Ninh Bình - Lễ hội Trường Yên

"Cồ Việt quốc đương Tống Khai Bảo. Hoa Lư đô thị Hán Tràng An" (Nước Ðại Cồ Việt sánh ngang niên hiệu Khai Bảo của nhà Tống. Kinh đô Hoa Lư như kinh đô Tràng An của nhà Hán). Cách đây 1.030 năm, Ðinh Bộ Lĩnh lên ngôi Hoàng đế, đóng đô tại Hoa Lư. Ðây chính là kinh đô đầu tiên trong nền văn minh Ðại Việt của dân tộc, nền phong kiến tập quyền ở nước ta.

Nằm ở Ninh Bình, trong một vùng thiên nhiên kỳ thú có nhiều thắng cảnh gắn với các di tích lịch sử - văn hoá, cố đô Hoa Lư nằm trong khu vực rộng chừng 300ha, trùm lên xã Trường Yên.
Trước đây, khi di tích cố đô do ngành du lịch địa phương quản lý. Việc khai thác, sử dụng vốn di sản này mới chỉ một bề và di sản cứ ngày một xuống cấp. Cách đây tròn một năm, chính quyền tỉnh quyết định giao việc quản lý, bảo tồn di tích cho ngành văn hoá đảm nhiệm, một loạt công việc được triển khai: Nâng cấp, trùng tu một số hạng mục. Chương trình điền dã của dự án hợp tác văn hoá Việt Nam - Phần Lan tiến hành khảo sát và mới đây, vết tích nền móng cung điện cố đô đã được phát hiện bởi đợt thám sát, khai quật của Viện Khảo cổ học tiến hành ở quý I/1998.

Hiện trường khu khai quật nằm kề bên đền Vua Lê. Trong số hàng trăm hiện vật cổ tìm thấy tại đây, có những viên gạch lát nền có trang trí hình hoa sen tinh xảo, đặc biệt loại lớn có kích thước 0,78m x 0,48m. Có những viên gạch còn hằn dòng chữ "Ðại Việt quốc quân thành chuyên" (gạch chuyên xây dựng thành nước Ðại Việt). Có những ngói ống có phủ riềm, nằm sâu dưới đất ruộng, khai quật lên, rất may còn lành nguyên. Còn nữa, những chì lưới, vịt... làm bằng đất nung.

Ở cố đô Hoa Lư còn có cả loạt sự kiện lịch sử, truyền thuyết, huyền thoại rất đáng trân trọng. Như sự kiện Ðinh Bộ Lĩnh lên ngôi Hoàng đế, mở đầu thời kỳ độc lập, thống nhất cả nước. Như sự kiện Lê Hoàn lên ngôi. Như Thái hậu Dương Vân Nga - người đàn bà quyền lực của hai triều Ðinh - Lê. Ban đầu tượng Dương Vân Nga được tạc ở đền Vua Ðinh, sau theo thuyết "Tam tòng", tượng bà được rước ngự ở đền Vua Lê, mặt vẫn hướng về phía đền Vua Ðinh, trĩu nặng tình nghĩa thuỷ chung.

Hội Trường Yên ở Cố đô Hoa Lư nhằm ngày mùng 10 tháng 3 ấm lịch: Ai là con cháu rồng tiên. Tháng Ba mở hội Trường Yên thì về...