Ai đã tạo ra bảng chữ cái đầu tiên?

Nguồn: “Who created the first alphabet?”, History.com (truy cập ngày 21/10/2015).

Biên dịch & Hiệu đính: Lê Hoàng Giang

Trước khi bảng chữ cái ra đời, những hệ thống chữ viết sơ khai thường được tạo nên từ các ký tượng ghi hình gọi là chữ tượng hình, hoặc các loại chữ hình nêm được viết bằng cách ấn đầu bút trâm lên mặt đất sét mềm. Do những phương pháp này đòi hỏi phải có rất nhiều biểu tượng tượng trưng cho từng chữ viết một, nên việc viết chữ rất phức tạp và chỉ có một số nhỏ những kinh sư được đào tạo kỹ lưỡng mới làm được. Trong thiên niên kỷ thứ hai (ước tính vào khoảng năm 1850 – 1700) trước Công nguyên, một nhóm người nói tiếng Semit đã sử dụng một phần trong bộ chữ tượng hình Ai Cập để biểu đạt âm thanh của thứ tiếng họ nói. Loại chữ viết nguyên thủy xuất hiện ở vùng Sinai này thường được coi là bảng chữ viết có hệ thống đầu tiên, trong đó những biểu tượng riêng biệt tượng trưng cho các phụ âm đơn (không có biểu tượng cho các nguyên âm).

Bảng chữ cái phụ âm này – còn gọi là abjad – được viết từ phải qua trái và được các thương nhân Phoenicia (ngày nay thuộc lãnh thổ Li-băng, Syria, và Israel) truyền bá qua đường biển. Bảng chữ cái này gồm 22 biểu tượng đủ đơn giản để các thương nhân bình thường cũng có thể học và viết, vì vậy nó dễ học hơn và phổ biến hơn rất nhiều.

Đến thế kỷ 8 TCN, bảng chữ cái Phoenicia được truyền sang Hy Lạp, tại đây nó đã được trau chuốt và phát triển để ghi lại tiếng Hy Lạp. Một số ký tự Phoenicia đã được giữ lại, một số khác bị bỏ đi, song tiến bộ vượt bậc nhất là việc sử dụng chữ cái để ghi lại nguyên âm. Nhiều học giả tin rằng chính sự bổ sung này – thứ đã giúp ta đọc và phát âm chữ viết một cách chính xác – đã đánh dấu sự ra đời của bảng chữ cái “thực sự” đầu tiên.

Clip nói về sự ra đời của bảng chữ cái đầu tiên. Nguồn: History.com

Tiếng Hy Lạp ban đầu được viết từ phải sang trái, nhưng cuối cùng được chuyển thành xen kẽ các dòng từ phải qua trái và từ trái qua phải. Đến thế kỷ 5 TCN, hướng viết chữ đã cố định theo chiều từ trái sang phải và giữ nguyên như vậy cho đến ngày nay. Dần dần, bảng chữ cái Hy Lạp đã sản sinh ra nhiều bảng chữ cái khác, trong đó có bảng chữ cái Latin, sau này đã được truyền bá khắp châu Âu, và bảng chữ cái Cyrillic (Ki-rin), tiền thân của bảng chữ cái tiếng Nga hiện đại.