[Văn học 12] Tìm hiểu tác phẩm ‘NGƯỜI LÁI ĐÒ SÔNG ĐÀ” – Nguyễn Tuân

Tìm hiểu tác phẩm ‘NGƯỜI LÁI ĐÒ SÔNG ĐÀ” – Nguyễn Tuân

Câu hỏi: Đọc đoạn trích sau và thực hiện các yêu cầu bên dƣới:

Hùng vĩ của Sông Đà không phải chỉ có thác đá. Mà nó còn là những cảnh đá bờ sông, dựngvách thành, mặt sông chỗ ấy chỉ lúc đúng ngọ mới có mặt trời. Có vách đá thành chẹt lòng Sông Đà như một cái yết hầu. Đứng bên này bờ nhẹ tay ném hòn đá qua bên kia vách. Có quãng con nai con hổ đã có lần vọt từ bờ này sang bờ kia. Ngồi trong khoang đò qua quãng ấy, đang mùa hè mà cũng thấy lạnh, cảm thấy mình như đứng ở hè một cái ngõ mà ngóng vọng lên một khung cửa sổ nào trên cái tầng nhà thứ mấy nào vừa tắt phụt đèn điện.

      Lại như quãng mặt ghềnh Hát Loóng, dài hàng cây số nước xô đá, đá xô sóng, sóng xô gió, cuồn cuộn luồng gió gùn ghè suốt năm như lúc nào cũng đòi nợ xuýt bất cứ người lái đò Sông Đà nào tóm được qua đấy. Quãng này mà khinh suất tay lái thì cũng dễ lật ngửa bụng thuyền ra.

      Lại như quãng Tà Mường Vát phía dưới Sơn La. Trên sông bỗng có những cái hút nước giống như cái giếng bê tông thả xuống sông để chuẩn bị làm móng cầu. Nước ở đây thở và kêu như cửa cống cái bị sặc. Trên mặt cái hút xoáy tít đáy, cũng đang lừ lừ những cánh quạ đàn. Không thuyền nào dám men gần những cái hút nước ấy, thuyền nào qua cũng chèo nhanh để lướt quãng sông, y như là ô tô sang số ấn ga cho nhanh để vút qua một quãng đường mượn cạp ra ngoài bờ vực. Chèo nhanh và tay lái cho vững mà phóng qua cái giếng sâu, những cái giếng sâu nước ặc ặc lên như vừa rót dầu sôi vào. Nhiều bè gỗ rừng đi nghênh ngang vô ý là những cái giếng hút ấy nó lôi tuột xuống. Có những thuyền đã bị cái hút nó hút xuống, thuyền trồng ngay cây chuối ngược rồi vụt biến đi, bị dìm và đi ngầm dưới lòng sông đến mươi phút sau mới thấy tan xác ở khuỷnh sông dưới. Tôi sợ hãi mà nghĩ đến một anh bạn quay phim táo tợn nào muốn truyền cảm giác lạ cho khán giả, đã dũng cảm dám ngồi vào một cái thuyền thúng tròn vành rồi cho cả thuyền cả mình cả máy quay xuống đáy cái hút Sông Đà – từ đáy cái hút nhìn ngược lên vách thành hút mặt sông chênh nhau tới một cột nước cao đến vài sải. Thế rồi thu ngược contre-plongée lên một cái mặt giếng mà thành giếng xây toàn bằng nước sông xanh ve một áng thủy tinh khối đúc dày, khối pha lê xanh như sắp vỡ tan ụp vào cả máy cả người quay phim cả người đang xem. Cái phim ảnh thu được trong lòng giếng xoáy tít đáy, truyền cảm lại cho người xem phim kí sự thấy mình đang lấy gân ngồi giữ chặt ghế như ghì lấy mép một chiếc lá rừng bị vứt vào một cái cốc pha lê nước khổng lồ vừa rút lên cái gậy đánh phèn.

(Sách giáo khoa Ngữ Văn 12)

Câu 1: Đoạn văn sử dụng phong cách ngôn ngữ nào?

Câu 2: Nêu nội dung của đoạn trích.

Câu 3: Đoạn văn sử dụng các phương thức biểu đạt nào?

Câu 4: Chỉ ra biện pháp so sánh được tác giả sử dụng trong đoạn văn. Phân tích và nêu tác dụng của biện pháp nghệ thuật so sánh đó.

Câu 5: Nhà văn đã vận dụng một cách tài tình vốn kiến thức về điện ảnh như thế nào trong đoạn trích

Trả lời:

Câu 1: Đoạn văn sử dụng phong cách ngôn ngữ nào?

Trả lời: Đoạn văn được viết theo phong cách ngôn ngữ nghệ thuật

Câu 2: Nêu nội dung của đoạn trích.

Trả lời: Vẻ đẹp hung bạo, dữ dội mà hùng vĩ của con sông Đà được nhà văn miêu tả qua những hình ảnh con thác dữ, vách đá bời sông, quãng mặt ghềnh Hát Loóng, cái hút nước.

Câu 3: Đoạn văn sử dụng các phương thức biểu đạt nào?

Trả lời: Đoạn văn sử dụng phương thức biểu đạt miêu tả và biểu cảm (Tôi sợ hãi mà nghĩ đến một anh bạn quay phim táo tợn nào muốn truyền cảm giác lạ cho khán giả, đã dũng cảm dám ngồi vào một cái thuyền thúng tròn vành rồi cho cả thuyền cả mình cả máy quay xuống đáy cái hút Sông Đà – từ đáy cái hút nhìn ngược lên vách thành hút mặt sông chênh nhau tới một cột nước cao đến vài sải,… )

Câu 4: Chỉ ra một biện pháp so sánh được tác giả sử dụng trong đoạn văn. Phân tích và nêu tác dụng của biện pháp nghệ thuật so sánh đó.

Trả lời:

– Ngồi trong khoang đò qua quãng ấy, đang mùa hè mà cũng thấy lạnh, cảm thấy mình như đứng ở hè một cái ngõ mà ngóng vọng lên một khung cửa sổ nào trên cái tầng nhà thứ mấy nào vừa tắt phụt đèn điện => Làm hiện lên cái sừng sững của vách đá cao vòi vọi, đen đúa.

– Thế rồi thu ngược contre-plongée lên một cái mặt giếng mà thành giếng xây toàn bằng nước sông xanh ve một áng thủy tinh khối đúc dày, khối pha lê xanh như sắp vỡ tan ụp vào cả máy cả người quay phim cả người đang xem. Cái phim ảnh thu được trong lòng giếng xoáy tít đáy, truyền cảm lại cho người xem phim kí sự thấy mình đang lấy gân ngồi giữ chặt ghế như ghì lấy mép một chiếc lá rừng bị vứt vào một cái cốc pha lê nước khổng lồ vừa rút lên cái gậy đánh phèn. => gợi lên cho người đọc cảm giác chân thực, sống động nhát về sự hung dữ của cái hút nước.

è Các hình ảnh so sánh mới lạ độc đáo, luôn gây men bằng những đột ngột khiến cho ngừoi đọc cảm giác như được lạc vào ma trận của Nguyễn Tuân. Qua hình ảnh so sánh, tác giả đã bắt sự hung bạo, hùng vĩ, dữ dội hiện lên thành đường khối, hình nét.

Câu 5: Chưa dừng lại ở việc miêu tả, Nguyễn Tuân còn muốn người đọc phiêu lưu điện ảnh nên nảy ra một í tưởng táo bạo. Nhà văn nghĩ đến việc một anh bạn quay phim táo tợn nào muốn truyền cảm giác lạ cho khán giả, đã dũng cảm dám ngồi vào một cái thuyền thúng tròn vành rồi cho cả thuyền cả mình cả máy quay xuống đáy cái hút Sông Đà – từ đáy cái hút nhìn ngược lên vách thành hút mặt sông chênh nhau tới một cột nước cao đến vài sải. Nguyễn Tuân sử dụng ngôn ngữ điện anh với cảnh quay dộc đáo: cảnh được quay từ bao quát đến chi tiếtsự dữ dội, hiểm trở của khúc sông hẹp giữa hai bờ đá dựng vách thành, truyền đến cho người đọc cảm giác ghê rợn về cái hút nước. Có những góc quay táo bạo: cảnh từ đáy cái hút nhìn ngược lên vách thành, anh thu được mặt giếng mà thành giếng xây toàn bằng nước sông xanh ve một áng thủy tinh khối đúc dày, khối pha lê xanh.,,,