Hà Tây - Động Giã phát triển nghề làm nón

Thôn Động Giã có lợi thế về đường giao thông, thuận lợi cho việc giao dịch buôn bán nón lá với chợ Chuông. Nối tiếp nghề truyền thống, tranh thủ khi kết thúc vụ mùa, người dân thôn Động Giã lại hăng say làm nón.  Để hoàn thành xong một sản phẩm nón, người làm nghề cũng phải trải qua khá nhiều công đoạn, nhưng với đức tính kiên trì, chịu khó, mỗi ngày người dân trong thôn sản xuất ra hàng nghìn chiếc. Hàng đẹp đa phần được các chị, các bác trung tuổi lành nghề, tinh mắt chọn làm  vì tuy mất nhiều thời gian hơn nhưng lại bán chạy và có lãi, mỗi cái bán ra khoảng 15.000 đồng, trừ chi phí cho thu nhập từ 15.000 đến 20.000 đồng/ngày. 

Những người làm nghề nón ở Động Giã và các thôn lân cận đều mua nguyên liệu ở chợ Chuông về làm. Nguyên liệu gồm có: Vòng, lá và mo. Người làm nghề muốn có sản phẩm đẹp thì khâu chọn nguyên liệu phải kỹ. Lá phải chọn lá non, trắng. Còn vòng phải chọn sao cho tròn, nhẵn, đẹp, ít mấu và có độ cứng cao. Có 16 cỡ vòng khác nhau, nhỏ nhất là vòng trên cùng ở chóp nón, to và dài nhất là vòng cái ở lớp ngoài cùng. Nguyên liệu cuối cùng để hoàn thành sản phẩm là mo gồm mo tre và mo nứa, nhưng mo nứa được dùng nhiều hơn vì nó có ưu điểm nhẹ và khi khâu sẽ nhanh, không bị nặng mũi kim. Khi chọn nguyên liệu xong, công đoạn đầu tiên là rẽ lá cho to ra, sau đó là cho lá được bóng, thẳng, không bị nhăn. Người làm nghề quen tay quen việc nên việc điều chỉnh ngọn lửa ở nhiệt độ thế nào là vừa phải, đảm bảo lá khi miết không bị sống, nhăn hay quá chín. Muốn sản phẩm nón đẹp thì công đoạn khâu phải rất cầu kỳ vì mất nhiều thời gian và phải đảm bảo mũi kim đều, khít, mũi chỉ không thưa. Khi sản phẩm hoàn thành xong người ta quây nón ra xung quanh rồi đốt diêm sinh để hun cho trắng nón, sau đó bỏ ra quang dầu cho bóng. Nón bán chạy nhất vào những tháng hè, còn vào mùa mưa tuy bán chậm hơn nhưng người dân ở đây quanh năm không khi nào hết việc, cứ rời tay cày tay cuốc là họ lại ngồi quây quần bên nhau vừa trò chuyện vừa đan nón. Nhiều hộ được chủ đến đặt hàng và thu mua tại chỗ, số hộ còn lại mang bán ở chợ Chuông. Hàng nón đẹp thường được chủ thu mua gom lại bán ra các tỉnh lân cận. Tiêu biểu có hộ chị Nguyễn Thị Liêm chuyên đi thu mua mặt hàng nón đẹp của các hộ trong thôn sau đó bỏ mối trên Lạng Sơn, mỗi tháng chị  cũng xuất được 7-8 chuyến với số lượng  hàng nghìn chiếc. Những tháng bán chậm chị vẫn  mua hàng về dự trữ để khi đối tác yêu cầu là chị cung cấp kịp thời, đảm bảo hàng lúc nào cũng có nên đã tạo được uy tín cho bạn hàng. Những mặt hàng bình thường được các hộ chị như Phạm Thị Dung, Nguyễn Thị Thắm thu gom để xuất sang Trung Quốc. Nhờ có những nỗ lực của chính quyền và nhân dân, trong năm 2005, tổng thu từ ngành nghề, dịch vụ của toàn xã đạt 10,5 tỷ đồng thì riêng thôn Động Giã đã đạt gần 8 tỷ đồng, tăng hơn 500 triệu đồng so với năm 2004. Kinh tế phát triển, làng quê Động Giã ngày càng thay da đổi thịt. Hàng năm, Động Giã có gần 80% số hộ đạt tiêu chuẩn gia đình văn hóa. Các công trình phúc lợi như xây dựng trường học, nhà trẻ mẫu giáo, công trình điện nông thôn được tu sửa thường xuyên, đường làng ngõ xóm được bê tông hóa đã góp phần làm cho diện mạo quê hương ngày càng đổi mới, tươi đẹp.

Trao đổi với chúng tôi về định hướng phát triển làng nghề, đồng chí Nguyễn Quang Long, Chủ tịch xã Đỗ Động cho biết: Trong những năm tới xã có chủ trương quy hoạch một điểm công nghiệp làng nghề ở cánh đồng Lươn thôn Văn Quán, trích kinh phí làm đường để tạo thuận lợi trong giao dịch buôn bán, lưu thông hàng hóa. Bên cạnh khuyến khích phát triển nghề truyền thống, năm tới xã sẽ chủ động nhân cấy nghề mới như mây, tre đan để đời sống của người dân ngày càng ấm no hơn nữa.