Nehru – Thủ tướng đầu tiên của Ấn Độ độc lập

Nguồn: Historic figures, BBC (truy cập ngày 13/6/2015)

Biên dịch & Hiệu đính: Phạm Hồng Anh

Nehru là nhà lãnh đạo dân tộc chủ nghĩa người Ấn Độ và là vị chính khách trở thành thủ tướng đầu tiên của nước Ấn Độ độc lập năm 1947.

Jawaharlal Nehru sinh tại Allahabad, là con trai của một luật sư có gốc từ vùng Kashmir. Ông được giáo dục tại Anh, theo học Trường Harrow, rồi sau đó là Đại học Trinity ở Cambridge. Ông nghiên cứu luật tại Hội luật sư Inner Temple ở London. Năm 1912 Nehru quay trở lại Ấn Độ và hành nghề luật trong vài năm. Năm 1916, ông kết hôn với Kamala Kaul, năm sau đó họ sinh một người con gái và đặt tên là Indira.

Năm 1919, Nehru tham gia Đảng Quốc đại Ấn Độ và đấu tranh đòi quyền tự chủ lớn hơn từ người Anh. Ông chịu ảnh hưởng lớn từ nhà lãnh đạo đảng là Mohandas Gandhi. Trong các thập niên 1920 và 1930, Nehru liên tục bị người Anh giam giữ do các hành vi bất tuân dân sự của mình. Năm 1928, ông được bầu làm chủ tịch Đảng Quốc đại.

Đến cuối Thế chiến thứ hai, Nehru được xem như người kế nhiệm Gandhi. Ông đóng vai trò trung tâm trong những cuộc đàm phán độc lập cho Ấn Độ. Ông phản đối quan điểm của Liên đoàn Hồi giáo yêu cầu chia cắt Ấn Độ theo tôn giáo. Louis Mountbatten, phó vương người Anh cuối cùng của Ấn Độ, đã ủng hộ sự chia cắt lãnh thổ bởi đây là giải pháp nhanh nhất và khả thi nhất. Nehru cuối cùng cũng miễn cưỡng đồng ý.

Ngày 15/8/1947, Nehru trở thành thủ tướng đầu tiên của nước Ấn Độ độc lập. Ông đảm nhiệm vị trí này cho đến khi qua đời năm 1964. Ông tiến hành những cải cách kinh tế – xã hội đáng kể và gắn Ấn Độ với chính sách công nghiệp hóa.

Nehru cũng giữ chức ngoại trưởng Ấn Độ. Tháng 10/1947, ông đối mặt với cuộc xung đột với Pakistan về tranh chấp lãnh thổ bang Kashmir, tranh chấp này xuất hiện kể từ ngày độc lập. Để khẳng định tuyên bố chủ quyền của Ấn Độ, Nehru gửi quân đến bang Kashmir. Liên Hiệp Quốc đã giúp đàm phán một lệnh ngừng bắn, nhưng Kashmir vẫn tiếp tục bất ổn cho đến tận ngày nay.

Trong Chiến tranh Lạnh, Nehru cho Ấn Độ thi hành chính sách ‘trung lập tích cực’. Ông trở thành một trong những người phát ngôn quan trọng cho các quốc gia không liên kết Châu Á và Châu Phi, nhiều nước trong số đó là những thuộc địa cũ và muốn tránh sự lệ thuộc vào bất cứ cường quốc nào.

Bất chấp nỗ lực hợp tác từ cả hai phía, tranh chấp ở biên giới Trung – Ấn đã leo thang thành chiến tranh vào năm 1962. Quân Ấn Độ bị đánh bại hoàn toàn. Sự việc này tác động mạnh đến tình trạng sức khỏe đang suy yếu của Nehru. Ông qua đời ngày 27 tháng 5 năm 1964.

Hai năm sau, con gái của Nehru là Indira Gandhi trở thành thủ tướng. Nhiệm kỳ của bà bị gián đoạn trong 3 năm, sau đó bà giữ chức cho tới khi bị ám sát vào năm 1984. Con trai bà – Rajiv – giữ chức thủ tướng từ năm 1984 đến 1989, nhưng ông cũng bị ám sát.