Phân tích và nêu cảm nghĩ về nhân vật lão Hạc trong truyện ngắn Lão Hạc của Nam Cao – Văn mẫu lớp 8

Phân tích nhân vật lão Hạc trong truyện ngắn Lão Hạc của Nam Cao – Bài làm 4

Con chó – cậu Vàng như cách gọi của lão là hình ảnh kỷ niệm duy nhất của đứa con. Hơn thế, cậu Vàng còn là nguồn an ủi của một ông lão cô đơn. Lão cho cậu ăn trong bát, chia xẻ thức ăn, chăm sóc, trò chuyện với cậu như với một con người. Bởi thế, cái ý định “có lẽ tôi bán con chó đấy” của lão bao lần chần chừ không thực hiện được. Nhưng rồi, cuối cùng cậu Vàng cũng đã được bán đi với giá năm đồng bạc.

Cậu Vàng bị bán đi! Có lẽ đó là quyết định khó khăn nhất đời của lão. Năm đồng bạc Đông Dương kể ra là một món tiền to, nhất là giữa buổi đói deo đói dắt. Nhưng lão bán cậu không phải vì tiền, bởi “gạo thì cứ kém mãi đi” mà một ngày lo “ba hào gạo” thì lão không đủ sức. Cậu Vàng trở thành gánh nặng, nhưng bán cậu rồi lão lại đau khổ dày vò chính mình trong tâm trạng nặng trĩu.

Khoảnh khắc “lão cố làm ra vui vẻ” cũng không giấu được khuôn mặt “cười như mếu và đôi mắt lão ầng ậng nước”. Nỗi đau đớn cố kìm nén của lão Hạc như cắt nghĩa cho việc làm bất đắc dĩ, khiến ông giáo là người được báo tin cũng không tránh khỏi cảm giác ái ngại cho lão.

Ông giáo hiểu được tâm trạng của một con người phải bán đi con vật bầu bạn trung thành của mình. Cảm giác ân hận theo đuổi dày vò lão tạo nên đột biến trên gương mặt: “Mặt lão đột nhiên co rúm lại. Những vết nhăn xô lại với nhau, ép cho nước mắt chảy ra. Cái đầu lão ngoẹo về một bên và cái miệng móm mém của lão mếu như con nít. Lão hu hu khóc…”.

Những suy nghĩ của một ông lão suốt đời sống lương thiện có thể làm người đọc phải chảy nước mắt theo: “Thì ra tôi già bằng này tuổi đầu rồi còn đánh lừa một con chó”. Bản chất của một con người lương thiện, tính cách của một người nông dân nghèo khổ mà nhân hậu, tình nghĩa, trung thực và giàu lòng vị tha được bộc lộ đầy đủ trong đoạn văn đầy nước mắt này.

Nhưng không chỉ có vậy, lão Hạc còn trải qua những cảm giác chua chát tủi cực của một kiếp người, ý thức về thân phận của một ông lão nghèo khổ, cô đơn cũng từ liên tưởng giữa kiếp người – kiếp chó: “Kiếp con chó là kiếp khổ thì ta hoá kiếp cho nó để nó làm kiếp người, may ra có sung sướng hơn một chút… kiếp người như kiếp tôi chẳng hạn”.

Suy cho cùng, việc bán chó cũng xuất phát từ tấm lòng của một người cha thương con và luôn lo lắng cho hạnh phúc, tương lai của con. Tấm lòng ấy đáng được trân trọng! Hiện thực thật nghiệt ngã đã dứt đứa con ra khỏi vòng tay của lão, cái đói cái nghèo lại tiếp tục cướp đi của lão người bạn cậu Vàng. Bản thân lão như bị dứt đi từng mảng sự sống sau những biến cố, dù cho cố “cười gượng” một cách khó khăn nhưng lão dường như đã nhìn thấy trước cái chết của chính mình. Những lời gửi gắm và món tiền trao cho ông giáo giữ hộ sau lúc bán chó có ngờ đâu cũng là những lời trăng trối.

Kết cục số phận của lão Hạc là cái chết được báo trước nhưng vẫn khiến mọi người bất ngờ, thương cảm. Quyết định dữ dội tìm đến cái chết bằng bả chó là giải pháp duy nhất đối với lão Hạc, để lão đứng vững trên bờ lương thiện trước vực sâu tha hoá. Kết thúc bi kịch cũng là thật sự chấm dứt những dằn vặt riêng tư của  lão Hạc, nhưng để lại bao suy ngẫm về số phận những con người nghèo khổ lương thiện trong xã hội cũ.

Xuất hiện từ đầu đến cuối tác phẩm, nhân vật tôi là người bạn, là chỗ dựa tinh thần của lão Hạc. Những suy nghĩ của nhân vật này giúp người đọc hiểu rõ hơn về con người lão Hạc. Nhân vật lão Hạc đẹp, cao quý thực sự thông qua nhân vật tôi.

Cái hay của tác phẩm này chính là ở chỗ tác giả cố tình đánh lừa để ngay cả một người thân thiết, gần gũi với lão Hạc như ông giáo vẫn có lúc hiểu lầm về lão. Sự thật nhân vật tôi cố hiểu, cố dõi theo mới hiểu hết con người Lão Hạc. Khi nghe Binh Tư cho biết lão Hạc xin bã chó, ông giáo ngỡ ngàng, chột dạ: “Con người đáng kính ấy bây giờ cũng theo gót Binh Tư để có cái ăn ư? Cuộc đời quả thật cứ mỗi ngày lại thêm đáng buồn”.Chi tiết này đẩy tình huống truyện lên đến đỉnh điểm. Nó đánh lừa chuyển ý nghĩ tốt đẹp của ông giáo và người đọc sang một hướng khác: Một con người giàu lòng tự trọng, nhân hậu như lão Hạc cuối cùng cũng bị cái ăn làm cho tha hoá, biến chất sao? Nếu Lão Hạc như thế thì niềm tin về cuộc đời về ông giáo sẽ sụp đổ, vỡ tan như chồng ly thủy tinh vụn nát.

Nhưng khi chứng kiến cái chết đau đớn dữ dội vì ăn bã chó của lão Hạc, ông giáo mới vỡ oà ra: “Không! Cuộc đời chưa hẳn đáng buồn hay vẫn đáng buồn theo một nghĩa khác”. Đến đây truyện đi đến hồi mở nút, để cho tâm tư chất chứa của ông giáo tuôn trào theo dòng mạch suy nghĩ chân thành, sâu sắc về lão Hạc và người nông dân… “Chao ôi! Đối với những người xung quanh ta, nếu không cố tìm mà hiểu họ, thì ta chỉ thấy họ gàn dỡ, ngu ngốc, bần tiện, xấu xa bỉ ổi … toàn những cớ để cho ta tàn nhẫn, không bao giờ ta thấy họ là những người đáng thương, không bao giờ ta thương”.

Có lẽ đây là triết lý sống xen lẫn cảm xúc xót xa của Nam Cao. Ở đời cần phải có một trái tim biết rung động, chia xẻ, biết yêu thương, bao bọc người khác, cần phải nhìn những người xung quanh mình một cách đầy đủ, phải biết nhìn bằng đôi mắt của tình thương.

Với Nam Cao con người chỉ xứng đáng với danh hiệu con người khi biết đồng cảm với những người xung quanh, biết phát hiện, trân trọng, nâng niu những điều đáng quý, đáng thương. Muốn làm được điều này con người cần biết tự đặt mình vào cảnh ngộ cụ thể của người khác để hiểu đúng, thông cảm thực sự cho họ.

Chuyện được kể ở ngôi thứ nhất, nhân vật tôi trực tiếp kể lại toàn bộ câu chuyện cho nên ta có cảm giác đây là câu chuyện thật ngoài đời đang ùa vào trang sách. Thông qua nhân vật tôi, Nam Cao đã thể hiện hết Con người bên trong của mình.

Đau đớn, xót xa nhưng không bi lụy mà vẫn tin ở con người. Nam Cao chưa bao giờ khóc vì khốn khó, túng quẫn của bản thân nhưng lại khóc cho tình người, tình đời. Ta khó phân biệt được đâu là giọt nước mắt của lão Hạc, đâu là giọt nước mắt của ông giáo: Khi rân rân, khi ầng ực nước, khi khóc thầm, khi vỡ oà nức nỡ. Thậm chí nước mắt còn ẩn chứa trong cả nụ cười: Cười đưa đà, cười nhạt, cười và ho sòng sọc, cười như mếu …

Việc tác giả hoá thân vào nhân vật tôi làm cho cách kể linh hoạt, lời kể chuyển dịch trong mọi góc không gian, thời gian, kết hợp giữa kể và tả, hồi tưởng với bộc lộ cảm xúc trữ tình và triết lý sâu sắc…

Truyện ngắn Lão Hạc là tác phẩm của mọi thời, bi kịch của đời thường đã trở thành bi kịch vĩnh cửa. Con người với những gì cao cả, thấp hèn đều có trong tác phẩm. Thông qua nhân vật tôi tác giả đã gióng lên một hồi chuông cảnh tỉnh: Hãy cứu lấy con người, hãy bảo vệ nhân phẩm con người trong con lũ cuộc đời sẵn sàng xoá bỏ mạng sống và đạo đức. Cho nên chúng ta nên đặt nhân vật tôi ở một vị trí tương xứng hơn khi tìm hiểu tác phẩm.

Phân tích nhân vật lão Hạc trong truyện ngắn Lão Hạc của Nam Cao – Bài làm 5

Nói đến Nam Cao phải nói đến lão Hạc , tác phẩm này được coi là một truyện ngắn hiện thực xuất sắc trong trào lưu hiện thực phê phán của thời kỳ 1930-1945. Truyện không những nói về khổ người nông dân trước tai trời ách đất, trước xã hội suy tàn mà đáng chú ý hơn cả là đã nêu bật được hình ảnh một lão nông đáng kính với phẩm chất cùa một con người đôn hậu, giàu lòng tự trọng và rất mực yêu tlnương con, để lại trong lòng người dọc niềm xót xa, cảm thương và mến phục.

Điều dầu tiên phải nói đến là tấm lòng đôn hậu, rất mực yêu thương con của lão Hạc.. Vợ chết sớm, sống một mình irong cảnh gà trống nuôi con, lão yẽu con hốt mực. Khi người con đến tuổi trưởng thành, vì nhà nghèo nên làm lỡ duyên con, lão vô cùng án hận và cảm thấy như mình có lỗi. Trách nhiệm làm cha luỏn thôi thúc giày vò lão, ião tìm mọi cách để làm yên lòng con. Nhưng người con vì phấn uất đã bỏ nhà đi đồn điền cao su để mình lão thui thùi ớ nhà. Tinh yêu con cứa lão dược biểu hiện vừa trực tiếp, vừa gián tiếp. Trựi tiếp qua tình cảm của lão với anh con trai, gián tiếp qua tình cám với con Vàng. Lão cho nó ãn vào cái bát như chó nhà giàu, mình ãn gì nó ăn ấy. Lão nâng niu bế bổng nó như bà mẹ hiếm hoi chiều đứa con cầu tự. Những lúc vui. buồn lão đều trò chuyện, tâm tình với nó, coi nó như người bạn tâm giao. Bao nhiêu tình cảm nhớ thương đứa con xa cách, lão đều dồn cho nó.

Không phải bất cứ người nào cũng có thế yêu thương súc vật như vậy. Vậy lão không đôn hậu, yêu con đó sao ? Những mưa bão liên miên, hoa mầu trong vườn đều bị phá sạch, việc làm chẳng còn. Nếu cứ tiếp tục như vậy thì sẽ ăn vào số tiền lão chắt chiu dành dụm cho con. Mà dặt lên bàn cân mà tính, số suất ăn của con chó cũng bằng lão, vậy tổn quá. Giữa số tiền dành dụm cho con và con chó, người bạn tăm tình, lão chọn ai dãy ! Đế dẫn đến quyết định, lão đã phải dằn vặt, đau khò. lão đã suy nghĩ nhiều, nhiều lắm mới dũng cám bán chó. Cuộc lựa chọn tàn khốc diễn ra trong nước mắt. Nhưng nếu không bán, lão sẽ chết, và số tiền dành dụm cho con cũng cháng còn. Lão bán chó dâu phải dế ăn mà để lo cho tương lai đứa con. Sự cao dẹp cúa lão Hạc chính là ớ chỗ dó. Sau khi bán chó, lão cảm thấy hụt hảng thiếu vãng. Lão lại lự dàn vật lương tâm mình, tự oán trách mình vì dã trót lừa một con chó. Vậy là trong cuộc đổi chác này, cái được chẳng là bao mà cái mất thật là to lớn. Lão Hạc được vài đồng để sống qua ngày nhưng lại mất đi một người bạn, mất đi, mối dây liên hệ giữa lão và đứa con. Xót xa thay, cay đãng cho một số phận cúa con người đôn hậu, hiên lành này. Lão lương thiện đến mức chỉ vì bán một con chó mà lự oán trách mình đau khổ đến thế. Liệu Binh l ư, vợ ỏng giáo và bao người khác nữa. họ có hiểu không, hay họ chi thấy lão Hạc gàn (tớ và ngốc nghếch. Ta cảm thương cho số phận lão, ta cảm phục trước đức hy sinh và lòng nhãn hậu của lão, một con người cao đẹp.

Đẹp hơn nữa trong tâm hồn lão Hạc là lòng tự trọng cao quý: lão tự trọng với mọi người, với đứa con và với chính bản thân mình. Trận ốm kéo dài đã khiến lão suy sụp. lão không còn dù sức đế làm và cũng không còn gì để ăn. Nhưng lòng tự trọng của lão không cho phép mình xám phạm vào số tiền cùa con. Và như đã nói, lão bán chó, quyết định cay đắng đế giữ trọn chữ tín với con. Khi mọi thứ đều đã hết, lão vẫn tiếp tục sõng, một cuộc sống tạm bợ và vất vuớng. Và cuộc lựa chọn thứ nhất chi là tiền để cuộc lựa chọn thứ hai, tàn khòc và lảm liệt hơn. Lão hiểu rằng, nếu tiếp tục sống thì dù sớm hay muộn cũng sẽ ăn vào tiền của con. Vì tương lai của con, vì lòng tự trọng của mình, lão đã quyết định chết. Không, với lão Hạc nó không hề đắt  và có lẽ cũng vì vậy mà chúng ta thấy khâm phục trước nghị lực lão Hạc. Có thể tưởng tượng, cuộc sống cúa lão Hạc như một bó đuốc lớn. Nó vẫn cháy và vẫn có thê cháy nhưng lão dập tắt để thấp thêm vào ngọn đuốc của con. Cái đáng chú ý ở dây là mặc dầu không biết sô’ phận dứa con ra sao: còn sống hay đã chết, nhưng với niềm tin cháy bỏng, lão vẫn quyết định hy sinh với lòng quyết tâm cao như vậy, lão đã chuẩn bị sắp xếp cho cái chết rriột cách tì mỉ và cẩn thận : nhờ ông giáo trông hệ mảnh vườn cho con và gửi tiền làm ma đế khỏi làm phiền hàng xóm. Lòng tự trọng ấy cao đẹp biết bao. Từ đó, lão tổn tại gần như vất vưởng, vớ đươc thứ gì ăn thứ ấy, hôm thì quá sung , củ ráy, hôm thì củ chuối, con ốc. Lão đã chịu đựng một cách kiên gan và cao ngạo để giữ tròn phẩm giá. Lão đã từ chối gần như hách dich tất cà mọi sự giúp đỡ cùa mọi người. Và cái chết của lão cũng đâu phải là cua con người. Phải chăng lão đã chết như một con vật để được sống như một con người ? Ở con người này quy luật “ đói ăn vụng, túng làm càn” không thế xảy ra. Kêi cục ấy là một diễn biến tất yếu cùa một cuộc đời trong sạch ngay thẳng như lão. Ta không những khâm phục mà còn nên lấy đó làm tấm gương noi theo. Để trớ thành người tốt như lão dâu phái dễ.

Khi xây dựng nhân vật này, Nam Cao hán đã hướng nhân vật vào cái thiện, qua đó bộc lộ những phẩm chất cao đẹp của lão nói riêng và của những người nông dân ờ nông thôn Việt Nam nói chung. Ỏ điểm này, Ngô Tất Tổ cụng giống như Nam Cao với nhãn vật chị Dậu. Nhưng tác phẩm của Nam Cao xuất sắc hơn bởi nó đảm bảo được tính hiện thực của tác phẩm. Chị Dậu cũng bị dồn vào những mâu thuẫn sâu sắc cần phải giải quyết nhưng lần nào, với trí thông minh và sắc sảo hiếm có của mình, chị cũng thoát ra được. Điểu đó phần nào dã làm mất đi tính chân thực của truyện, ở đây lão Hạc cũng đã đến bước đường cùng, và cái chết ấy là kết cục tất yếu của hiện thực cuộc sống. Bời vạy có thể nói rằng nhân vật lão Hạc là một nhân vật xuất sắc trên mọi phương diện.

Cái cao tay của Nam Cao ià để cho nhân vật lão Hạc hiện lẽn trong con mắt của rất nhiều người, đù loại người : vợ ông giáo, ỏng giáo, Binh Tư. Tất cả đều hiểu lầm lão Hạc, coi lão thật ngớ ngẩn, dờ hơi. Duy chi có ông giáo vì chịu cảm thông, tìm hiểu nên đã phát hiện được vẻ đẹp ẩn chứa trong tâm hổn lãọ Hạc. Còn riêng em, trong mắt em, lão Hạc hiện lên là một người cha mẫu mực, một con người Việt Nam cao quý.

Phân tích nhân vật lão Hạc trong truyện ngắn Lão Hạc của Nam Cao – Bài làm 6

Cốt truyện lão Hạc thể hiện trực tiếp tấm lòng của nhà văn về con người, một quan niệm nghệ thuật đựơc thể hiện thành một mạch tâm sự rung động của các mạch tâm sự, để hiện ra một tâm thế của người nông dân.

Lão Hạc là chân dung của một tâm hồn lão nông Việt Nam “đáng kính”, nói theo ngôn ngữ của nhân vật ông giáo trong truyện. Phần đáng kính ấy là cõi lòng của lão, một khối tâm sự nhức nhối bởi sự vò xé, xô đẩy không nguôi giữa một bên là cảnh đời túng quẩn, với một bên là cõi lòng lão Hạc đôn hậu, trong sáng.

Cảm hứng nổi bật của Nam Cao trong truyện ngắn lão Hạc là khẳng định mãnh liệt về tình thương, niềm tin đối với con người. Lão Hạc tin vào đứa con của mình, lão tin vào con trai lão sẽ trở về.

Có lần lão nói một cách rất ấn tượng làm người nghe phải run lên: “Nếu kiếp con chó là kiếp khổ thì ta hoá kiếp cho nó để nó làm kiếp người… kiêp người như kiếp tôi chẳng hạn!…” Lão hồn nhiên và trung thực, tự trọng, đến mức trong trẻo: “tôi già bằng này tuổi đầu rồi mà còn đánh lừa một con chó, nó không ngờ tôi nỡ tâm lừa nó”. Và ngay cả khi chết lão cũng tính toán kĩ bằng ý thức trung thực và tự trọng.

Đặc sắc của Nam Cao trong việc diễn đạt về người nông dân lao khổ là ở chỗ đó. Đây là một “dụng công” nghệ thuật của nhà văn. Con chó gắn với kỉ niệm đau buồn và dục vọng hạnh phúc của lão Hạc về đứa con, gắn với nỗi ân hận cao thượng về đức tính trung thực, về triết lý chua chát quanh kiếp người.

Truyện ngắn Lão Hạc, cao vút một niềm tin sâu sắc của Nam Cao vào con người.