Công dụng của cây hương thảo không phải ai cũng biết

Người ta thường dùng hương thảo để điều trị cơ thể suy nhược, mệt mỏi,  choáng do hạ huyết áp, cơ thể mệt yếu do tuần hoàn kém, dễ quên, ăn uống không tiêu, nhức đầu, căng thẳng, trầm cảm, lo âu và mất ngủ, đau nhức cơ, thấp khớp, viêm họng, trí nhớ giảm sút… Với những công dụng của cây hương thảo, nó thường được dùng dưới dạng: Ngâm rượu, nước hãm, làm pommat hoặc tinh dầu xoa bóp.

Tìm hiểu về cây hương thảo

Cây hương thảo( tên tiếng Anh romarin – rosemary) hay còn gọi  là cây  tây  dương  chổi, trong khoa học nó có tên là Rosmarinus officinalis L., là một trong những cây thuộc họ Hoa môi – Laminaceae. Cái tên hương thảo Rosmarinus có nguồn gốc từ tiếng Latin: Ros nghĩa là sương và marinus được hiểu là biển, gọi đầy đủ là sương của biển, ý nói cây này xuất hiện trên bờ biển Địa Trung Hải.

Mô tả cây

Hương thảo là loại cây có mùi rất thơm cao khoảng 1 – 2m, phân thành nhiều nhánh và mọc thành bụi. Có nhiều lá, hẹp, hình dải, dai, chiều dài từ 1 – 3cm gập xuống ở mép, không cuống; lá có màu xanh thẫm phủ lông rải rác ở bên dưới. Hoa màu xanh dương hoặc lam nhạt, với những chấm tím ở các thùy, xếp 2 – 10 ở các vòng lá, dài khoảng 1cm. Quả gồm 4 quả khô, màu nâu. Cây Hương thảo có nguồn gốc từ Địa Trung Hải, phổ biến ở Nam Âu, Tây Á và Bắc Phi. Hương thảo được trồng bằng cách gieo hạt hoặc giâm cành khi đến mùa xuân, thích hợp trồng ở những nơi có khí hậu ấm áp, được che chắn cẩn thận. Sau khi cây ra hoa thì thu hái cành cây. Thường các ngọn cây có hoa sẽ được thu hái, đem phơi hoặc sấy khô rồi đập lấy lá làm hương liệu hoặc thuốc. Lá hương thảo tươi được châu Âu và nhiều nơi trên thế giới dùng làm gia vị.

Trong cây hương thảo có thành phần tinh dầu (0,5% ở cây khô, 1 – 2% ở lá, 1,4 – 2% ở hoa), các axít hữu cơ, acidrosmarinic và 2 heterosid là romaside và romarinoside, tanin, choline, saponosid axít. Tinh dầu hương thảo không màu hoặc có màu vàng nhạt, lâu dần sẽ sẫm và cứng lại, có thể hòa tan vào rượu. Tinh dầu chứa alpha-pinen, acetat bornyl, camphor, cineol, romarin, terpen, borneol, và caryophyllen. Tinh dầu hương thảo có mùi thơm của long não nhẹ dịu và mùi của cây thông.

Những công dụng của cây hương thảo

Theo y học, tinh dầu hương thảo giúp chống co thắt,hạ nhiệt, giảm đau đầu, giảm đau, hưng phấn thần kinh, hỗ trợ tiêu hóa, gia tăng bài tiết mật, làm thuốc bổ đắng, lợi tiểu, giải độc, chống viêm và có thể gây sảy thai. Qua nghiên cứu cho thấy hương thảo có tính chất ức chế độc tố aflatoxine, một chất gây bệnh ung thư có trong nhiều loại thực phẩm của người và động vật.

Hương thảo có vị chát, tính ấm nóng, mùi thơm nồng, tác dụng bổ dưỡng, hỗ trợ sinh lực, hoạt huyết, tẩy uế trọc, kích thích tiêu hóa, lợi mật, lợi tiểu, chống oxy hóa, kích thích máu lên não, nhuận trường, chống viêm sưng, giúp chống rụng tóc và đẩy nhạn mọc tóc, làm long đàm, dễ khạc đàm và khử trùng đường hô hấp.

Người ta thường dùng hương thảo để điều trị cơ thể suy nhược, mệt mỏi,  choáng do hạ huyết áp, cơ thể mệt yếu do tuần hoàn kém, dễ quên, ăn uống không tiêu, nhức đầu, căng thẳng, trầm cảm, lo âu và mất ngủ, đau nhức cơ, thấp khớp, viêm họng, trí nhớ giảm sút… Với những công dụng của cây hương thảo, nó thường được dùng dưới dạng: Ngâm rượu, nước hãm, làm pommat hoặc tinh dầu xoa bóp.

Cách ngâm rượu

Lấy 200g lá hương thảo khô ngâm với 1 lít rượu trắng trên 40 độ, đựng trong chai thủy tinh sạch, bảo quản nơi khô ráo. Ngày uống 2 lần, mỗi lần dùng 2ml rượu thuốc đã pha với nước nguội, có tác dụng tăng cường sức khỏe, trị căng thẳng thần kinh, hỗ trợ tiêu hóa.

Cách hãm thuốc

Mỗi liều lấy 2 – 3g lá hương thảo khô hãm với một tách nước sôi. Ngày uống 4 – 5 liều. Một cách khác là dùng 20g lá khô hãm với 500ml nước sôi, ngày uống 4 – 5 lần. Tác dụng giảm nhức đầu, thúc đẩy tuần hoàn máu, giúp tăng tiết mật, tăng huyết áp và lợi tiểu. Xoa nhẹ nước hãm thuốc vào da đầu giúp tăng cường mọc tóc hoặc rửa các vết thương nhiễm trùng, rửa mắt 3 – 4 lần mỗi ngày giúp trị viêm giác mạc nhẹ.

Nước sắc lá hương thảo đem súc miệng chữa viêm tuyến nước bọt và loét miệng. Tinh dầu hương thảo giúp giảm đau cơ, sưng đau do bong gân, cho 3 – 4 giọt vào nước tắm giúp sảng khoái tinh thần, giảm stress. Ngày xưa, hương thảo thường dùng để bảo quản thịt. Ngày nay, các thành phần trong hương thảo: axít rosmarinic, axít carnosi có tác dụng bảo quản thực phẩm và mỹ phẩm.

Trong chế biến thực phẩm 

Lá hương thảo có thể dùng tươi hoặc sấy khô để sử dụng. Dùng làm gia vị cho món thịt hầm, thịt ra gu, thịt rô ti,  làm bánh…

Hoa hương thảo có mùi thơm dịu dùng để tạo mùi thơm trong các món ăn. Sử dụng hương thảo trong nấu nướng sẽ giúp duy trì, bảo vệ tính miễn nhiễm cơ thể và chậm lại quá trình lão hóa nhờ khả năng chống viêm và chống oxy hóa.

Lưu ý: không sử dụng hương thảo với trẻ nhỏ, đặc biệt là trẻ sơ sinh, phụ nữ đang trong quá trình mang thai hoặc cho con bú, người bị bệnh động kinh, những người bị nhạy cảm với tinh dầu hương thảo.