Vai trò của Chính phủ trong việc khuyến khích các doanh nghiệp nhỏ phát triển

Steve Strauss

Do công việc kinh doanh trên thế giới do chủ các doanh nghiệp nhỏ thực thiện nên các chính phủ cần thực thi các chính sách khuyến khích sự phát triển của các doanh nghiệp như vậy. Chính phủ có thể đem lại những ảnh hưởng tích cực nhất bằng năm cách làm cho vốn dễ tiếp cận hơn và hỗ trợ cho doanh nghiệp, thúc đẩy tinh thần kinh doanh, giảm thiểu rào cản pháp lý và bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ.

Steve Strauss, Luật sư, tác giả, bình luận viên trên truyền hình và phụ trách chuyên mục kinh doanh trên tờ USA Today, là một trong những chuyên gia hàng đầu Hoa Kỳ về tinh thần kinh doanh và phát triển doanh nghiệp.

Cuối thập niên 1970, một xã ở Trung Quốc rơi vào cảnh khánh kiệt và những người nông dân lãnh đạo xã nghèo đói tới mức họ quyết định liều mạng và dám làm điều không tưởng: Những người nông dân ngấm ngầm tư nhân hóa và chia đất. Mỗi người nông dân được chia một thửa ruộng để tự lo lương thực, sử dụng và bán số lương thực dư thừa nếu còn.

Trong vòng một năm, xã đó trở thành một trong những xã giàu nhất Trung Quốc và không có gì đáng ngạc nhiên, họ đã thu hút sự chú ý của những vị lãnh đạo. Nhưng thay vì lên án đó là tư tưởng đi ngược chế độ cộng sản, chính quyền lại chính thức khen ngợi những thửa ruộng tư nhân trong xã. Thế là mọi thứ đã đã trở thành dĩ vãng - theo lời của họ. Bước ngoặt tư bản chủ nghĩa của Trung Quốc đã trở thành chương trình xoá đói giảm nghèo lớn nhất trong lịch sử thế giới, giải phóng hàng triệu người khỏi cảnh nghèo đói chỉ trong vòng vài thập niên.

Nếu nói các chính sách của Chính phủ có thể tác động mạnh tới sự phát triển và lớn mạnh của doanh nghiệp nhỏ thì như thế vẫn còn quá khiêm tốn. Trong một thế giới đầy rẫy sự nghèo đói và thiếu thốn thì doanh nghiệp nhỏ là một công cụ có năng lực đã được thực tế chứng minh là đủ để không những xóa đi mọi đau khổ mà còn tạo ra một tầng lớp trung lưu vững chắc, một nguồn thuế ổn định và tăng cường ổn định xã hội. Nói tóm lại, doanh nghiệp nhỏ là một định hướng đúng đắn.

Một câu hỏi được đặt ra là đối với những quốc gia muốn thúc đẩy doanh nghiệp nhỏ thì cần thực hiện những chính sách nào để đạt được mục tiêu đó? Tôi cho rằng có năm lĩnh vực chủ chốt mà các chính sách đúng đắn của chính phủ có thể có tác động rất lớn đối với sự phát triển của doanh nghiệp nhỏ.

TẠO ĐIỀU KIỆN TIẾP CẬN VỐN DỄ DÀNG

Khi tôi còn nhỏ, cha tôi có vài cửa hàng bán thảm. Một hôm, tôi được giao viết bài luận kể về cách kiếm sống của cha tôi. Vì đối với tôi, mô tả "một ông chủ cửa hàng bán lẻ thảm" rất khó nên tôi đã nhờ cha tôi kể về công việc của mình. Ông nói "Bố là một doanh nhân con ạ". Hơi bất ngờ, tôi đã hỏi tiếp điều đó có nghĩa là gì và ông đã trả lời "Doanh nhân là người biết mạo hiểm với tiền bạc để kiếm ra tiền bạc".

Đó sẽ vẫn là lời mô tả hay mà tôi từng được nghe cho dù đến nay tôi đã biết rằng doanh nhân thực sự chỉ thích những mạo hiểm nhỏ với khả năng thất bại dự tính trước được. Do đó, nếu một chính phủ muốn thúc đẩy sự phát triển của doanh nghiệp nhỏ thì họ phải đề cao những chính sách giảm thiểu những mạo hiểm cố hữu trong kinh doanh. Bằng cách đó, mọi người sẽ tự nguyện rời bỏ sự an phận trong công việc của mình để khởi đầu những doanh nghiệp mới.

Vậy chính sách cần thiết đầu tiên để thúc đẩy sự phát triển của doanh nghiệp nhỏ là hỗ trợ những doanh nhân tương lai tiếp cận nguồn vốn cần có thể có thể khởi nghiệp.

Ở Hoa Kỳ, chúng tôi có Cơ quan Hỗ trợ Doanh nghiệp nhỏ (SBA) có nhiệm vụ giúp các doanh nhân tiếp cận nguồn vốn cần có để chấp nhận thử thách khi khởi sự doanh nghiệp nhỏ. Điều đáng chú ý là SBA không thực sự cho vay mà chỉ bảo lãnh cho các khoản vay. Các ngân hàng sẽ dễ cho những doanh nghiệp mới khá rủi ro vay hơn khi họ biết SBA và Chính phủ Hoa Kỳ bảo lãnh việc trả nợ, ngay cả khi người vay không trả được . Kết quả là nền kinh tế Hoa Kỳ luôn năng động và có tới 99% doanh nghiệp là các doanh nghiệp nhỏ.

Do vậy, điều đầu tiên mà bất kỳ chính phủ nào đang mong muốn khuyến khích doanh nghiệp nhỏ nên làm là xây dựng quỹ cho vay có bảo lãnh của liên bang. Việc tiếp cận vốn dễ dàng sẽ tạo nền móng vững chắc cho khu vực doanh nghiệp nhỏ sống động.

ĐÀO TẠO TINH THẦN DOANH NHÂN

Có rất nhiều yêu cầu cần thiết để tạo ra một nền kinh tế thành công với sự phát triển của doanh nghiệp nhỏ, nhưng chắc chắn yêu cầu quan trọng là phải có những doanh nhân dám khởi sự doanh nghiệp mới. Để thực hiện điều đó, người dân phải có khả năng được học kỹ năng kinh doanh. Có nhiều cách để chính phủ có thể giúp họ thực hiện điều này:

• Xây dựng "vườn ươm doanh nghiệp". Vườn ươm doanh nghiệp là cơ sở giúp những doanh nghiệp mới bắt đầu có chỗ để phát triển. Thông thường, những vườn ươm doanh nghiệp này gắn liền với các trường đại học. Các giáo sư và các chuyên gia khác dành thời gian và chuyên môn của họ để dạy cho những doanh nhân mới mọi thứ, từ bán hàng, tiếp thị cho tới luật pháp và thuế. Khi những ông chủ doanh nghiệp nhỏ tương lai này đã kết thúc khóa học kinh doanh cấp tốc đó, họ sẽ khởi sự doanh nghiệp của mình, còn những doanh nhân mới sẽ lại đến và thế chỗ của họ. Các chính phủ có thể tạo động lực tài chính dành cho các trường đại học để xây dựng những vườn ươm doanh nghiệp ngay trong khuôn viên của trường.
   
• Sử dụng Internet. SBA có các khóa đào tạo trực tuyến, giảng dạy kỹ năng và ý tưởng kinh doanh cho bất kỳ ai có thể truy cập Internet qua địa chỉ http://sba.gov/training/coursestake.html. Bất kỳ chính phủ nào muốn thúc đẩy doanh nghiệp vừa và nhỏ phát triển đều nên xem xét thực hiện những điều tương tự.
   
• Thuê chuyên gia. Cũng như vậy, có thể thuê các chuyên gia về doanh nghiệp vừa và nhỏ giảng dạy kỹ năng kinh doanh trực tuyến. Hàng tuần tôi đều viết bài cho chuyên mục kinh doanh của tờ USA Today. Tham khảo tại địa chỉ http://www.usatoday.com/money/smallbusiness/front.htm.

CỔ VŨ VÀ THÚC ĐẨY DOANH NGHIỆP NHỎ

Không chỉ các chủ doanh nghiệp mới cần phải được đào tạo những kỹ năng cần thiết để có thể thành công mà ngay cả những ông chủ hiện nay cũng nên được chăm lo để khuyến khích thêm nhiều người khởi sự doanh nghiệp mới. Ở Costa Rica và Uruguay, các hội chợ và triển lãm doanh nghiệp nhỏ đã thừa nhận doanh nghiệp nhỏ và tinh thần doanh nhân. Uruguay cũng đã thưởng cho những doanh nghiệp có đóng góp cho xã hội. Như vậy, chính phủ có thể làm rất nhiều điều để khuyến khích doanh nghiệp nhỏ phát triển. Ví dụ:

• Tài trợ giải "Doanh nhân tiêu biểu trong năm". Một giải thưởng thường niên cấp địa phương và quốc gia, nếu được tuyên truyền tốt, cũng sẽ giúp ích nhiều trong việc khuyến khích óc nhạy bén kinh doanh.
   
• Tận dung chuyên môn của các lãnh đạo doanh nghiệp. Bất cứ quốc gia nào muốn thúc đẩy sự phát triển của doanh nghiệp nhỏ cũng cần phải có dân chúng ngưỡng mộ doanh nhân. Một trong những biện pháp chính phủ có thể áp dụng là kêu gọi các nhà lãnh đạo doanh nghiệp giúp giải quyết các khó khăn và vướng mắc. Những ủy ban ruybăng xanh (ủy ban gồm những công dân xuất chúng) của chính phủ nên tận dụng nguồn tri thức của doanh nhân.

TẠO MÔI TRƯỜNG THUẾ VÀ PHÁP QUY PHÙ HỢP

Các đạo luật thuế của một quốc gia là một trong những công cụ tốt nhất để thúc đẩy sự phát triển của doanh nghiệp nhỏ. Chẳng hạn ở Hoa Kỳ, luật thuế được thay đổi thường xuyên vì người ta cho rằng có thể sử dụng các hình thức trợ cấp thuế, khấu trừ thuế và giảm thuế để thúc đẩy sự phát triển nhóm doanh nghiệp này hay doanh nghiệp khác.

Ví dụ, gần 98% các doanh nghiệp của Canada là những doanh nghiệp nhỏ. Hiệp hội Kế toán Quản lý của Canada gần đây đã kiến nghị với Quốc hội Canada rằng cách tốt nhất để khuyến khích hơn nữa sự phát triển của doanh nghiệp nhỏ là thay đổi chính sách thuế như:

• giảm thuế suất doanh nghiệp;
• trợ cấp thuế cho đầu tư vào giáo dục và đào tạo;
• tăng cường giảm thuế cho đầu tư.

Ngoài giảm thuế để khuyến khích việc thành lập doanh nghiệp, điều quan trọng là phải giảm và tiến tới loại bỏ những quy định của chính phủ cản trở sự phát triển của doanh nghiệp. Thủ tục pháp lý càng đơn giản và nhanh bao nhiêu, doanh nghiệp nhỏ càng có khả năng mở rộng bấy nhiêu.

BẢO HỘ QUYỀN SỞ HỮU TRÍ TUỆ

Bất cứ chính phủ nào muốn khuyến khích doanh nghiệp nhỏ cũng cần ban hành những đạo luật bảo vệ những sáng kiến đổi mới của doanh nhân. Đổi mới là trụ cột cho sự phát triển của doanh nghiệp nhỏ, nhưng nếu những sáng tạo đổi mới không được pháp lý bảo vệ thì các doanh nhân sẽ khó có thể chấp nhận những rủi ro cần thiết để tìm tòi những giải pháp mới giải quyết những khó khăn trong xã hội. Do đó, các chính sách của chính phủ bảo vệ bằng phát minh sáng chế, bản quyền và thương hiệu có ý nghĩa vô cùng quan trọng nếu muốn các doanh nghiệp nhỏ phát triển.

Cuối cùng, bất kỳ chính phủ nào muốn thúc đẩy sự phát triển của doanh nghiệp nhỏ cũng cần thực thi những chính sách giúp doanh nhân ít phải mạo hiểm hơn nhưng lại thu được nhiều lợi hơn. Có như vậy sự thành công của doanh nghiệp nhỏ mới là sự thành công của chính mình.