Đo khoảng cách giữa các ngôi sao như thế nào? - Câu hỏi hay

Tôi đọc được thông tin rằng có các vì sao cách xa nhau hàng tỷ năm ánh sáng. Vậy tại sao các nhà khoa học lại xác định được khoảng cách giữa các vì sao? (Đoàn Như Tâm)

Ảnh minh họa: scopetrader.com

Độc giả có câu hỏi khác, mời đặt tại đây

Câu hỏi rất hay!
Ngày càng có nhiều cách để đo bạn ạ. Theo mình được biết thì có hai cách thường dùng là sử dụng tam giác đạc và phân tích phổ ánh sáng.
Phép tam giác đạc như tính toán lượng giác thông thường mình làm. Chỉ là chính xác nhờ phương tiện kỹ thuật và các phép toán cao cấp. Dùng cho các thiên thể "gần". Dùng mặt trời, mặt phẳng quĩ đạo trái đất (đường kính quĩ đạo) và góc giữa thiên thể tới mặt phẳng đó. Vị trí trái đất sau 6 tháng (nửa chu kỳ quĩ đạo) rồi dùng cách tính góc-cạnh-góc. Lượng giác đó. Sẽ ra khoảng cách gần đúng.
Đối với các thiên thế quá "xa". Người ta dùng cách so sánh phổ ánh sáng phát ra từ thiên thể đó. Ứng với mỗi vạch phổ (dải phổ liên tục nên có vô số vạch) là một khoảng cách tương ứng. Chỗ này hơi khó hình dung. Nhưng theo mình hình dung như này, k biết đúng k. Vũ trụ sinh ra cùng thời điểm. Nghĩa là phổ ban đầu đối với các đối tượng tương đồng như nhau. Ánh sáng truyền đi sẽ thay đổi theo khoảng cách. Kiểu như ném đá xuống nước thì ở mỗi chỗ cách chỗ ném xuống khác nhau thì sóng nước khác nhau đó. Dựa vào tính toán sẽ cho ra thang đo tương ứng. Từ đó chỉ ra khoảng cách gần đúng. Nói là năm ánh sáng vì đó là đơn vị đo khoảng cách cực lớn mà thôi.
Hi vọng giải đáp được phần nào thắc mắc của bạn! - (Talatamta)

Thì họ vác thước mét đi đo rồi cộng lại mà - (Thai)

Bạn hỏi các nhà khoa học ý, tôi không biết đâu. Họ nói thế nào thì cứ tin vậy thôi chứ mình đâu có điều kiện đi đo lại. - (nguyenquyen)

Ở khoảng tỷ năm ánh sáng, bạn hãy tưởng tượng mình ngồi trên một con tàu với một cái ống nhòm. Ống nhòm bạn nhìn được bao xa thì bạn sẽ biết được khoảng cách đó. Ngày nay các thiết bị hiện đại nhất của con người ( viễn vọng kính, đài thiên văn, trạm nhận tín hiệu vũ trụ...) chỉ "nhìn" thấy được hơn mười ba tỷ năm xung quanh, từ đó họ tính toán ra khoảng cách giữa các thiên hà. Các phương pháp đo đạc thì rất nhiều bạn có thể tham khảo trên google, youtube... - (Jack)

dựa vào phân tích quang phổ khi ánh sáng từ hành tinh đó tới trái đất - (trọng)

Để đo khoảng cách đến ngôi sao, người ta đo góc tới của ánh sáng từ ngôi sao đó khi Trái đất ở 2 vị trí đối nhau so với Mặt trời, như vậy người ta sẽ vẽ được một tam giác có 3 điểm là ngôi sao đó và 2 vị trí của Trái đất. 2 vị trí của Trái đất càng xa nhau thì phép đo càng chính xác hơn.
MAaTuanAnh - (MaTuanAnh)

Theo mình được biết thì khoảng cách được xác định tại vị trí của trái đất, mặt trăng và sao Bắc Đẩu ( ngôi sao gần chúng ta ) từ đó xác định những ngôi sao xa xôi hàng tỷ năm ánh sáng. Nếu biết 2 góc trong 1 tam giác sẽ suy ra góc thứ 3, nhưng theo thuyết tất cả chỉ là tương đối. - (Haobaamboo777)

đo giữa 2 ngôi sao với nhau thì dựa vào kiến thức lượng giác. Đo khoảng cách giữa 2 ngôi sao với trái đất dựa vào phân tích quang phổ. Cái góc tạo thành giữa 2 đường thằng nối giữa 2 ngôi sao với trái đất thì dùng thước eke. 1 tam giác có độ dài 2 cạnh và 1 góc giữa rồi thì tính độ dài đoạn còn lại có đơn giản không? Tất nhiên, các nhà khoa học chỉ đưa ra khoảng cách là "khoảng xyz năm ánh sáng) vì bản thân các ngôi sao đó và trái đất không đứng yên. - (lioncham)

Có nhiều cách trong đó cách đơn giản nhất là giải tam giác - kiến thức lớp 9 - (Linh Nt)

Người ta nói : HÀNG tỷ chưs có phải 1 tỷ hay 2 tỷ đâu. kiểu nói đó là chung chung kg có căn cứ đối chứng. Cũng giống mấy bác khảo cổ. Tuy có thể dùng phương pháp cảbon để phân tích thời gian nhưng các bác ấy vẫn phán nó xuất hiên khoảng, thời kỳ hay niên đại mà cái khoảng đó nó dao động có khi cả nghìn năm. Lấy số tương đối thôi bạn ạ... - (Honglap)

mình nghĩ áp dụng định lý cos trong tam giác. ^ ^ - (lamhoangnmtien)

tính toán dựa trên các đinh luật vật lý thôi - (vinh phat Cao)

Làm một cái bản đồ với tỉ lệ 1:10000000000000000000000000000000000000000000 - (Philip Viet)

Bạn nên tìm hiểu về "thị sai" (Parsec). Theo cách hiểu của mình thì họ xác định khoảng cách giữa 2 vật thể bằng cách sử dụng 1 vật thể thứ 3 đã biết kích thước làm chuẩn, rời sau đó sử dụng các hàm lượng giác để tính toán, việc tính toán rất phức tạp và sai số cũng khá lớn - (Passenger)

Tỷ năm ánh sáng là sao ❔ giải thích cho mình với - (thanhtu)

Tốc độ ánh sáng bạn biết rồi, khoảng cách giữa trái đất với mặt trăng, sao hoả .... cũng biết rồi, từ đó đo tới chỗ nào chả được. Tất nhiên là đại thể là áng chừng thôi mà. - (phambabanglc)

muốn đo khoảng cách tới ngôi sao.
ta lên google seach dòng này xẽ ra. hihihehe - (thanhha00x5kt)

theo cách mình thấy hay đó là đo độ sáng của chúng nhưng cũng phải trên lệch cực cao , ví dụ sao rigel chỉ sáng hơn betelgeuse 1 chút khi nhìn từ trái đất , trên thực tế rigel ở xa hơn betelgeuse mà vẫn sáng hơn , nghĩa là cách đo của mình ngôi sao kế bên ngôi sao sáng là sao cực kỳ mờ, khả năng khoảng cách xa nhau càng chính xác , tương tự đo 1 ngôi sao như betelgeuse với 1 ngôi sao còn mờ hơn tinh vân lạp hộ hihi - (quachminhdang2)