Lý luận chung về quản lý nhà nước về thương mại dịch vụ

Khái niệm

Quá trình toàn cầu hoá các thị trường thế giới hiện nay chủ yếu xuất phát từ quá trình quốc tế hoá ngành dịch vụ. Mặc dù dịch vụ mang tính “vô hình” nhưng nó đóng vai trò hết sức quan trọng để thúc đẩy mọi mặt của hoạt động của nền kinh tế. Vậy dịch vụ là gì ?

Vào những thập niên 30 của thế kỷ 20, Allan Fisher và Collin Clark là những người đầu tiên đề xuất việc chia nền kinh tế thành 3 lĩnh vực: lĩnh vực thứ nhất, lĩnh vực thứ hai và lĩnh vực thứ ba. Clark định nghĩa lĩnh vực kinh tế thứ ba này là “ các dạng hoạt động kinh tế không được liệt kê vào ngành thứ nhất và thứ hai . Định nghĩa này đã phản ánh từ lâu lĩnh vực thứ ba, tức dịch vụ, được coi như là phần dôi ra của nền kinh tế trong khi lĩnh vực sản xuất chế tạo được hiểu như là nền tảng của toàn bộ nền kinh tế nói chung.

Một số nhà nghiên cứu khác lại cho rằng dịch vụ thực chất là “ các hoạt động không mang tính đồng nhất, chủ yếu tồn tại đưới hình thức phi vật thể do các cá nhân hay tổ chức cung cấp. Hoạt động tiêu thụ và sản xuất diễn ra đồng thời ”. Như vậy, định nghĩa này coi dịch vụ thực chất là một loại sản phẩm vô hình và dựa vào các thuộc tính của dịch vụ để đưa ra khái niệm. Việc xác định như vậy chưa thể hiện tính bao quát trong xác định khái niệm rõ ràng về dịch vụ. Chẳng hạn, một số dịch vụ cũng có thể hữu hình như các dịch vụ cắt tóc hoặc xem ca nhạc, nhac kịch hoặc một số dịch vụ cũng có khả năng lưu trữ được như hệ thống trả lời điện thoại tự động.

Định nghĩa về dịch vụ do T.P.Hill đưa ra năm 1997 có ảnh hưởng khá lớn tới các nhà nghiên cứu về lĩnh vực này. Theo Hill, “ dịch vụ là sự thay đổi về điều kiện hay trạng thái của người hay hàng hoá thuộc sở hữu của một chủ thể kinh tế nào đó do sự tác động của chủ thể kinh tế khác với sự đồng ý trước của người hay chủ thể kinh tế ban đầu ”. Định nghĩa này tập trung vào sự thay đổi điều kiện hay trạng thái nên tránh được việc định nghĩa dịch vụ dựa trên tính vô hình. Các tiêu chí như vô hình, có thể lưu trữ thành các yếu tố mà dịch vụ có thể có. Ngoài ra, Hill cũng nhấn mạnh tới sự khác biệt giữa sản xuất dịch vụ và sản phẩm dịch vụ. Sản phẩm của một hoạt động dịch vụ là sự thay đổi về điều kiện trạng thái của người hoặc hàng hoá bị tác động, trong khi quá trình sản xuất dịch vụ là hoạt động tác động tới người hoặc hàng hoá thuộc sở hữu của một chủ thể kinh tế nào đó.

Định nghĩa của Hill có những thiếu sót nhất định. Chẳng hạn như có những dịch vụ được cung cấp nhằm giữ nguyên điều kiện hay trạng thái của một người hay hàng hoá.

Khi tiếp cận dịch vụ dưới tư cách là một hoạt động thì dịch vụ là một hoạt động bao gồm các nhân tố không hiện hữu giải quyết các mối quan hệ giữa khách hàng hoặc tài sản khách hàng sở hữu với người cung ứng mà không có sự chuyển giao quyền sở hữu. Sản phẩm các dịch vụ có thể trong phạm vi hoặc vượt quá phạm vi của sản phẩm vật chất.

Dịch vụ là việc sản xuất ra một lợi ích vô hình căn bản ở trong chính lợi ích đó hoặc như một yếu tố quan trọng của một sản phẩm hữu hình thông qua một số dạng trao đổi nhằm thoả mãn một nhu cầu nhất định.

Dịch vụ là toàn bộ các hoạt động mà kết quả của chúng không tồn tại dưới hình thức vật thể.

Mỗi cách tiếp cận khác nhau, dịch vụ được phán ánh ở mỗi góc độ khác nhau và bộc lộ những ưu điểm cũng như hạn chế riêng của từng phương cách. Vậy một khái niệm chung sẽ phán ánh đầy đủ hơn về dịch vụ

Dịch vụ là những hoạt động lao động mang tính xã hội, tạo ra các sản phẩm hàng hoá không tồn tại dưới hình thức vật thể, không dẫn đến việc chuyển quyền sở hữu nhằm thoả mãn kịp thời các nhu cầu sản xuất và đời sống sinh hoạt của con người.

Những đặc điểm cơ bản của dịch vụ

Khái niệm

Có nhiều cách tiếp cận khi nghiên cứu về dịch vụ nên cũng có nhiều cách tiếp cận khi nghiên cứu về thương mại dịch vụ. Trong phạm vi hạn hẹp của đề tài, thương mại dịch vụ được tiếp cận dưới góc độ là đối tượng hoạt động trao đổi( mua, bán) của thương mại.

Kết quả hoạt động sản xuất là những sản phẩm vật chất và những sản phẩm là dịch vụ. Nếu việc trao đổi mua bán các sản phẩm vật chất (hàng hoá) được gọi là thương mại hàng hoá thì việc trao đổi mua bán các sản phẩm phi vật chất (dịch vụ) được coi là thương mại dịch vụ (TMDV)

Thương mại dịch vụ là toàn bộ những hoạt động trao đổi, mua bán hay cung cấp các dịch vụ trên thị trường. ở đây dịch vụ chính là đối tượng của các hoạt động thương mại.

Đặc điểm thương mại dịch vụ

Phân loại

Vai trò thương mại dịch vụ đối với vấn đề tạo công ăn việc làm

Số lượng lao động làm việc trong lĩnh vực dịch vụ ngày càng có xu hướng gia tăng và cao hơn hẳn so với các lĩnh vực khác của nền kinh tế. Có thể thấy rõ khi nhìn vào tỷ trọng lao động trong lĩnh vực dịch vụ của các nước phát triển. Tại các nước này, đặc biệt là Hoa Kỳ, EU, Nhật Bản, Canada lĩnh vực dịch vụ luôn tạo ra việc làm cho khoảng 70-80% lực lượng lao động toàn quốc. Điều này thể hiện rằng khi nền kinh tế phát triển, lao động trong lĩnh vực dịch vụ sẽ ra tăng mạnh và dẫn đến xu hướng di chuyển lao động từ các lĩnh vực chế tạo sang các lĩnh vực dịch vụ.

Trong khi đó, mặc dù tại các nước đang phát triển, lực lượng lao động tập trung nhiều trong lĩnh vực nông nghiệp và công nghiệp nhưng xu hướng di chuyển lao động liên ngành đang trở nên ngày càng phổ biến. Thống kê cho thấy tỷ lệ lao động trong lĩnh vực du lịch của các nước đang phát triển gia tăng với tốc độ tương đối nhanh ( khoảng 8-9%/năm), thể hiện chiến lược phát triển kinh tế nói chung của Chính phủ cũng như xu hướng phổ biến của kinh tế thế giới. Theo ước tính, lực lượng lao động trong dịch vụ tại các nước đang phát triển đạt khoảng từ 20-30% và con số này có xu hướng tăng dần.

Vai trò của thương mại dịch vụ trong vấn đề thúc đẩy và duy trì tăng trưởng của nền kinh tế

Thực tế đã chứng minh rằng sự phát triển mạnh mẽ của thương mại dịch vụ là tiền đề quan trọng thúc đẩy đối với sự phát triển kinh tế, ngược lại sự phát triển kinh tế, sự năng động chính sách kinh tế ngày càng thúc đẩy sự phát triển mạnh mẽ hơn các ngành dịch vụ và thương mại dịch vụ.

Thương mại dịch vụ không những góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế mà còn duy trì tốc độ tăng trưởng của nền kinh tế. Số liệu thống kê của Ngân hàng Thế giới ( Bảng 1.2) cho thấy trong xuất thập kỷ 90, lĩnh vực dịch vụ luôn duy trì tốc độ tăng trưởng khoảng 6-7% ( so với 3-5% của lĩnh vực hàng hoá) kể cả khi cuộc khủng hoảng tài chính Châu á nổ ra. Điều đáng chú ý là tốc độ tăng trưởng trong lĩnh vực dịch vụ được duy trì cho cả các nước phát triển và đang phát triển mặc dù tốc độ tăng trưởng ở các nước đang phát triển có xu hướng cao hơn một chút.

Bảng 1.1 : Tốc độ tăng trưởng của lĩnh vực dịch vụ trên thế giới.

Bảng 1.1 cho thấy tốc độ tăng trưởng của lĩnh vực dịch vụ trong suốt giai đoạn 1980-2000 luôn cao hơn tốc độ tăng trưởng của GDP. Điều này cho thấy lĩnh vực dịch vụ là nhân tố đóng góp quan trọng vào việc duy trì tốc độ tăng trưởng của nền kinh tế. Ngoài ra, cũng trong thời gian này lĩnh vực dịch vụ thu hút lượng vốn đầu tư lớn nhất với trên 50% tổng vốn đầu tư toàn cầu, tập trung chủ yếu tại các nước đang phát triển và một số nước phát triển có thế mạnh về dịch vụ như Hoa Kỳ, EU và Canada.

Đóng góp lớn vào GDP

Một điều không thể phủ nhận được rằng dịch vụ chiếm tỷ trọng rất lớn trong GDP của mỗi quốc gia, dù phát triển hay đang phát triển. Số liệu thống kê năm 2000 đã cho thấy đối với các nước phát triển tỷ trọng dịch vụ trong GDP thường khoảng 60-70%, điển hình có Hoa Kỳ với tỷ trọng dịch vụ chiếm gần 85%. Nhờ sự đóng góp lớn này của dịch vụ, nền kinh tế của các nước phát triển trở nên linh hoạt hơn và tạo ra nhiều giá trị gia tăng hơn, tạo cơ sở vững chắc cho phát triển và điều hành hoạt động kinh tế. Trong khi đó, tại các nước đang phát triển, dù vai trò chưa được thể hiện rõ ràng như tại các nước phát triển nhưng tỷ trọng dịch vụ trong GDP của các nước này cũng rất đáng chú ý. Theo thống kê của Liên hợp quốc, tỷ trọng dịch vụ trong GDP của Malaysia dao động khoảng 45% ( cụ thể, 44,8% năm 1996, 45,55 năm 1999 và 43,6% năm 2000), của Thái Lan khoảng năm 50%, Indonexia 40%. Như vậy, nếu so với các ngành kinh tế khác như công nghiệp và nông nghiệp có thể nói dịch vụ đóng góp tỷ lệ lớn nhất vào GDP của các nước này.

Đồ thị trên cho thấy tỷ trọng dịch vụ trong GDP của các nước đang phát triển có xu hướng ổn định và tăng chậm hơn so với tỷ trọng các nước phát triển. Đây có thể là do chiến lược phát triển kinh tế của các quốc gia đang phát triển đang muốn tập trung công nghiệp và nông nghiệp những ngành kinh tế mà các nước này cho rằng là cơ sở cho sự phát triển kinh tế bền vững. Tuy nhiên, nghiên cứu của nhiều nhà kinh tế học và kinh nghiệm phát triển của các nước NICS cho thấy để có thể rút ngắn thời gian phát triển cũng như bắt kịp với các nước phát triển khác cần đầu tư tập trung vào các ngành kinh tế có giá trị gia tăng cao, đóng góp nhiều cho nền kinh tế. Xét về khía cạnh này, khó có ngành kinh tế nào “qua mặt” được dịch vụ. Cũng trong thời kỳ 1999-2002, các nền kinh tế phát triển tiếp tục cho thấy sự phụ thuộc rất lớn vào lĩnh vực dịch vụ ( chiếm tỷ trọng trung bình trên 60%) và xu hướng này ngày càng trở nên rõ rệt.

Vai trò thương mại dịch vụ trong việc thúc đẩy phân công lao động xã hội, chuyển dịch cơ cấu kinh tế

Cùng với sự phát triển kinh tế xã hội nhiều ngành dịch vụ đã ra đời như thương mại, du lịch, vận tải, ngân hàng, bảo hiểm, y tế, văn hoá, giáo dục...phát triển thành lĩnh vực hay khu vực dịch vụ rộng lớn trong nền kinh tế quốc dân.

Sự phát triển mạnh mẽ của các ngành dịch vụ và thương mại dịch vụ đã đóng góp to lớn vào việc thúc đẩy phân công lao động xã hội trong phạm vi quốc tế và phạm vi quốc gia, thúc đẩy chuyển dịch kinh tế theo hướng gia tăng tỷ trọng của các ngành thuộc khu vực dịch vụ.

Hiện nay kinh tế thế giới đang chuyển dịch theo hướng Nông nghiệp- Công nghiệp- Dịch vụ sang Nông nghiệp- Dịch vụ- Công nghiệp, quá trình này đặc biệt mạnh mẽ trong điều kiện hình thành kinh tế trí thức.

Vai trò thương mại dịch vụ với vấn đề nâng cao chất lượng đời sống dân cư

Cùng với thương mại hàng hoá sự phát triển mạnh mẽ thương mại dịch vụ góp phần thoả mãn tốt nhất mọi nhu cầu sản phẩm vật chất và tinh thần của con người nhằm tái sản xuất sức lao động của họ. Sự phát triển mạnh mẽ của các ngành dịch vụ và thương mại dịch vụ nhất là các dịch vụ cuộc sống hàng ngày như giặt là, chăm sóc gia đình...giải phóng con người khỏi lao động nặng nhọc của công việc nội trợ, góp phần tăng tích luỹ thời gian giành cho du lịch, vui chơi, giải trí, giáo dục, thông tin liên lac...giúp con người phát triển toàn diện về thể chất và tinh thần đảm bảo nâng cao chất lượng cuộc sống.

Khái niệm quản lý nhà nước về thương mại dịch vụ

Khái niệm chung về quản lý nhà nước

Theo nghĩa rộng thì Quản lý Nhà nước là “ Quản lý Nhà nước là hoạt động của toàn bộ bộ máy Nhà nước từ cơ quan quyền lực Nhà nước: Quốc hội và Hội đồng nhân dân các cấp; các cơ quan hành chính Nhà nước : Chính phủ, các Bộ, Uỷ ban hành chính Nhà nước; cơ quan kiểm soát: Viện Kiểm sát nhân dân tối cao và các Viện Kiểm sát nhân dân các cấp...(Sổ tay thuật ngữ pháp lý chuyên dụng,Nxb Giáo dục, Hà nội 1996)

Như vậy, có thể hiểu Quản lý Nhà nước theo nghĩa bao quát là nói chức năng tổng thể bộ máy Nhà nước với tư cách là một tổ chức quyền lực và mang tính chất pháp quyền, là tổ chức công quyền quản lý toàn xã hội bằng các hoạt động lập pháp, hành pháp, tư pháp.

Theo nghĩa hẹp Quản lý Nhà nước là “Quản lý Nhà nước là hoạt động của riêng hệ thống cơ quan hành chính Nhà nước : Chính phủ, các Bộ các cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, Uỷ ban nhân dân các cấp, các sở phòng ban chuyên môn...(Sổ tay thuật ngữ pháp lý chuyên dụng,Nxb Giáo dục, Hà nội 1996)

Theo nghĩa hẹp thì Quản lý nhà nước không bao gồm hoạt động lập pháp và tư pháp của Nhà nước, mà đó là hoạt động điều hành công việc hàng ngày của quyền hành pháp và của hệ thống tổ chức hành chính.

Từ việc tìm hiểu, nghiên cứu các khái niệm Quản lý Nhà nước chúng ta có thể đưa ra một khái niệm chung nhất về Quản lý Nhà nước:

Quản lý Nhà nước là sự tác động của các chủ thể mang tính quyền lực Nhà nước, bằng nhiều biện pháp, tới các đối tượng quản lý nhằm thực hiện chức năng đối nội và đối ngoại của Nhà nước trên cở pháp luật .

Khái niệm quản lý nhà nước về thương mại dịch vụ

Quản lý nhà nước về thương mại dịch vụ là quá trình thực hiện và phối hợp các chức năng hoạch định, tổ chức, lãnh đạo và kiểm soát các hoạt động thương mại dịch vụ trên thị trường trong sự tác động của hệ thống quản lý đến hệ thống bị quản lý nhằm đạt mục tiêu thông qua việc sử dụng các công cụ và chính sách quản lý.

Quản lý thương mại dịch vụ là một quá trình thực hiện phối hợp bốn loại chức năng: hoạch định, tổ chức, lãnh đạo và kiểm soát.

Sự cần thiết khách quan của quản lý nhà nước về thương mại dịch vụ

Quản lý nhà nước về thương mại dịch vụ trong nền kinh tế thị trường là cần thiết khách quan. Một mặt do những khuyết tật và hạn chế của cơ chế thị trường gây nên, mặt khác, do nhà nước đóng vai trò chủ đạo trong nền kinh tế, thể hiện ở việc định hướng phát triển kinh tế xã hội nói chung, cũng như thương mại dịch vụ nói riêng trong từng thời kỳ. Nhà nước cần điều tiết, can thiệp vào kinh tế và thị trường, vào các quan hệ thương mại dịch vụ nhằm đảm bảo sự ổn định kinh tế vĩ mô, ổn định thị trường và giá cả, cải thiện cán cân thanh toán...

Để giải quyết các mâu thuẫn trong nền kinh tế thị trường, duy trì sự ổn định thúc đẩy sự tăng trưởng và phát triển kinh tế, thực tiễn đã chỉ ra rằng bản thân cơ chế thị trường không thể tự điều chỉnh trong mọi trường hợp, mà cần thiết phải có vai trò quản lý của Nhà nước về kinh tế, thương mại, thương mại dịch vụ.

Quản lý nhà nước về thương mại dịch vụ tạo ra sự thống nhất trong tổ chức và phối hợp các hoạt động của cơ quan quản lý nhà nước về thương mại dịch vụ mới giúp cho lưu thông dịch vụ thông suốt trong phạm vi thị trường nội địa, mở rộng trao đổi dịch vụ giữa các địa phương, vừa khai thác thế mạnh của từng vùng, vừa phát huy lợi thế so sánh của quốc gia trong phát triển thương mại quốc tế.

Nội dung cơ bản của quản lý nhà nước về thương mại dịch vụ

Nhà nước thống nhất quản lý thương mại dịch vụ bằng pháp luật, chính sách, chiến lược, quy hoạch và kế hoạch phát triển thương mại dịch vụ. Nhà nước điều tiết hoạt động thương mại dịch vụ chủ yếu bằng các biện pháp kinh tế, tài chính, tín dụng.

Nội dung quản lý nhà nước về thương mại dịch vụ bao gồm:

1. Ban hành các văn bản pháp luật về thương mại dịch vụ, xây dựng chính sách, quy hoạch, kế hoạch phát triển thương mại dịch vụ. Ký kết tham gia và bảo đảm thực hiện các cam kết quốc tế về thương mại dịch vụ ; hợp tác quốc tế trong lĩnh vực dịch vụ.

2. Tổ chức đăng ký kinh doanh thương mại dịch vụ. Cấp, đình chỉ, gia hạn, sửa đổi thu hồi hoặc huỷ bỏ các chứng chỉ, bằng, giấy phép và các giấy tờ liên quan đến hoạt động thương mại dịch vụ.

3. Tổ chức thu thập, xử lý, cung cấp thông tin, dự báo và định hướng về thị trường trong nước và ngoài nước. Tổ chức, hướng dẫn các hoạt động xúc tiến thương mại.

4. Tổ chức và quản lý công tác nghiên cứu khoa học trong lĩnh vực dịch vụ; bảo vệ môi trường trong hoạt động thương mại dịch vụ.

5. Quản lý việc đào tạo, tuyển chọn và phát triển nhân lực ngành dịch vụ.

6. Đại diện và quản lý hoạt động thương mại dịch vụ của VIệt Nam ở nước ngoài.

7. Hướng dẫn, thanh tra, kiểm tra việc thực hiện chính sách, quy hoạch, kế hoạch phát triển thương mại và việc chấp hành pháp luật về thương mại dịch vụ; xử lý vi phạm pháp luật về thương mại dịch vụ; xử lý các hoạt động kinh doanh trái phép và các hành vi khác vi phạm pháp luật về thương mại dịch vụ.

Cơ quan quản lý nhà nước về thương mại dịch vụ

1. Chính phủ thống nhất quản lý nhà nước về thương mại dịch vụ.

2. Bộ Thương mại chịu trách nhiệm trước Chính phủ thực hiện việc quản lý nhà nước về thương mại dịch vụ.

3. Các Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan trực thuộc Chính phủ trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của mình có trách nhiệm quản lý nhà nước về thương mại đối với lĩnh vực dịch vụ được phân công phụ trách.

Chính phủ quy định cụ thể trách nhiệm của các Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ trong việc phối hợp với Bộ thương mại để thực hiện việc quản lý nhà nước về thương mại dịch vụ

4. Uỷ ban nhân dân các cấp thực hiện việc quản lý nhà nước về thương mại dịch vụ trong phạm vi địa phương theo sự phân cấp của Chính phủ.

Quan điểm quản lý của nhà nước về thương mại dịch vụ

Trước xu thế toàn cầu hoá và tự do hoá, cùng với sự đóng góp to lớn của thương mại dịch vụ vào sự phát triển nền kinh tế, trong những năm tới đây việc hoàn thiện quản lý nhà nước về thương mại dịch vụ phải đáp ứng được những vấn đề đặt ra sau đây:

1. Phát triển thương mại dịch vụ phải đảm bảo hiệu quả kinh tế- xã hội nhằm đạt mức tăng trưởng cao và phát triển ổn định, bền vững.

2. Phát triển thương mại dịch vụ gắn với yêu cầu kết hợp với quốc phòng.

3. Phát triển thương mại dịch vụ theo hướng văn minh và hiện đại, gắn phát triển thương mại dịch vụ với bảo vệ môi trường sinh thái, gìn giữ và phát huy bản cắc văn hoá dân tộc Việt Nam.

4. Thực hiện tự do hoá thương mại dịch vụ, gắn phát triển thị trường trong nước với thị trường ngoài nước, từng bước hội nhập thương mại dịch vụ Việt Nam với thương mại khu vực và thế giới.

5. Đổi mới công tác xây dựng chiến lược quy hoạch và các chính sách thương mại dịch vụ cho phù hợp với cơ chế quản lý kinh tế nhằm thực hiện thành công công cuộc công nghiệp hoá, hiện đại hoá và hội nhập kinh tế quốc tế.

6. Xây dựng các công cụ chính sách đòn bẩy trong quản lý nhà nước về thương mại dịch vụ phải tạo ra sự vận hành đồng bộ, nhất quán và có tính ổn định tương đối.

7. Xây dựng các công cụ chính sách đòn bẩy trong quản lý nhà nước về thương mại dịch vụ sao cho tương thích với các thông lệ quốc tế, phù hợp với tiến trình mở cửa và hội nhập kinh tế quốc tế.

Kế hoạch hoá

Kế hoạch hoá thương mại dịch vụ là một quá trình bao gồm các nội dung và các bước như sau:

Trong cơ chế kế hoạch hoá tập trung trước đây, kế hoạch mang tính pháp lệnh bắt buộc. Hiện nay kế hoạch hoá thương mại dịch vụ ở nước ta là kế hoạch hoá trong cơ chế thị trường có sự quản lý nhà nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Công tác kế hoạch phải tôn trọng các quy luật vận động của thị trường, phải trên cơ sở dự báo xu hướng biến đổi của môi trường và thị trường để xác định các mục tiêu kế hoạch chứ không thể dùng quyền lực hành chính áp đặt lên thị trường.

Kế hoạch hoá thương mại dịch vụ trong cơ chế thị trường là kế hoạch hoá định hướng, nên nó cần chỉ rõ các xu thế phát triển chủ yếu để hướng dẫn các chủ thể kinh tế hoạt động; đồng thời nó phải đảm bảo tính công khai và năng động gắn với hiệu quả và các lợi ích kinh tế.

Chính sách thương mại dịch vụ

Chính sách thương mại dịch vụ thường gắn liền với chiến lược thương mại của mỗi quốc gia trong từng thời kỳ. Tuỳ từng giai đoạn của quá trình phát triển, mỗi quốc gia có thể lựa chọn chính sách thương mại dịch vụ khác nhau cho phù hợp với điều kiện hoàn cảnh của mình.Các chính sách thương mại dịch vụ đã và đang áp dụng trong thực tiễn quản lý bao gồm: chính sách tự do hoá và bảo hộ trong thương mại dịch vụ, chính sách phát triển các ngành dịch vụ trong nước, chính sách về thuế, chính sách về bảo hộ lao động và nguồn nhân lực...

Công cụ pháp luật

Đây là phương pháp nhà nước sử dụng các quy định trong hệ thống luật pháp và thông lệ trong thương mại dịch vụ để hướng dẫn, điều chỉnh các hành vi của các chủ thể tham gia hoạt động trao đổi mua bán hay cung cấp dịch vụ trên thị trường.

Nội dung của công cụ luật pháp thể hiện ở chỗ, nhà nước ban hành và sử dụng các loại luật và văn bản cụ thể hoá luật để quản lý thương mại dịch vụ ( các văn bản luật về doanh nghiệp, luật thương mại, luật đầu tư, các văn bản khác về vận tải, ngân hàng, bảo hiểm, môi trường...).

Quản lý nhà nước bằng công cụ pháp luật thay dần quản lý bằng các quy định hành chính mang nặng tính áp đặt chủ quan. Nó có vai trò hướng dẫn, điều chỉnh, kiểm tra hoạt động của các chue thể thương mại trên thị trường.

Thanh tra, kiểm tra và quản lý thị trường

Nhiệm vụ và vai trò của thanh tra thương mại được xác định là hướng dẫn, thanh tra, kiểm tra việc thực hiện chính sách, quy hoạch, kế hoạch phát triển thương mại và việc chấp hành pháp luật về thương mại dịch vụ; xử lý vi phạm pháp luật về thương mại dịch vụ; xử lý các hoạt động kinh doanh trái phép và các hành vi khác vi phạm pháp luật về thương mại dịch vụ.