Một số kỹ thuật cơ bản cần biết khi trồng hoa lan

Tưới nước

Cây cần bao nhiêu nước là tùy thuộc vào nhiều yếu tố, trong đó có nhiệt độ, thời tiết, thời điểm trong năm, và giống loài. Trong thời tiết ấm, cây mất nhiều nước hơn qua sự thoát hơi nước, ngoài ra còn vì mùa hè thời tiết nóng hơn và là mùa tăng trưởng chính của nhiều loài lan. Trong mùa tărig trưởng, cây tiêu thụ nhiều nước để ra lá và giả hành, bơm cho chúng nhiều nước và dưỡng chất để sẵn sàng cho mùa đông. Trong những ngày âm u, dù là trong mùa hè, cây tiêu thụ ít nước hơn vì nó không quang hợp nhiều khi cường độ ánh sáng yếu.

Cứ vài ngày bạn phải kiếm tra cây một lần để xem chất trồng khô đi nhanh chậm ra sao, và để biết độ nặng nhẹ của chậu khi vừa tưới xong so với khi chậu khô, cần nước. Trong mùa tăng trưởng của cây, cố gắng đừng để cây bị khô thường xuyên, vì như thế cây có thể phát triển yếu và giả hành mới sẽ ra hoa không tốt. Vì hầu hết lan trồng đều là phong lan, nên tránh để cây bị ngâm nước, nếu không rẽ sẽ bị úng thối. Phải luôn tưới lan từ trên xuống và để cho nước thừa chảy hết ra ngoài; chất trồng bằng vỏ cây thoát nước râ’t tốt nên chậu sẽ không bị đọng nước tưới thừa. Tươi bằng bình tưới có vòi hoa sẽ đảm bảo nước được tưới đều khắp khay cây giống này và tạo được độ ẩm

Trong nhà kính, đặt chậu lan trên những băng gỗ thưa để đảm bảo nước thừa sau khi tưới được thoát ra hết. Với lan trồng trong nhà, hãy đem lan đến bồn rửa chén để tưới rồi đặt nơi thuận tiện cho ráo nước trước khi đặt lại chỗ cũ.

Vì lan là một họ thực vật có nơi sinh sống trải rộng và rất đa dạng, nên nhu cầu về nước của chúng cũng khác nhau. Chẳng hạn: giống Cattleya thì thích hợp với môi trường tương đối khô, trong khi giống Phragmipedium thì lại thích hợp với môi trường ẩm ướt hơn. Khi mua lan, bạn phải hỏi về nhu cầu nước của chúng.

Bón phân

Lan là loài ít cần thức ăn; trong tự nhiên, mọc tít trên những cây cao trong rừng mưa nhiệt đới, chúng chẳng nhận được nhiều dưỡng chất. Tuy nhiên nếu được bón phân thì chúng sẽ phát triển tốt hơn, và những loài lan được trồng trong chậu bằng chất trồng vô cơ sẽ sống dựa vào phân bón đó (xem tr.31). Với người mới vào nghề, thì tốt nhất nên tìm hỗn hợp phức tạp các dưỡng chất. Hãy chọn và trung thành với một nhãn hiệu phân bón nào đó, ít nhất là đến hết một mùa.

Nếu vườn lan của bạn có nhiều giống lan thì các giống khác nhau có thể tăng trưởng vào những thời điểm khác nhau, vì vậy chỉ áp dụng nguyên tắc bón phân cơ bản cho cây đang tăng trưởng. Trong mùa tăng trưởng, cây cần thức ăn giàu nitơ để đẩy mạnh sự phát triển. Đến cuối mùa, hãy chuyển sang bón phân giàu kali cacbonat để làm cho giả hành đến độ chín và thúc đẩy ra phát hoa.

Tưới phân

Phân dạng lỏng không đáng tin cậy, vì nếu không lắc kỹ trước mỗi lần tưới, một số dưỡng chất có thể lắng dưới đáy chai. Phân dạng hạt có thể được hòa tan khi cần và không dễ thất thoát, nhưng phải cẩn thận cất chúng trong hộp đậy kín, kẻo hơi ẩm len vào và làm cho chúng bị vón cục. Lúc thích hợp nhất để tưới phân cho lan là khi tưới nước. Cho phân vào nước tưới rồi tưới vào chất trồng. Dùng một cái xô hứng nước thừa chảy ra rồi tưới lại cho cây khác. Ngoài ra bạn còn có thể pha nguyên tố vi lượng vào bình phun rồi phun sương lên lá. Không được để dung dịch quá lâu, vì các thành phần trong dung dịch sẽ thay đổi, nhất là khi tiếp xúc với ánh nắng.

Vì lan không thích hợp với phân đậm đặc, nên hãy pha loãng phân dạng hạt vào một lượng nước gấp đôi lượng dùng cho cây bình thường trong nhà, và tưới trong mùa tăng trưởng với mật độ trung bình là: cứ ba lần tưới nước thì một lần tưới phân. Mật độ này có thể giảm dần trong mùa thu, sau đó trở lại với mật độ thưa trong mùa xuân rồi tăng dần trong mùa hè. Với những cây lan vẫn tiếp tục phát triển vào mùa đông, hãy pha loãng phân dành cho lá rồi phun sương nhẹ lên lá vào ngày nắng, là thời điểm mà cây có khả năng tận dụng lượng phân thừa.

Nghỉ ngơi

Ở một số vùng trẽn thế giới, khí hậu có hai mùa rõ rệt: mùa mưa và mùa khô, và lan trồng ở những vùng này cần được chăm sóc thích hợp theo từng mùa. Nhìn chung, khí lan không phát triển là lúc nó đang nghỉ ngơi. Tình trạng này thường xảy ra khi lan ra hoa, rút hết năng lượng mà nó dự trữ trong mùa tăng trưởng trước. Cách nghỉ ngơi của mỗi giống mỗi khác. Pleione thì cần được khô ráo hoàn toàn; khi ấy nó rụng lá và hạn chế hoạt động để chuẩn bị cho mùa đông. Còn những giống khác, như Ondontoglossum, thì vẫn cần một ít nước trong thời gian ngừng phát triễn để giữ cho giả hành không bị nhăn. Trong mùa đông, lan chỉ cần một lượng nước đủ để giữ cho giả hành căng tròn. Những cây lan ưa lạnh thuộc giống Coelogyne, chẳng hạn loài C.ochracea, chỉ cần thỉnh thoảng được làm ẩm một chút để không bị mất nước. Những loài phát triển trong nhiệt độ lạnh hơn thường có mùa nghỉ rõ ràng hơn; những loài ưa nóng thường vẫn tiếp tục phát triến khi thời tiết vẫn còn nóng, chẳng hạn: giống Phalaenopsis vẫn phát triễn và ra hoa vào bất kỳ thời điểm nào trong năm, do đó cần thường xuyên lưu ý.

Với những loại lan cần nghỉ ngơi trong mùa đông, hãy giảm tưới cây khi giả hành của mùa này đã căng mập và không thể nở hơn được nữa. Thông thường, ở quanh giả hành, cuống lá sẽ vàng đi khi cây ngưng phát triển. Một ví dụ rõ nhất là loài Dendrobium nobile: cuống lá (phần gắn mỗi một lá vào giả hành hình đốt) sẽ vàng và mỏng đi. Đốt đó cũng nảy một lá ngay trên đỉnh để chứng tỏ nó đã hoàn chỉnh. Mùa nghỉ kết thúc vào mùa xuân tới, khi chồi non tiếp theo nhú lên ở gốc giá hành mới nhất; lúc ấy, việc tưới nước và bón phân có thể tăng dần trở lại.

Vào mùa đông, một số loài lan vẫn tiếp tục tăng trưởng nhưng chậm hơn so với mùa hè. Hãy tưới nước cho chúng giống như tưới những loại nghỉ đông, nhưng chỉ tưới vừa đủ để chồi mới phát triển thích hợp và già hành không bị nhăn.