Phân tích tác phẩm Ông già và biển cả của Hê-Minh-Uê – Văn mẫu hay lớp 12

Phân tích tác phẩm Ông già và biển cả của Hê-Minh-Uê – Bài làm 1 của một học sinh giỏi Văn tỉnh Thái Nguyên

Ơ-nít Hê-minh-uê (1899-1961), nhà văn xuất sắc của nền văn học hiện đại Mĩ, được Giải thưởng Nô-ben năm 1954. Tác phẩm Ông già và biển cả (1952), kể về hành trình săn đuổi và chinh phục con cá kiếm khổng lồ của một ông già trên biển cả, nhưng cuối cùng con cá khổng lổ ấy lại bị đàn cá mập tấn công, rỉa thịt đến mức chỉ còn bộ xương. Thiên truyện là một ẩn dụ về hình ảnh con người theo đuổi những khát vọng lớn lao, dù cuối cùng thất bại, nhưng vẫn bất khuất không chùn bước. Bên cạnh đó là một nghệ thuật độc đáo với nguyên tắc kể chuyện "cứ bảy phần của nó chìm cho một phần nổi" – đó chính là "nguyên lí tảng băng trôi" trong kể chuyện do chính Hê-minh-uê đề xuất. Thiên truyện thể hiện rõ nét sức thuyết phục lớn lao của tư tưởng và văn tài của Hê-minh-uê đối với Giải thưởng Nô-ben.

Đoạn trích trong sách giáo khoa nằm ở giữa thiên truyện, diễn tả cảnh ông lão chiến đấu ngoan cường với con cá kiếm và bắt được nó.

1. Con cá kiếm khổng lồ – vẻ đẹp và sức mạnh siêu việt của tự nhiên

Sau tám mươi tư ngày lênh đênh trên biển cả không đánh bắt được con cá nào, ngày thứ tám mươi lăm, ông lão gặp một con cá kiếm khổng lồ. Suốt hai ngày đầu, con cá dù đã mắc câu nhưng vẫn chưa chịu khuất phục, nó lôi ông lão đi dọc ngang trên biển. Đến khi nhìn thấy con cá đuối sức nổi lên mặt nước, chính ông lão, người thợ câu già dặn của biển cả, cũng phải kinh ngạc : Thoạt tiên, lão thấy một cái bóng đen vượt dài qua dưới con thuyền đến mức lão không thể tin nổi độ dài của nó : không, nó không thể lớn như vậy được ; cái đuôi lớn hơn cả chiếc lưỡi hái lớn, màu tím hồng dựng trên mặt dại dương xanh thẳm ; thân hình đồ sộ và những sọc màu tía trên mình ; cánh vi trên lưng xếp lại, còn bộ vây to sụ bên sườn xoè rộng ; con cá lại tiếp tục lượn vào theo vòng tròn của nó trông điềm tĩnh và tuyệt đẹp, chỉ có cái đuôi đồ sộ cử động ; mõm nó dài, rộng, ánh bạc, vần tía và bất tận trong dòng nước, cái vây ngực đồ sộ, vươn cao trong không trung, phóng vút lên khỏi mặt nước, phô hết tầm vóc khổng lồ, vẻ dẹp và sức lực,… Một con cá to lớn và tuyệt đẹp. Đó chính là vẻ đẹp của thiên nhiên, một vẻ đẹp khổng lổ xứng đáng với cái rộng mênh mông, hùng vĩ của biển cả, nơi luôn chứa đựng bao điều bí mật và những sức mạnh cũng như những hiểm hoạ không lường.

Vẻ đẹp khổng lồ, rực rỡ cũng như sức mạnh ấy của con cá khiến ông lão cũng phải thán phục : Tao chưa bao giờ thấy hất kì ai hùng dũng, duyên dáng, hình tĩnh, cao thượng hơn mày, người anh em ạ. Con cá như là sản vật của tự nhiên mà con người bằng mọi gan dạ, mưu trí để chinh phục, là vận may của con người sau mọi gian truân, vất vả tìm kiếm. Nó được tôn trọng, được bình đẳng với con người về vẻ đẹp và sức mạnh. Vì thế trong trận chiến với con cá kiếm này, ông lão coi con cá như một người anh em, một con người thật sự. Vì vậy, ông có những lời nói âu yếm với con cá : ta chỉ thạo hơn cu cậu ở mỗi cái trò mánh lới; còn cu cậu thì đâu có làm hại ta chút máy may, cu cậu sẽ đưa ta vào tới bờ… Trong những lời trò chuyện của ông với con cá, ông coi đó như là một người bạn cùng chiến đấu trong một trận thể thao giao hữu, chứ không phải là trận quyết chiến với kẻ thù. Điều đó cho thấy sự hoà đồng, tôn trọng, thán phục của ông lão với vẻ đẹp và sức sống vô tận của biển cả.

2. Ông lão đánh cá – người chinh phục thiên nhiên

Để chiến thắng được sức mạnh khổng lồ ấy, ông lão đã phải vận dụng hết kinh nghiêm, trí thông minh, lòng dũng cảm của một ngư dân sống cả đời trên biển.

Cuộc chiến của ông lão với con cá khổng lồ là cuộc chiến gay go và ngoan cường, khẳng định sức mạnh cả tinh thần và thể chất của con người.

Ngày thứ ba, con cá bắt đầu mệt mỏi và dần khuất phục ông lão. Ông lão đã già, quá già, lại cộng thêm quá mệt mỏi vì suốt hai ngày đêm bị con cá kéo chạy dọc ngang trên biển, chỉ ăn một chút cá sống, uống nước cầm hơi, ông gần như kiệt sức : mồ hôi ướt đẫm người, lão mệt thấu xương ; hoa mắt suốt cả tiếng đồng hồ ; mồ hôi xát muối vào mắt lão ; hai lần lão cảm thấy chóng mặt và choáng váng ; chưa bao giờ mình mệt như thế này ; lão lại thấy xây xẩm mặt mày ; lão cam thấy choáng váng, đau đớn và không nhìn rõ ; lão cảm thấy mình sắp ngất đi,… Ông một mỏi và suy sụp đến nỗi : lòng kiêu hãnh cũng đã mất từ lâu.

Nhưng ông lão vẫn kiên cường, không bỏ cuộc. Bởi lẽ, cuộc đấu với con cá được ông lão coi là một cuộc đấu thực sự không chỉ vì mưu sinh mà còn vì danh dự của con người sinh sống lâu đời trên mặt biển. Ông lão luôn tự động viên mình : mày khoẻ, mày luôn luôn khoẻ ; đầu ơi, hãy tỉnh táo, mình sẽ cố thêm lần nữa ; hãy đứng vững, đôi chân kia ; tỉnh táo vì tao, đầu à, bọn mày chưa bao giờ bại trận,… Với những kinh nghiệm và trí thông minh của người đánh cá lão luyện, ông đã dồn sức để bắt con cá : thả dài dây câu, kéo dây, nới dây, thu dây về,… để con cá, dù có sức mạnh ghê gớm nhưng không thể tuột ra khói bàn tay già dặn kinh nghiệm của ông lão. Ông lão còn vận dụng cả kinh nghiệm về các cơn gió và con sóng để lựa đường kéo con cá. Con cá rất khoẻ, không dễ khuất phục, nhưng ông lão còn bền bỉ hơn nó bởi kinh nghiệm, đặc biệt là ý chí.

Để nói vể ý chí và sức chịu đựng của ông lão, ý nghĩ ấn tượng nhất của ông lão trong đoạn trích này là : Hãy giữ đẩu óc tỉnh táo và biết cách chịu đựng như một con nguời. Hay như một con cá. Điều đó có nghĩa là sự chịu đựng của con người luôn thể hiện trong trạng thái lặng lẽ, âm thầm, cô đơn, không thể chia sẻ, chi có mình mang hết mọi gánh nặng cuộc sống trên thế gian này. Một ý nghĩ mang tính triết lí.

Cuối cùng, dồn tất cả mọi đớn đau và những gì còn lại của sức lực và lòng kiêu hãnh đã rời bỏ từ lảu, để đương đầu với cơn hấp hối của con cá, ông lão đã phóng lao vào con cá. Hình ảnh ông lão đứng trên đôi chân già nua, run rẩy, nhấc cao ngọn lao hết mức, vận hết sức bình sinh để phóng mũi lao vào đúng trái tim con cá, là hình ảnh tuyệt đẹp, như một bức tượng đài về sự chiến thắng đầy gian khổ của con người trong công cuộc chinh phục tự nhiên.

Ông lão đã chiến thắng : bắt được con cá kiếm khổng lồ. Đối với ngư dân, bắt được cá, mà cá càng to thì niêm vinh dự, lòng kiêu hãnh càng lớn. Con cá là vận may của ông lão sau hơn tám mươi ngày ròng rã lênh đênh trên biển. Bên cạnh việc đánh bắt cá như một phương tiện mưu sinh (ông lão đã từng tính, con cá nặng hơn nứa tấn, giá ba mươi xen (cent) một pao (pound) thì sẽ được bao nhiêu tiền), bắt được nhiều cá và cá lớn là minh chứng cho những kinh nghiệm nghề nghiệp, vận may trên biển, là thành quả của ý chí và lòng quả cảm của con người. Đó là sự chiến thắng thật sự vinh quang của con người lao động đầy mưu trí và lòng dũng cảm.

Nhưng con người anh hùng ấy thực ra lại là con người rất bình thường. Chân dung ông lão hiện lên với tất cả khả năng cũng như những giới hạn của con người : vừa kiên cường, dũng cảm, vừa đầy ý chí và nghị lực nhưng cũng bình thường, yếu đuối và nhỏ bé.

Đây chính là một trong những đặc điểm nổi bật của nhân vật trong tác phẩm của Hê-minh-uê. Nhưng có lẽ, đặc điểm ấy mới thể hiộn đúng đắn nhất hình ảnh thật của một con người anh hùng trong cuộc đời.

3. Nguyên lí tảng băng trôi – nghệ thuật kể chuyện đặc sắc

Tác phẩm là thiên truyện minh chứng rất rõ cho "nguyên lí tảng băng trôi" do tác giả đề xuất. Sự kiện hầu như không có gì : đuổi theo cá, cá cắn câu, bắt cá và bị cá mập tấn công, chống trả và về đến bờ trong thất bại. Tâm trạng nhân vật chủ yếu bộc lộ qua độc thoại nội tâm mang tính đối thoại. Nhà văn rất có ý thức nhường lời cho nhân vật, cố giấu mình hết mức. Hình ảnh ông già Xan-ti-a-gô được miêu tả cô đọng đến mức tối đa. Tất cả đoạn trích kể về chuyện ông lão bắt cá dường như chỉ là những lời được nhắc lại qua cảm giác và những độc thoại nội tâm của ông lão. Có khá nhiêu cụm từ như lão nói, ông lão nói, lão nghĩ, lão thấy, lão cảm thấy, cám giác,… báo hiệu hình thức ngôn ngữ độc thoại nội tâm, một biện pháp phổ biến trong tác phẩm của Hê-minh-uê. Với điểm nhìn được đặt vào nhân vật như vậy, bộ mặt tâm lí ông lão hiện lên rất rõ : dù mệt mỏi, suy sụp, ở ông lão vẫn tiềm tàng sức mạnh, ý chí và lòng quả cảm.

Đấy là phần nổi của câu chuyện, một phần của "tảng băng trôi", còn "bảy phần chìm" của tác phẩm là ở đâu ? Đó là ở những hình ảnh mang tính ẩn dụ và tượng trưng cao của câu chuyện.

Bên cạnh cá kiếm như là biểu tượng của vẻ đẹp và sức mạnh hùng vĩ của tự nhiên bị con người chinh phục, biểu tượng của sự chiến thắng và chinh phục của con người trước tự nhiên thì đàn cá mập lại là hình ảnh của cái xấu xa, hung dữ, khát máu, là sức mạnh cuồng nộ, man dại và khủng khiếp của tự nhiên mà con người không tài nào thắng nổi.

Ngoài ra, còn có thể dẫn ra nhiều cách hiểu về hình tượng ông già và biển cả. Người thì cho rằng, đánh bắt cá, đặc biột là cá lớn là sự khẳng định sự tồn tại của con người (G. Ca-rây). Có người khẳng định : Ông già và biển cả là bài ca ca ngợi sức sống quật cường của con người (Lê Đình Cúc). Người thì phát hiện : tác phẩm miêu tả cuộc vật lộn gay gắt giữa con người với thiên nhiên đầy chân thực ; từ đó nâng lên tầng ý nghĩa thứ hai, nêu cái quyết liệt, tàn bạo của đời sống và khả năng chống trả của con người (Phùng Văn Tửu). Thậm chí, có người còn cho rằng Xan-ti-a-gô là biểu tượng của Chúa : nhọc nhằn, vất vả, đầy sức mạnh, lòng can đảm, tình yêu mãnh liệt, đấu tranh ngoan cường với số phận bi đát,… Xan-ti-a-gô còn là một huyền thoại : con người sinh ra là để chịu đựng, đương đầu với những khó khăn, gian khổ, rủi ro, thất bại, nhưng không bị đè bẹp bởi số phận mà vẫn vươn lên, tiềm tàng những khát vọng lớn.

Ông già Xan-ti-a-gô là biểu tượng hùng vĩ của con người chinh phục biển cả, một mình đơn độc bắt cá và chống trả lũ cá mập khát máu. Suy rộng ra, đó cũng là biểu tượng của con người trên đường chinh phục thế giới, thực hiện khát vọng, mơ ước của mình một cách ngoan cường. Nhưng mặt khác, đó vẫn là con người bình thường, yếu đuối, đơn độc, rất đỗi con người.

Ông già và biển cả – câu chuyện một ông già đơn độc tự chiến đấu, chiến thắng và thất bại trên biển cả – xứng đáng được xem như một thiên anh hùng ca về con người và hành trình con người thực hiện những khát vọng lớn lao của mình bằng ý chí và lòng dũng cảm. Tác phẩm đã được sáng tạo với một nghệ thuật đặc sắc : nhân vật chủ yếu tự bộc lộ bằng cái nhìn bên trong – độc thoại nội tâm được khai thác triệt để ; các chi tiết, hình ảnh, ngôn ngữ được lựa chọn nghiêm ngặt, tạo tính hàm súc, đa nghĩa ; các sự kiện được giản lược đến mức tôi đa… Thiên truyện quả là một kiệt tác.

Phân tích đoạn trích Ông già và Biển cả của nhà văn Hê-minh-uê – Bài làm 2

Nhà văn Hê-minh-uê là một trong những nhà văn vĩ đại nhất thế kỉ XX của nước Mỹ. Ông để lại cho thế hệ sau nhiều tiểu thuyết có giá trị triết lí cuộc sống trong đó nổi bật nhất là tác phẩm ông già và biển cả cũng là tác phẩm góp phần đưa tên tuổi của ông đến với mọi người.

Ông chính là người đã đề xướng cho lối viết tiết kiệm lời nhưng lại có rất nhiều ý nghĩa của nguyên lý tảng băng trôi. Theo Hê-minh-uê thì tác phẩm viết theo nguyên lý tảng băng trôi chỉ có ba phần nổi với bảy phần chìm.

Với lối viết theo phong cách này thì đòi hỏi người đọc phải có một cái nhìn sâu sắc và phải chiêm nghiệm suy nghĩ mới có thể hiểu hết được những cái hay của nó.Nhà văn không nói ra một cách trực tiếp những ý tưởng của mình mà xây dựng rất nhiều gợi ý thông qua những hình tượng.

Tác phẩm ông già và biển cả nhân vật chính là ông lão Xantiago một người đánh cá Cuba. Ông đã 74 tuổi và trong suốt 84 ngày liền ông không hề câu được bất cứ một con cá nào dù to hay là nhỏ.

Chính vì điều đó nên thậm chí bố mẹ của Manolin cũng không cho phép cậu bé cùng câu chung với ông nữa, có thể nói rằng người ta nghĩ ông chính là vận xui. Một hôm với ý chí không chịu khuất phục của mình Xantiago quyết định một mình đi ra khơi để đánh cá.

Và rồi câu chuyện bắt đầu với những hình tượng ý nghĩa từ đây mà Hê-minh-uê thể hiện.

Ông lão xantiago đi đến trưa và thả tất cả bốn cần câu rồi đợi đến trưa thì có một con cá kiếm bị cắn câu, con cá to đến mức ông lão cảm thấy xứng đáng với tài nghệ củ bản thân. Vì thế ông cho rằng mình nhất định phải bắt được con cá này vào bờ để cho những người khinh thường ông không thể nói được gì nữa.

Con cá hiện lên với một hình tượng vô cùng đẹp và ấn tượng, đó là một con cá to thể hiện qua những vòng lượn rất lớn.Không chỉ thế ông lão còn trông thấy nó qua một bóng đen vượt dài ở phía dưới thuyền của mình.

Ông không thể tin vào mắt mình và tin vào độ dài của nó với “Cái đuôi lớn hơn cả một chiếc lưỡi hái lớn, màu tím hồng dựng trên mặt đại dương xanh thẳm”và “ Thân hình đồ sộ và những dọc dài màu tía” cùng “bộ vây to sụ bên sườn xòe rộng”

Ngay ở khi đó, con cá đã kéo con thuyền của ông lão trong suốt hai ngày đêm ở ngoài khơi xa. Hình ảnh một con người cô độc , đi ra khơi chỉ với một chai nước với quyết tâm không gì có thể thay đổi về việc quyết tâm bắt một con cá xứng đáng với tài nghệ của bản thân mình.

Lúc này đây đã được đặt vào thử thách và tự hỏi ông lão có thành công không? Cuộc chiến giữa ông lão và con cá kiếm được bắt đầu từ đó, là một cuộc chiến không hề cân sức.

Con cá làm cho Xantiago trở nên chóng mặt, những vòng lượn lờ ấy như là thể hiện sự cố gắng để thoát khỏi sự bủa vây của những người ngư phủ “Nó dường như treo lơ lửng trên không trung…rơi sầm xuống nước bắn tung trùm lên cả ông lão và chiếc thuyền”.

Qua đây ta có thể thấy được những ý đồ nghệ thuật của nhà văn muốn gửi gắm tới độc giả thông qua hình tượng hình ảnh con cá kiếm, đó là hình tượng văn học mang tính người và toát lê được sự kiêu hãnh, anh dũng và bất khuất có thể vượt lên trên mọi khó khăn của cuộc sống.

Không chỉ thế, cá kình còn là biểu tượng cho sự kì vĩ của thiên nhiên anh hùng đẹp đẽ, đồng thời nó là biểu tượng đặc trưng cho những ước mơ khát vọng của những con người.

Về phía ông lão, ông cảm thấy vui khi cá cắn câu nhưng ông cũng biết muốn đưa nó về thì buộc ông phải chiến đấu với nó, đây chính là một cuộc chiến không cân sức và ông lão lại ở phía yếu.Nhưng ông lão không hề sợ hãi và khuất phục mà ngược lại kiên quyết bắt được nó về.

Hành động dứt khoát và nhanh chóng của ông khi  phóng lao đâm trúng vào tim của con cá, một cuộc chiến không cân sức và tuy nằm ở thế yếu nhưng chiến thắng đã thuộc về bên ông lão, cuối cùng ông cũng đã thu phục được nó.

Một kết cục thương tâm khi ông bắt được con cá vì khi ông thu phục được nó thì cũng là lúc bọn cá mập đến và rỉa hết thịt, vào bờ con cá cũng chỉ còn lại là một bộ xương.

Điều đó cũng không quan trọng, ông đã chiến thắng trong trận đấu không cân sức, chính điều này mới là điều mà nhà văn muốn gửi gắm những ý nghĩa biểu tượng sâu sắc của mình.

Qua tác phẩm ta có thể thấy được phần nổi và phần chìm của tác phẩm, phần nổi chính là hành trình chinh phục con cá kiếm của ông lão còn phần chìm chính là sức mạnh và trí tuệ của con người, con cá với biểu tượng cho hình ảnh thiên nhiên kì vĩ có sức mạnh to lớn.

Biển cả chính là khung cảnh kì vĩ là môi trường cho hoạt động sáng tạo của con người. Cuộc đi câu kia chính là những hành trình đi tìm cái đẹp và khả năng chinh phục thiên nhiên của con người. Nó còn là hành trình để theo đuổi những ước mơ và làm cho ước mơ thành hiện thực đồng thời cũng là hành trình để vượt qua mọi thử thách để tới với thành công.

Phân tích tác phẩm Ông già và biển cả của Hê-minh-uê – Bài làm 3

Nhắc đến nguyên lí tảng băng trôi là chúng ta lại nhớ tới nhà văn nổi tiếng Hê minh uê. Có thể nói rằng ông là một nhà văn vĩ đại nhất nước Mỹ ở thế kì 20, ông đã để lại nhiều tiểu thuyết có giá trị viết về cuộc sống, trong đó nổi bật nhất là tác phẩm ông già và biển cả .

Ông là một nhà văn đề xướng lối viết kiệm lời nhưng lại rất giàu ý nghĩa, được xem là nguyên lí tảng băng trôi. Theo ông thì một tác phẩm phải được viết theo nguyên lí tảng băng trôi, nguyên lí này đòi hỏi con người khi đọc phải biết chiêm nghiệm mới thấy được cái hay của nó. Nhà văn không trực tiếp không trực tiếp chỉ ra ý tưởng của mình mà ông xây dựng nhiều hình tượng có nhiều sức gợi, có những câu văn lại bỏ lững hoặc là để trống để cho mọi người tự chiêm nghiệm và suy nghĩ tự hiểu ra ẩn ý của tác phẩm.

Về tác phẩm thì nhân vật chính là ông già Xantiago ,là một ông già đánh cá người Cu ba. Ông đã 74 tuổi và trong suốt 84 ngày liền lão không câu được bất cứ một con cá nào dù nhỏ hay to. Chính vì vậy bố mẹ của cậu bé Ma nô lin cấm không cho đi câu chung với lão nữa. Người ta cho rằng ông đã gặp phải vận xui. Với ý chí không chịu khuất phục mà ông đã quyết định ra khơi để đánh cá một mình và rồi câu chuyện được bắt đầu từ đây.

Ông lão đi cho tới trưa ông thả bốn cần câu và đợi cho tới trưa thì có một con cá kiếm đã cắn câu, con cá  ấy làm cho ông lão cảm thấy mình có tài nghệ. Chính vì thế mà ông lại quyết định phải bắt được nó vào bờ để cho người ta không nói gì nữa . Trong bài con cá hiện lên với một ấn tượng vô cùng đẹp đẽ đó chính là một con cá to với những vòng lượn tròn lớn. Không những vậy, ông còn thấy nó như một cái bóng đen vượt dài qua dưới thuyền và lão không hề tin độ dài của nó :”Cái đuôi lớn hơn cả một chiếc lưỡi hái lớn, màu tím hồng dựng trên mặt đại dương xanh thẳm”. “ Thân hình đồ sộ và những dọc dài màu tía”, “bộ vây to sụ bên sườn xòe rộng”.

Qua những hình ảnh trên cho thấy được nhà văn đã dùng những từ ngữ hay gọn nhất để có thể miêu tả về con cá kiếm. Con cá ấy lớn đến nỗi làm cho ông lão cảm thấy đang buộc một con thuyền lớn hơn vào chiếc thuyền của mình . Ngay khi đó thì con cá đã kéo ông lão ròng rã suốt hai ngày ra khơi, trong suốt hai ngày này ông chỉ cô độc với chai nước và ông quyết tâm phải bắt cho được con cá để cho xứng đáng với tài nghệ của mình Và một cuộc chiến giữa ông già và con cá bắt đầu từ đó, một cuộc chiến không cân sức.

Về phía con cá nó cũng tỏ ra ngoan cố và không chịu khuất phục dưới bàn tay của ông lão. Khi thấm mệt thì nó lại chậm rãi, có khi ông lão còn tưởng rằng bắt được nó nhưng nó lại bơi ra xa.

Qua đây chúng ta thấy được ý đồ nghệ thuật mà nhà văn muốn gửi gắm qua hình tượng con cá kiếm,đó là một hình ảnh mang sự bất khuất không chịu nhún nhường trước gian khó của cuộc sống . Không những vậy con cá còn là biểu tượng của thiên nhiên, nó còn thể hiện cho ước mơ và khát vọng của con người.

Về phía ông lão thì tỏ ra vui mừng khi thấy con cá nhưng ông biết là mình còn phải chiến đấu với nó nhiều để còn đi về. Đây là một cuộc chiến không cân sức, nó cũng rất mạnh,mạnh hơn cả lão  thế những lão vẫn không chịu khuất phục mà vẫn kiên quyết để bắt được con cá về bằng được. Ông cảm nhận với những vòng luộn qua sợi dây, hành động nhất quyết của ông đã phóng lao trúng tim của con cá . Cuộc chiến tuy không cân sức nhưng cuối cùng ông đã thu phục được nó.

Qua đây chúng ta đã thấy được sức mạnh và vẻ đẹp về hình tượng của ông lão. Đặc biệt là sự thắng lợi của con người trong quá trình chinh phục mọi thử thách.

Thế nhưng cái thắng lợi của ông già lại không hề dừng lại ở đây, kết cục thật đáng thương tâm bởi ông bắt được nó huy hoàng như thế nhưng đến khi vào được đến bờ thì đàn cá mập cũng rỉa hết thịt rồi chỉ còn trơ trọi lại mỗi bộ xương không . Nhưng điều này không  quan trọng , quan trọng là ông lão đã thắng nó . Đó chính là điều mà nhà văn muốn gửi gắm tới con người những ý nghĩa biểu tượng sâu sắc.

Qua bài này chúng ta thấy được ba chìm bảy nổi của tác phẩm .Phần nổi ở đây là hành trình  chinh phục con cá của ông già còn phần chìm thì được biểu tượng bằng sức mạnh và trí tuệ của ông nói riêng và những người dân lao động nói chung. Con cá kiếm còn biểu tượng cho sức mạnh,cho vẻ đẹp của thiên nhiên. Nó còn là hành trình theo đuổi những ước mơ và biến ước mơ đó trở thành hiện thực . Đồng thời nó còn là hành trình để vượt qua mọi khó khăn thử thách để vươn tới những thành công

Như vậy qua đây ta thấy được nguyên lí tảng băng trôi của Hê Minh uê và tác phẩm ông già và biển cả. Qua tác phẩm chúng ta thấy được những phần chìm nổi của nó và cho chúng ta học tập được lối hành văn kiệm lời này của tác giả.

Phân tích tác phẩm "Ông già và biển cả" của nhà văn Hemingway – Bài làm 4

"Con người" là một đề tài rất quen thuộc trong văn học. Dù ở bất kì thể loại nào cũng có những tác phẩm nổi tiếng về đề tài này. Trong chương trình học của môn ngữ văn lớp 12 có một tác phẩm như thế. Đó là một tác phẩm để đời của một nhà văn người Mĩ nổi tiếng Hemingway- "Ông già và biển cả" (The old man and the sea).

"Ông già và biển cả" là một đỉnh cao trong sự nghiệp sáng tác của nhà văn. Tác phẩm đã đạt giải Pulitzer cho tác phẩm hư cấu năm 1953 và góp phần quan trọng trong giải thưởng Nobel của tác giả  năm 1954.

Trước khi tiếp cận với đoạn trích, trước hết ta sẽ tìm hiểu đôi nét về tác giả vĩ đại của tiểu thuyết nổi tiếng này. Hemingway là một trong những  nhà văn lớn nhất nước Mĩ thế kỷ 20. Ông là người để lại dấu ấn sâu sắc trong năn xuôi hiện đại phương tây, đổi mới phong cách viết truyện, tiểu thuyết của nhiều nhà văn trên thế giới. Ông là người đề xướng ra nguyên lý "tảng  băng trôi". Và tác phẩm này chính là cuốn tiểu thuyết được nhà văn sử dụng triệt để nguyên lý ấy. Tác giả mô tả một phần nổi chính là sự vĩ đại, to lớn, sức mạnh của con cá, sự chênh lệch giữa sức lực của thiên nhiên với con người để từ đó ca ngợi sức lao động, niềm khát khao chinh phục thiên nhiên của con người.

Cuốn tiểu thuyết có nhân vật trung tâm là ông lão đánh cá người Cuba- Santiago, sau nhiều ngày lênh đênh trên biển ông đã gặp được con cá kiếm khổng lồ. Ông đã cố gắng chiến đấu, chinh phục con cá kiếm mà ông cho rằng là mơ ước trong đời.  Cuối cùng sau 3 ngày vật lộn ông cũng đâm chết được con cá, nhưng thật không may lũ cá mập lại đánh hơi thấy và tramh nhau xẻ thịt con cá kiếm, ông lại đem hết sức chống trọi với lũ cá mập.mặc dù đã đuổi được chúng đi nhưng cuối cùng con cá kiếm chỉ còn là bộ xương khổng lồ.

Đoạn trích trong chương trình nằm ở gần cuối của truyện kể về cuộc chinh phục con cá kiếm của ông lão Santiago.

Phần đầu của đoạn trích là cách thức mà ông lão cảm nhận và quan sát đối phương. Sự cảm nhận của ông lão được thể hiện qua những  vòng lượn của con cá kiếm. Ông lão cảm nhận con cá một cách gián tiếp. Vòng lượn gần rồi đến vòng lượn xa. Ở vòng tròn lớn gần áp lực của sợi dây chùng lại, chững lại, sự vùng vẫy của con cá khiến ông cảm thấy đôi tay bắt đầu đau. Ở xòng tròn xa, con cá lượn gần rồi lại quật sức ra xa. Những vòng lượn của con cá được mô tả nhiều lần thể hiện những cố gắng cuối cùng nhưng hết sức mãnh liệt của con cá. Con cá cố gắng tìm mọi cách thoát khỏi sự bủa vây của ông lão. Qua sự quan sát của mình ở vòng lượn thứ ba, ông lão thấy đay là một con cá khổng lồ cái đuôi xanh thẫm, thân hình xòe rộng, một con cá khổng lồ mà cả đời mơ ước. Bằng sự quan sát cảm nhận của chính bản thân mình, ông lão thấy được vẻ đẹp dũng mãnh, oai phong của con cá. Con cá không chỉ mang vẻ đẹp của riêng mình mà còn là sự thể hiện của thiên nhiên hùng vĩ. 

Cảm nhận được đối thủ của mình, ông lão bắt đầu đi vào trận chiến. Khi con cá bị mắc câu, nó kéo phăng con thuyền ra xa đại dương ba ngày hai đêm. Khi mệt con cá mới lượn vòng dừng lại. Con cá tìm mọi cách để thoát khỏi vòng vây. Nó cứ lượn gần rồi lượn xa để tìm cách thoát thân. Khi bị phóng lao, con cá vút lên phô hết tầm vóc và vẻ đẹp của mình.Con cá kiếm không chỉ mang vẻ đẹp về ngoại hình mà còn mang vẻ đẹp kiêu hùng bất khuất. Trong suốt trận đấu, ông lão luôn ở trong tình trạng sức khỏe quá mệt mỏi" hoa mắt", "chóng mặt", "choáng váng", "xây xẩm mặt mày". Tiếp cận con cá, ông lão cứ thu dây, giữ yên sợi dây rồi lại buông. Mục đích của ông lão là muốn để con cá thấm mệt rồi sẽ tấn công. Ông lão để con cá cứ bơi đi xa, chờ thời cơ để áp sát con cá. Khi đã áp sát con mồi, ông lão dồn hết sức lực, gắng hết sức bình sinh để đâm con cá. Suốt cả khoảng thời gian chờ đợi, ông luôn độc thoại nội tâm để nhắc nhở, tự dặn bản thân, động viên bản thân mình. Lúc này con cá mới sực bừng tỉnh, nhận ra cái chết gần kề mới vùng lên tìm cách thoát thân nhưng cũng đã quá muộn.  Ông lão đã chinh phục được con cá kiếm khổng lồ. 

Với nguyên lý "tảng băng trôi" câu truyện của Hemingway không dừng lại ở đó. Mối quan hệ của ông lão và con cá kiếm không chỉ đơn thuần là giữa con mồi và người đi săn. Ông lão không chỉ coi con cá kiếm là đối tượng để chinh phục mà còn là người bạn, người "anh em". Ông lão coi cá là bạn, Mối quan hệ giữa ông lão và con cá hết sức phức tạp, vừa là mối quan hệ giữa người đi câu và con cá, vừa là con người với thiên nhiên, vừa là hai đói thủ ngang sức ngang tài, cũng vừa là hai người bạn cảm thông chia sẻ. Có được điều đó là ý nghĩa biểu tượng của cả hai nhân vật ông lão _con cá. Đối với thiên nhiên, con cá tượng trưng cho vẻ đẹp kì vĩ, đại diện cho sức mạnh của thiên nhiên. Nhưng đối với cuộc sống, nó là những khó khăn thử thách của cuộc đời, là ước mơ khát vọng, là thành quả lao động của con người. Đối với người nghệ sĩ, con cá tượng trưng cho ước mơ sáng tạo một tác phẩm nghệ thuật hoàn mĩ. Biển cả là môi trường rộng lớn để người nghệ sĩ sáng tác. Mặt khác, ông lão là người lao động kiên cường bình dị, là người nghệ sĩ luôn theo đuổi cái đẹp với khát vọng sáng tác. 

Qua đoạn trích ở phần cuối của cuốn tiểu thuyết, Hemingway đã thể hiện tầm vóc lớn lao của con người, sáng ngang với đại dương bao la, mênh mông vô cùng vô tận; là ý chí nghị lực của con người, là một bản anh hùng ca về con người. Từ đây, tác giả thể hiện niểm tin bất diệt vào con người,con người chỉ bị hủy diệt chứ không bao giờ bị thất bại. 

Bằng cách viết ngắn gọn, hàm xúc, tạo mạch ngầm cho văn bản, xây dựng thành công hình ảnh biểu trưng, mang ý nghĩa biểu tượng với nhiều tầng nghĩa, 'Ông già và biển cả" đã để lại dư âm khó phai trong lòng đọc giả.

Thu Thủy (Tổng hợp)