Lịch sử Thư viện Bibliotheca Alexandrina

Khi Ðại Ðế Alexandre le Grand mất (356 - 323 TCC), Ptolémée, một trong những tướng quan trọng của ông, được  chia Ai Cập.  Muốn cho Alexandrie được triền vọng  tốt về văn hóa  và  thương mại tót đẹp, ông cho xây cất  một trường  Ðại học, một  Hàn lâm viện và một thư viện. Ptolémée II, người thừa kế  của ông, đã làm cho quy mô hơn. Thời đó những  vua chúa chia nhau đế quốc của  Ðại đế Alexandre đều muốn  tranh giành ành hưởng nhau.

Ptolémée  và những vị thừa kế của ông  đều lấy Sách làm dụng cụ của sự thông thái và quyền lực. Chỉ  để dùng cho vua còn dân  thì cấm.    Chỉ những  nhà thông thái và triết gia nào được  nhà vua trợ cấp mới được  đến thư viện.

Sau đó  Rome và Bysance cũng bắt chước gom góp sách. Muốn chất đầy tủ sách của họ,  dòng họ Ptolémée phải dùng mưu mẹo.

Bác sĩ  Gallien, đã ở  Alexandrie trong 5 năm, có kể lại là  mỗi lần tầu biển nào ghé đến đều bị khám xét và  bị giữ lại tất cả sách khi họ tìm thấy để  chép lại tất cả những sách bời những  nhà chuyên môn chép sách. Khi chép xong, những người ai Cập trả lại cho chủ nhân bản chép và giữ lại bản chính cho họ. Họ cũng mua  những sách với giá rất đắt. Vì  buôn bán sách có lợi, nên có những người   buôn sách giả. Họ đặt ra những tác giả "giả" của thời cổ. Chuyện này làm khó khăn cho những nhà viết sử.

Bắt đầu do Ptolémée Soter và sau đó  nhờ những chăm chút thận trọng của Demetrius de Phalere, đã cho đi mua  tất cả những sách trên thế giới với giá  rất cao và, theo S. Epiphane thì được  một bộ sưu tập gồm 54 800 cuốn. Joseph thì nói được  hai trăm ngàn quyển, còn Demetrius thì hy vọng được  năm trăm ngàn quyển. Tuy nhiên, Eusebe  bảo đảm rằng  khi Philadelphe - một thừa kế của Soter- chết, thư viện  này chỉ có  chừng  hai trăm ngàn quyển. Nhưng về sau,  những  vị thừa kế tiếp theo đã  làm giàu cho thư viện và cuối cùng  đã có được 700 000 quyển.  "Quyển " ở đây là những  cuộn sách (rouleau), nên  ít chữ hơn  quyển sách bây giờ.  Họ  đã mua của Nelée với giá  cao  kinh khủng một số tác  phẩm của  Aristote và  một số lớn  sách khác họ cho người tìm ở  Rome, Athènes, Perse,  Ethiopie...  

Ðã nhiều lần những tòa thư viện Alexandrie bị cháy, lần quan trọng nhất là vào thế kỷ thứ 3. Sách xem như bị đốt cháy hoàn toàn khi một vị Tướng Ả rập đã đốt  thư viện  năm 642 và 645

Ngày 16/10/2002, tổng thống Ai Cập Hosni Moubarak đã mời những vị quốc vương, tổng thống, những  vị lãnh Nobel, nhà thơ, văn và những nhà trí thức. Nền văn hóa phức tạp khổng lồ  bảy tầng, hình mặt trời, đã dự định  sẽ chứa 5 triệu quyển sách. Thư viện  Bibliotheca Alexandrina sẽ là thư viện to nhất thế giới, đã gom góp sách quý xưa nhiều nhất thế giới.  Trên  mặt tiền  bằng đá granit, có khắc  tất cả những mẫu tự của  thế giới.

Ðĩa thủy tinh và mái bằng  béton tượng trưng cho Mặt Trời mọc, là ký hiệu cho nền văn minh  cổ đại sông Nil

Thư viện có hệ thống ngăn cháy. 

Phát hiện thư viện cổ Alexandria

Các nhà khảo cổ vừa tìm thấy nơi mà họ tin rằng từng là thư viện Alexandria nổi tiếng - trung tâm văn hoá cổ đầu tiên của loài người. Nhóm khảo cổ Ba Lan và Ai Cập đã khai quật một khu vực thuộc vùng Bruchion, Địa Trung Hải, và tìm thấy những công trình giống như giảng đường.

Chủ tịch Uỷ ban khảo cổ Ai Cập Zahi Hawass cho biết 13 giảng đường này có thể chứa tổng cộng tới 5.000 sinh viên. Một đặc điểm đáng chú ý của căn phòng là ở giữa có một cái bục dành cho giảng viên đứng.

"Đây là lần đầu tiên một khu giảng đường đã được phát hiện trên khu vực của người Greco-La Mã, trong địa phận Địa Trung Hải. Đó có thể là trường đại học lâu đời nhất trên thế giới", Hawass nói.

2.000 năm trước, Alexandria là một trung tâm văn hoá thời cổ và được coi là nơi khai sinh của nền khoa học phương tây. Nó lưu trữ những tác phẩm của các học giả và nhà văn vĩ đại nhất trong thế giới cổ đại. Tại một làng đánh cá nhỏ bên bờ sông Nile có tên gọi Rhakotis, Alexander Đại đế đã chọn nơi này làm thủ phủ mới cho đế chế của mình. Nó trở thành thủ đô của Ai Cập vào năm 320 trước Công nguyên và nhanh chóng trở thành thành phố có ảnh hưởng nhất trong khu vực.

Những vị hoàng đế đã cho xây một ngọn hải đăng khổng lồ ở Pharos, một trong 7 kỳ quan thế giới, và thư viện Alexandria nổi tiếng. Tại chính thư viện này, Archimedes đã sáng chế ra máy bơm nước hình ốc vít vẫn được sử dụng đến ngày nay. Cũng tại đây, Eratosthenes đo được đường kính của trái đất, Euclid phát hiện ra các định luật hình học và Ptolemy viết nên tác phẩm Almagest. Đó là một trong những cuốn sách khoa học có ảnh hưởng nhất nói về bản chất của vũ trụ trong 1.500 năm. Sau này thư viện đã bị thiêu hủy trong cuộc xâm chiếm của Julius Caesar. 

Công bố bản đồ thành phố bị chìm Alexandria

Nhà cửa hiện đại xây đè trên nền của Alexandria năm xưa.

Hôm qua (10/4), nhà khảo cổ học đại dương người Pháp, Franck Goddio, đã công bố tấm bản đồ đầu tiên và chi tiết về di tích Alexandria, thành phố cổ Ai Cập hơn 1.000 năm nằm dưới biển.

Goddio cũng là người đầu tiên phát hiện ra thành phố huyền thoại này vào năm 1996. Kể từ đó, các nhà thám hiểm đã nhiều lần tới đây khám phá và thiết kế bản đồ Alexandria. Đó là một thành phố cổ với nhiều lâu đài và đền thờ, tuy rằng ngày nay tất cả chỉ còn là di tích.

Ông Goddio cho biết người ta đã tìm thấy nhiều cổ vật kỳ diệu ở Alexandria. Trong đó, có một bức tượng bán thân, rất có thể chính là tượng của Caesarion, con trai danh tướng Julius Cesar và Nữ hoàng Cleopatre. Lặn sâu hơn xuống đáy biển đen thẫm, các nhà thám hiểm tiếp tục tìm thấy nhiều cổ vật - những bức tượng nhân sư bí hiểm. Franck Goddio khẳng định họ sẽ tiếp tục thăm dò và chắc chắn là sẽ còn phát hiện được nhiều thứ quý giá khác. Ông cho biết: “Ngay sau khi tiến hành lần khảo sát đầu tiên bằng kỹ thuật điện tử, chúng tôi đã nhận thấy địa hình của thành cổ Alexandria hoàn toàn khác với những giả định từ trước đến nay của chúng ta”.

Là một nhà khảo cổ học đại dương nổi tiếng, Franck Goddio từng tìm được 14 con tàu nằm dưới biển đã bao năm. Trong đó, có những tàu, thuyền mang giá trị lịch sử vô cùng to lớn, chẳng hạn Phương Đông của Hoàng đế Napoleon Bonaparte, hay chiếc thuyền buồm San Diego do Tây Ban Nha sản xuất.

Alexandria - thành phố “ngầm”

Được Alexandre Đại đế sáng lập năm 332 trước CN, Alexandria là một thành phố xinh đẹp, nằm trên bờ Địa Trung Hải, cực tây sông Nile. Trong quá khứ, Alexandria là cảng chính, trung tâm thương mại, đầu mối giao thông vận tải quan trọng của Ai Cập. Đây cũng là nơi có thư viện đầu tiên của loài người, lưu trữ đầy đủ những sách vở của các dân tộc Hy Lạp và La Mã. Thành phố hướng ra biển, ở đó sừng sững ngọn hải đăng Pharos, một trong bảy kỳ quan của thế giới cổ đại.

Tiếc thay, ngày nay, thành phố chỉ còn là di tích. Thư viện bị đốt phá sạch. Phần lớn lãnh thổ Alexandria chìm xuống biển, phần còn lại bị nhà cửa hiện đại xây đè lên. Trung tâm văn minh của Ai Cập khi xưa đã trở thành một "thành phố dưới nước".