Stress có ảnh hưởng thế nào tới việc ăn uống?

Chán ăn và ăn vô độ bây giờ rất phổ biến đến mức người ta gọi chúng là “những bệnh dịch hiện đại”, chúng có liên quan nhiều đến stress.

a.          Chán ăn tâm thần

Trạng thái này bao gồm thái độ và hành vi dai dẳng khu trú vào việc từ chối ăn uống để giảm trọng lượng, sợ béo, sợ mập để giữ phom, giữ eo. Phổ biến ở thiếu nữ và phụ nữ ởcác nước phát triển Âu, Mỹ. Tỷ lệ mắc chung là 5% dân số. Ở  nước ta còn hiếm gặp.

Ngoài sự bận tâm dai dắng vào trọng lượng, hình dáng cơ thể còn có các biểu hiện: đói lả, gầy đét, mệt mỏi, trầm cảm, cáu gắt, xa lánh xã hội, nghiền ngẫm ám ảnh về thức ăn, giảm bớt hoạt động, kém tập trung chú ý, dễ mệt mỏi...

Bệnh thường khởi phát vào lứa tuổi từ 15 -19 tuổi, nhưng ngày càng có nhiều người trẻ và lớn tuổi hơn cũng bị. Bệnh tiến triển mãn tính, trung bình là 7 năm. Những người “bình phục” thường không khỏi hoàn toàn. Mẹ bị chán ăn thường có con gái cũng bị.

Nguy cơ tử vong và tự sát ở người chán ăn tâm thần rất cao. Chán ăn, ăn không ngon miệng còn là biểu hiện của trầm cảm (câu 26).

b.          Chứng ăn vô dộ tâm thần

“Bulimia” ghép 2 từgốc HyLạp bous(bò đực) và limos(đói) để chỉ những người háu ăn, ham mê tiệc tùng, có những giai đoạn ăn thái quá, rồi mất tự kiểm soát, kết hợp với cảm giác tội lỗi và hỗ thẹn. Họ kiêng ăn nhằm kiểm soát thân thể, nhưng do bị đói nên các giai đoạn kiêng thường ngắn, họ ăn một lượng quá nhiều thức ăn dễ tiêu (giải pháp tốt cho họ là ăn thức ăn thô: rau, quả lâu tiêu, ít năng lượng, giảm cảm giác đói mà lại không gây béo phì). Tuổi khởi phát ở lứa tuổi 18 - 20, nhưng hiện nay tuổi trẻ hơn đã bị nhiều. Tỷ lệ mắc từ 2 - 10%.

Các bệnh nhân thường có rồi loạn trong môi quan hệ với người khác do vậy cần hiểu biết hoàn cảnh gia đình cá nhân bao gồm các sang chấn tâm lý và cách nuôi dạy con của các phụ huynh.

Ăn nhiều có thể là biểu hiện của các bệnh tâm thần, và ởngười bị trầm cảm, lo âu.

a.         Chứng béo phì:

Khi trọng lượng vượt quá một cách đáng kể (chỉ sô BMI vượt 30), đó là một yếu tô nguy cơ đôi với bệnh cơ thể (đái đường, tim mạch).

Các thầy thuôc tâm thần có khi được mời thăm khám bệnh nhán béo phì nhưng phần lớn họ đi tới chuyên gia dinh dưỡng, bác sĩ gia đình. Liệu pháp phân tích tâm lý lâu dài có thế giúp ích cho bệnh nhân. Chiến lược cắt bớt dạ dày, dùng nhiều thuôc chông thèm ăn có vẻ không chắc chắn.