Vua John và cuộc hôn nhân sai lầm suýt gây mất nước

Sĩ Hùng

John sinh năm 1167 là con trai thứ 5 và cũng là con út trong 8 người con của vua Henry II và Nữ hoàng Eleanor – nổi tiếng độc ác đến từ Aquitaince. Là con út trong gia đình và sinh ra khi vua cha đã trị vì được 13 năm, John phải chịu rất nhiều thiệt thòi so với những người anh của mình, đây là nguyên nhân mà John có danh hiệu “Lackland”

Năm 1172 khi tròn 5 tuổi, John được hứa hôn với Alice, con gái của bá tước Maurience đồng thời được vua cha ban cho vùng đất của người anh trai cả – Henry con – đang nắm giữ.

Điều này đã đẩy nước Anh vào cuộc chiến giữa một bên là các người con bất mãn của Henry II liên minh cùng Vua Phillip nước Pháp, quý tộc bất mãn và vua Scotland đương đầu với Henry II, cuộc chiến kết thúc vào năm 1174 với chiến thắng của vua Henry II.

Năm 1183, một biến cố đã xảy ra với gia đình Vua Henry II khi người con trai cả “Henry con” qua đời tuy nhiên lại là một vận may với John khi vua cha cố gắng tặng thêm cho ông danh hiệu Công tước vùng Aquitaine cùng đất đai và quân lính.

Vận may chưa thực sự mỉm cười với John khi Aquitaine là vùng đất mà người anh trai Richard – con thứ của vua Henry II, người được Nữ hoàng Eleanor yêu quý nhất – người thống trị vùng Lorraine thèm khát.

Để tránh những xung đột giữa những người con trai vua Henry đã phải triệu tập những người con lại và yêu cầu thiết lập hòa bình, đồng thời ông phong John làm tước hầu tại lâu đài Windor, và ban quân đội cùng thuyền chiến cho John đến Ireland để chinh phục những quý tộc nổi loạn và đẩy mạnh sắc chỉ Papa Bull của Giáo hoàng thời bấy giờ.

Với chàng trai 19 tuổi như John lúc bấy giờ, cuộc viễn chinh chỉ coi như cuộc vui, quân nhu bị John phung phí vào những cuộc vui chơi cá nhân, Ireland bị biến thành hòn đảo hỗn loạn và bạo lực và John bị vua xứ Limerick đánh bại.

Vùng đất mà lẽ ra vua Henry II ban tặng cho John cai quản đã biến thành nơi hỗn loạn, vô chính phủ. Đối diện với thất bại và mong chờ sự tha thứ của vua cha, thì vận may một lần nữa mỉm cười với John khi người anh trai Geoffrey qua đời ngay tại nơi anh đang cai quản – Paris.

Cuộc thương lượng hòa bình giữa Henry II và Vua Phillip của Pháp lúc bấy giờ được ký kết vào tháng 6 năm 1187 cùng điều may mắn với John, khi chị gái Vua Phillip và Alice phải đính hôn với John, và John được phong Công tước vùng Aquitaine.

Một lần nữa việc ưu ái của vua cha giành cho John vấp phải sự phản ứng mạnh mẽ của người anh trai Richard, khi mà Alice và của hồi môn Aquitaine đã được hứa gả cho Richard trong 20 năm qua.

Nổi giận trước quyết định này của vua Henry II, Richard đã liên minh cùng Vua Phillip tấn công lãnh thổ của Henry II. Quá đau buồn trước sự phản bội của người con được yêu quý nhất, vua Henry đã băng hà vào ngày 6 tháng 7 năm 1189.

Với sự việc này, Richard mặc nhiên trở thành vua của nước Anh, còn John với tư cách là người thừa kế chính thức chỉ được phong Bá tước Mortain cùng quyền cai quản hạt Nottingharm và lâu đài Marlborough cùng các quận Dorset, Somerset, Derby, Lancaster Cornwall và nhiều phần của Derbyshire.

Không chịu an phận làm một Bá tước bị giới hạn về quyền lực và địa vị, John củng cố vị trí và tiềm lực của mình bằng cuộc hôn nhân cùng người em họ hai đời Hadwisa, người nắm giữ rất nhiều đất đai ở miền Tây xứ Wales.

Sau khi lên ngôi Richard tập trung tiền bạc cho những cuộc viễn chinh và trao quyền cho hội đồng Giám mục, tuy nhiên các Giám mục được Richard ủy quyền lại là những người chống đối người Anh.

Đất đai và của cải của chính quyền bị rơi vào tay người nhà của các Giám mục làm dấy lên làn sóng căm thù trong nhân dân, nắm bắt cơ hội đó cộng với sự hậu thuẫn to lớn từ gia đình người vợ Hadwisa, John tự tôn vinh mình là người hùng trên đất nước lừa lọc.

John tranh thủ sự vắng mặt của Richard đã chiếm lấy các lâu đài ở Nottingham từ tay những Nam tước, thâm chí John sẽ hợp tác cùng vua Phillip chiếm lấy nước Anh và vùng Normandy nếu không có sự can ngăn của Nữ hoàng Eleanor.

Cùng thời điểm đó Richard chịu thất bại nặng nề trên chiến trường và bị Vua nước Áo bắt làm tù binh, tận dụng cơ hội John nhận lời bắt tay với Giám mục quấy phá tình hình chính trị nước Anh, nhưng lại trở mặt ngay khi nhận được khoản tiền lớn hơn mua sự trung thành từ các Nam tước thân Richard.

Đồng thời John cũng bắt tay với Vua Phillip dẫn quân đánh chiếm vài lâu đài và tiến về London, trong khi Vua Phillip xảo trá cũng ký hiệp ước trao đổi đất cùng sự giúp đỡ Richard giành lại quyền lực.

Tại London các Giám mục đang tập trung quyên góp số tiền 70.000 Mác để giải thoát vua Richard, nhưng số tiền quyên góp thực tế vượt trội hơn rất nhiều.

Đây là cơ sở làm lực lượng Nam tước thân Richard củng cố lực lượng, cộng thêm diễn biến nước Áo đồng ý trả tự do cho vua Richard các Nam tước tại London quay lại dồn sức đánh đuổi John và bao vây John tại Normandy.

Tháng 3 năm 1194 Richard được trả tự do và trở về trận đánh ở Normandy để xoa dịu tình hình nội chiến và những rắc rối và John đã gây ra.

Richard buộc tội John tội phản quốc và cho John thời hạn 40 ngày để nộp phạt, tận dụng lòng nhân từ của Richard và sự khốn khéo của mình John đã lấy lòng Richard và một năm sau ông ta lấy lại được danh hiệu Bá tước Mortain và Gloucester.

Đi kèm với lòng trung thành với Richard, John nhận được những đầu tư tài chính lớn để chống lại Vua Phillip cùng với quyền thừa kế ngai vàng. Thật trùng hợp, chẳng bao lâu sau Richard đã chết với một mũi tên tẩm độc với dòng chữ: “Niềm tự hào và tôn kính của một tinh thần thượng võ miền Tây”.

Vua Richard qua đời, và theo Richard xác nhận trước đó John là người kế nhiệm ông nhưng chế độ nối ngôi theo quyền trưởng nam lúc bấy giờ vẫn chưa thành luật ở Anh, John xuất hiện một đối thủ tranh ngôi vàng.

Đó là Arthur, con trai của người anh Geoffrey của John, Arthur được các quý tộc Brittany, Anjou, Maine và Touriane ủng hộ mạnh mẽ. Tuy nhiên, John thể hiện sự khôn ngoan của mình rất đúng lúc khi lấy lòng gia đình Richard và củng cố lực lượng của mình.

Để thuyết phục sự ủng hộ những người quý tộc Anh, John đã hứa rằng sẽ đồng ý với các đặc quyền hợp pháp và quyền lợi thông thường. Với những bước đi khôn khéo và hợp lý, ngày 25 tháng 5 năm 1199, John đã được tôn lên làm vua tại Westmister Abbey.

Khi lên ngai vàng và trở thành người quyền lực nhất nước Anh, Vua John bắt tay ngay vào việc xây dựng lòng tin của dân chúng, Hiệp ước với Pháp mà vua Richard ký trước đây được công bố làm các quý tộc người Pháp vốn từng ủng hộ Richard quay sang ủng hộ hoàn toàn John.

Với nước cờ này, John đã ép được Vua Phillip đồng ý với các điều kiện thỏa thuân mới có lợi cho nước Anh và một cuộc hôn nhân giữa cháu gái John, Blanche và con trai Phillip Louis được diễn ra cùng ngày ký hiệp ước Le Goulet ngày 21 tháng 6 năm 1200, đây là cơ sở mở ra sự ổn định hòa bình lâu dài giữa hai thế lực mạnh nhất Châu Âu lúc bấy giờ, mối liên hệ mật thiết giữa Anh và Pháp.

Như vậy, cùng những sự khéo léo, khôn ngoan cùng chút xảo quyệt lại thêm sự hậu thuẫn to lớn từ nhà vợ, những thế lực thực sự từ phía Tây, Vua John ở tuổi 33 đã mở ra một thời kỳ hứa hẹn phát triển thịnh vượng cho nước Anh, đất nước thống nhất, hòa bình với Pháp và láng giềng.

Tưởng chừng như đây sẽ là bước ngoặt mới tốt đẹp hơn cho John và cả nước Anh thì chỉ vì tình yêu mù quáng John đã đưa ra một quyết định tồi tệ nhất trong cuộc đời mình. Sau gần 10 năm chung sống, Vua John đã quyết định li dị người vợ Hadwisa, người rất được lòng các quý tộc Anh.

Quyết định này đã gây một làn sóng bất bình vì John đã không đếm xỉa tới lòng trung thành của các chư hầu và nhóm quý tộc người Anh đầy quyền lực.

Không chỉ mất đi lòng tin của thần dân, với việc kết hôn với Isabella đến từ Angouleeme nhằm thúc đẩy mối liên hệ với vua Bồ Đào Nha, người mà đã được đính hôn với một trong những thành viên quyền lực nhất của Hoàng gia Poitou, Vua John đã gián tiếp gây mối thù với Hoàng gia Poitou.

Chìm đắm vào cuộc tình mới, John cùng người vợ mới đi thăm thú Scotland và để tạo dấu ấn và trang trải chi phí cho chuyến du hành, John vô cớ bắt người dân tại đây đóng rất nhiều tiền. Trong khi đó ở Normandy, gia đình Poitou vốn hậm hực với John lại được sự xúi giục của Vua Phillip đã chiếm đánh các lâu đài tại đây.

“Nước xa không cứu được lửa gần”, John mải mê bên người vợ mới chỉ còn cách lệnh cho các Nam tước ở nhà đem quân đánh trả xâm lược. Nắm bắt được lợi thế của mình lúc này, các Nam tước đã đưa ra yêu sách mới và bắt John phải chấp nhận cho họ.

Tất nhiên vua John đã không đồng ý và ép họ tham chiến, với ưu thế lực lượng vượt trội hơn hẳn Vua John giành chiến thắng và gượng gạo tha chết cho nhà Poitou. Tận dụng cơ hội này Vua Phillip đã tấn công Normandy và xúi giục Arthur phản loạn.

John đã dễ dàng dập tắt cuộc nổi loạn và triệt hạ những mầm mống nguy hiểm nay, trong đó có cả Arthur – người cháu ruột và là người có khả năng cướp ngôi của John. Dập tắt được những cuộc nổi loạn và xâm lược một cách dễ dàng, John dường như quá kiêu ngạo và tiếp tục đắm chìm trong ái tình bên người vợ trẻ.

John ở lại Scotland trong vòng một năm bổ bê điều hành đất nước, ngay cả khi vua Phillip tiến đánh cướp các lâu đài của ông ở Normandy, sự mù quáng của vua John đã làm cho các quý tộc người Anh dần cảm thấy căm ghét và dần bỏ hết về Anh để bảo vệ vùng đất đai của họ.

Khi bên cạnh mình không còn quân lính và tiền bạc, John trở về Anh vào ngày 6 tháng 12 năm 1203, buộc tội không trung thành với các quý tộc và dựa vào Tòa án tài chính của Henry II, John tịch thu 1/7 tài sản của họ.

Nhưng sau đó John vẫn không có bất cứ động thái nào đối với cuộc tiến công của người Pháp, khi đó vua Phillip đã kiểm soát Normandy, Touriane, Anjou và Poiyou.

Cơn u mê trong tình ái của John chỉ kết thúc vào tháng 4 năm 1205, John liền dẫn quân về Châu Âu để đòi lại vùng đất của mình, do được chuẩn bị kỹ càng trong thời gian John bỏ bê vua Phillip đã chống cự quyết liệt với quân đội Anh.

Cuộc chiến kéo dài hơn 5 tháng bất phân thắng bại và đem lại nhiều tổn thất cho nhân dân, John và Phillip đi đến ký hiệp ước hòa bình trong 2 năm. Nhưng sau nhiều diễn biến, nước Anh bị đặt trước nguy cơ bị Pháp thôn tính.

May mắn cho nước Anh là John mắc phải chứng bệnh nan y và qua đời, không còn John hội đồng nhiếp chính do William Marshall chủ trì trao vương miện cho con trái của John là Henry, việc này đã giúp thống nhất những Nam tước người Anh dưới cùng là cờ và đánh đuổi chiến thắng quân Pháp.