phần 3: còn lại : Giới thiệu về người viết.

II. Hướng dẫn soạn bài

Câu 1:

* Theo tác giả Hoàng Đức Lương, nguyên nhân khiến cho sáng tác thơ văn của người xưa không được lưu truyền đầy đủ cho đời sau là bởi:

Thơ văn thì hay nhưng ít người có thể am hiểu (chỉ có một bộ phận thi nhân)
Người quan tâm đến thơ văn thì lại không có năng lực
Người có học và có năng lực thì lại bận rộn, ít có thời gian quan tâm đến thơ văn
Thời gian và chiến tranh đã hủy hoại sách
Chính sách in ấn của nhà nước còn nhiều hạn chế.
* Nghệ thuật lập luận của tác giả: Tác giả lập luận rất chặt chẽ, rõ ràng và khúc chiết:

Sử dụng phương pháp lập luận quy nạp
Liên tưởng, so sánh thơ văn như khoái trá, gấm vóc,…
Câu hỏi tu từ: Làm sao giữ mãi… được mà không…

Câu 2:

Hoàng Đức Lương đã sưu tầm thơ văn của tiền nhân bằng cách:

Tìm quanh, hỏi khắp để thu thập và sưu tầm các bài thơ văn của tiền nhân
Chọn lấy những bài hay và chia xếp theo từng loại
Đưa thêm các tác phẩm của mình vào cuối tác phẩm.

Câu 3:

* Điều đã thôi thúc Hoàng Đức Lương vượt qua khó khăn để biên soạn tập thơ này là;

Niềm tự hào về nền văn hiến của dân tộc
Ý thức trách nhiệm của ông trước những di sản đã bị thất lạc của cha ông ta
Tinh thần độc lập tự chủ và ý thức tự cường trong văn học
Ông muốn lưu truyền văn hóa cho các thế hệ sau nghiên cứu và gìn giữ.
* Theo em, công việc sưu tầm và biên soạn thơ văn của tác giả Hoàng Đức Lương là một công việc không hề dễ dàng, đầy khó khăn, là một công việc đáng khâm phục và rất đáng được tất cả mọi người trân trọng. Chính vì thế, mỗi chúng ta nên học hỏi ở tác giả tinh thần trách nhiệm và tự chủ.

Câu 4:

Trước Trích diễm thi tập, đã có tác phẩm Bình ngô đại cáo của Nguyễn Trãi có nói về nền văn hiến của dân tộc:

Như nước Đại Việt ta từ trước

Vốn xưng nền văn hiến đã lâu.

=> Phản ánh ý thức độc lập dân tộc và niềm tự hào về nền văn hiến dân tộc của nhân dân Việt Nam ta đang trên đà ngày càng được khẳng định.