Truyện Cửu vĩ Hồ tinh

Lạc Long Quân giúp dân trừ yêu diệt ma, lần diệt nạn nạn thủy quái khiến cho nhân dân miền biển vui mừng khôn xiết. Lạc Long Quân đi đến đâu cũng được hoan hô chúc tụng. Sau đó, thần lại tiếp tục đi thăm dân sự. Thần đi ngược dòng sông tiến dần vào nội địa. Đến đây, thần lại được nhân dân địa phương nhờ trừ hộ con Cửu - vĩ Hồ tinh.

Số là ở đất Long Biên cứ như bây giờ là Hà Nội về mạn tây sát mé sông có một hòn núi đá. Dưới núi có hang sâu và rộng. Ở hang ấy từ lâu có một con cáo chín đuôi lấy làm nơi trú ngụ, cho nên về sau này người ta vẫn gọi là Lỗ hồ dỗng (động Con Cáo). Người ta kể chuyện cho Long Quân biết con cáo ấy sống đã hơn nghìn năm bây giờ thành tinh có thể biến hóa được thiên hình vạn trạng: khi hóa thành người, khi hóa thành vật, đi lại trà trộn trong nhân dân bắt đàn bà con gái đưa về hang để hãm hiếp. Lại có khi hóa thành qủy trêu ghẹo người và làm cho người mắc bệnh đến chết. Nó làm cho mọi người không khi nào yên ổn,  nhiều khi cùng ngồi với nhau mà ngờ vực nhau, không biết ai là người ai là yêu tinh.

Nhân dân vì cái nạn Cửu vĩ Hồ tinh phải bỏ cửa nhà, bỏ ruộng đất trốn tránh đi các ngả.

Nhưng thấy vắng bóng dân sự địa phương thì Cửu vĩ Hồ tinh lại táo bạo đi xa hơn, tìm vào chỗ người Mán ở để phá hại.

Bấy giờ một bộ lạc người Mán từ trước tới nay sinh tụ xung quanh núi  Tản Viên nhờ được thần dạy cách trồng lúa và dệt vải nên đời sống tương đối dễ chịu hơn trước. Họ dùng vải may áo trắng mặc một kiểu thống nhất cho nên các dân tộc khác vẫn gọi là Mán áo trắng. Đời sống của họ đang sung sướng yên vui thì Cửu vĩ Hồ tinh tìm tới làm cho họ điêu đứng. Cũng như thói thường Hồ tinh khi hóa làm thanh niên, khi hóa làm thanh nữ xinh xắn, trà trộn vào dân áo trắng cùng hát xướng, cùng đàn địch rồi quyến rũ họ về hang để bắt phục dịch hoặc  hãm hiếp đến chết. Người Mán lấy làm khổ vô cùng mà không biết làm thế nào được.

Lạc Long Quân nghe nói liền tìm đến sào huyệt Hồ tinh. Thấy có người lạ, Hồ tinh xông ra đánh đuổi, nhưng vừa giao chiến một chốc đã biết Long Quân không phải là tay vừa. Hồ tinh rút ra khỏi hang giở các phép thuật của mình khi bay lên trời, khi tụt xuống đất biến thành ác thú chực hại Long Quân,  v.v. . .

Chúng ta không biết rõ chi tiết cuộc chống đối của Long Quân như thế nào nhưng chiến trận tất không thể không gay go ác liệt. Cuối cùng Hồ tinh biết mình không thể địch nổi bèn tìm cách chạy trốn. Cuộc truy nã của Long Quân cũng không phải dễ dàng. Hồ tinh biến hóa trăm khoanh, nhưng chả mấy chốc đã bị Long Quân giết chết, hiện nguyên hình là một con cáo khổng lồ có chín  đuôi.

Long Quân kéo xác Hồ tinh về núi, rồi vào hang giải phóng cho những trai gái, phụ nữ bị Hồ tinh bắt về đó. Đoạn Long Quân cho bộ hạ đem nước sông Cái phá hẳn sào huyệt con quái vật. Nước lênh láng suốt mấy ngày đêm, xoáy vào hang, đào băng hòn núi đá đi mất tích thành một cái hồ lớn vừa to vừa sâu mà người ta gọi là đầm Thây con cáo (Thi hồ trạch) hay đầm Con cáo (Lỗ hồ đâm) về sau mới đổi tên là hồ Tây.

Sau khi diệt xong Cửu vĩ Hồ tinh, Lạc Long Quân chiêu tập nhân dân vì nạn Hồ tinh phải đi trốn tránh về, cho họ ở trên miếng đất cao ráo ở cạnh hồ mà ngày nay vẫn còn giữ tên là làng Hồ, Long Quân lại chỉ vẽ cho họ trồng trọt làm ăn trên cánh đồng bằng phẳng ở bên bờ phía tây hồ.