Công dụng của cây ba kích với sức khỏe bạn đã biết chưa?

Cây ba kích là một trong những dược liệu rất tốt cho sức khỏe. Thì thì công dụng của cây ba kích cho sức khỏe như thế nào? Các bạn hãy tìm hiểu qua nội dung bài viết dưới đây để biết rõ hơn nhé!

Ba kích là cây gì?

ba kích còn có tên gọi khác như dây ruột gà, ba kích thiên (Trung Quốc), Chẩu phóng xì (Quang Ninh), tên khoa học là Morinda officinalis stow, thuộc họ nhà Cà phê (Rubiaceae).

Là loại sống nhiều năm, cây dây leo thân quấn, rễ phình to thắt lại từng khúc, thân mảnh, lông mịn. Lá thuôn nhọn hình bầu dục hoặc hình mác, mọc đối, phiến lá cứng, có hình bầu dục thuôn nhọn, cuống ngắn, có nhiều lông tập trung ở gân, mép, khi về già lông ít đi, lúc non có màu xanh, khi già chuyển sang màu trắng mốc và khi khô có màu nâu tím. Mỗi lá có chiều dài từ 6 đến 15cm, rộng từ 2,5 đến 6cm.

Ngọn màu tím, có cạnh, có lông nhưng khi về già thì lại nhẵn. Lá kèn thì nhẵn và ôm sát vào thân. Hoa nhỏ, tập trung thành tán ở đầu cành, khi mới nở có màu trắng, dần dần ngả vàng, trang hoa liền với phía dưới thành ống ngắn. Quả hình cầu, lúc chính màu đỏ, có cuống riêng rẽ.

Phân bố và thu hoạch

Ba kích có nhiều ở các tỉnh Lạng Sơn, Hòa Bình, Quảng Ninh, Hà Giang, Phú Thọ. Mọc hoang ở vùng trung du và miền núi Bắc Bộ, vùng rừng thứ sinh, xen lẫn cây bụi và dây leo chi chít hoặc bên bờ nương rẫy. Phân bố chủ yếu ở độ cao 100m so với mặt nước biển, càng cao hơn càng ít đi, từ độ cao 100m rất hiếm gặp.

Mùa hoa nở từ tháng 5 – 6, mùa quả từ tháng 7 – 10, cây độ 3 tuổi là có thể thu hoạch rễ và củ làm dược liệu. Rễ mang phơi khô đường kính 5mm, cắt khúc dài 5cm, bên ngoài có vân, màu hồng nhạt hoặc nâu nhạt, bên trong thì có màu tím hoặc hồng. Ở thập kỷ 70, người ta có thể thu hoạch được hàng chục tấn ba kích mỗi năm.

Theo y học dân gian, rễ ba kích có tác dụng chống viêm trên mô, tăng sức đề kháng, hạ huyết áp, bổ thận, tráng dương, đỡ mệt mỏi, tăng cân, tăng cơ lực, giảm các triệu chứng đau khớp, tăng cường sức dẻo dai….

Về thành phần hóa học

Bao gồm: antraglycozid, anthraquinon, nhựa, acid hữu cơ tinh dầu, đường…; rễ cây tươi có vitamin C, rễ khô không có.

Các loại ba kích và cách phân biệt
Ở Việt Nam có 2 loại ba kích là: ba kích tím và ba kích trắng. Vỏ củ ba kích tím có màu vàng sậm, phần thịt có sắc tím, trong khi ba kích trắng màu vàng nhạt, phần thịt màu trắng trong. Đặc biệt khi ngâm rượu thì ba kích tím làm rượu chuyển sang màu tím còn ba kích trắng thì không.

Ba kích tím có nhiều tác dụng tốt hơn và khi ngâm rượu cũng ngon hơn nên được sử dụng phổ biến hơn và có giá cao hơn ba kích trắng.

Công dụng của cây ba kích

Điều trị liệt dương, ăn nhiều, ngũ lao, hạ khí, thất thương

3 kg Ba kích thiên, 3kg Ngưu tất (sống) ngâm cùng 5 đấu rượu, sau đó uống.

Điều trị đi đứng khó khăn, đau lưng do phong hàn

60g Ba kích cùng với 120g Ngưu tất, 60g Khương hoạt, 60g Quế tâm, 60g Ngũ gia bì, 80g Đỗ trọng bỏ vỏ đã sao hơi vàng, 60g Can khương 60g. Đem hổn hợp trên tán thành bột, trộn mật làm hoàn, sử dụng với rượu ấm.

Điều trị liệt dương

Ba kích, Ích trí nhân, Đỗ trọng, Ngũ vị tử, Phục linh, Ngưu tất, Sơn dược, Thỏ ty tử, Sơn thù, Tục đoạn, Xà sàng tử, Viễn chí, mỗi loại 30g và Nhục thung dung 60g đem tán thành bột. Luyện mật làm làm thành hoàn. Ngày uống 12g đến 16g và uống lúc đói.

Điều trị thân hư, di tinh, dương úy

15g Ba kích, 15g Thục địa,12g Sơn thù du, 12g Kim anh sắc uống.

Điều trị thận hư, đi tiểu nhiều lần, di liệu

Ba kích, thọ tu tự, sơn thù du, tang phiêu tiêu, mỗi loại 12g đem tán thành bột hoặc sắc uống.

Bổ thận, tráng dương

30g Ba kích, 300g thịt trai thêm một ít gừng tươi, gia vị, và nước đủ dùng. Nước đun sôi thì cho thịt trai đã thái miếng và Ba kích vào, vặn nhỏ lửa khoảng 3 giờ, nêm gia vị. Ăn cùng với cơm.

Điều trị bệnh huyết áp cao

Ba kích, Tri mẫu, Tiên mao, Dâm dương hoắc, Ðương quy, Hoàng bá đều 12g và 600ml nước, sắc cho đến khi còn 200ml. Chia đều uống 3 lần/ngày. Điều trị khoảng 3 tháng.

Điều trị kinh nguyệt không đều, tử cung bị lạnh, xích bạch đới hạ

Ba kích 120g, Lương khương 20g, Tử kim đằng 640g, Thanh diêm 80g, Nhục quế (bỏ vỏ)160g, Ngô thù du 160g. Tán bột. Dùng rượu hồ làm hoàn. Ngày uống 20 hoàn với rượu pha muối nhạt (Ba Kích Hoàn – Cục Phương).

Điều trị tiểu nhiều

Ba kích (bỏ lõi) và Ích trí nhân 2 vị chưng cùng muối và rượu, Thỏ ty tử, Tang phiêu tiêu cùng chưng với rượu. Lấy mỗi hỗn hợp 1 phần, đem tán thành bột. Dùng rượu chưng hồ nặn thành những viên hoàn,to bằng hạt ngô. Uống 12 viên 1 lần cùng với rượu pha muối hay sắc uống với muối.

Điều trị bạch trọc

Ba kích đem bỏ lõi rồi chưng rượu, Thỏ ty tử chưng rượu một ngày rồi sấy khô, Phá cố chỉ (sao), Lộc nhung, Sơn dược, Xích thạch chi, Ngũ vị tử, mỗi vị đều lấy 40g tán thành bột. Thêm rượu hồ vào hỗn hợp nặn thành viên. Uống khi đói với nước pha rượu.

Điều trị tiểu không tự chủ, đau bụng

Ba kích đã bỏ lõi, Sinh địa, Nhục thung dung, mỗi vị 60g; Tang phiêu tiêu, Sơn dược, Thỏ ty tử, Tục đoạn đều lấy 40g; Sơn thù du, Quan quế, Phụ tử (chế), Ngũ vị tử, Long cốt thì khoảng 20g cộng thêm 16g Viễn chí, 12g Đỗ trọng đã sao sau khi ngâm rượu, 4g Lộc nhung đem tán thành bột, làm thành viên 10g. Uống 2-3 viên/ngày.

Điều trị mặt trắng nhạt, mạch yếu, buồn sầu ca khóc

Ba kích bỏ lõi, Hồi hương đã sao, Bạch long cốt, Nhục thung dung đem tẩm rượu, Ích trí nhân, Bạch truật, Phúc bồn tử, Mẫu lệ, Cốt toái bổ bỏ lông,Thỏ ty tử, Nhân sâm, mỗi loại 40g tán thành bột. Uống 2 lần/ ngày, mỗi lần 10g-20g.

Mong rằng với những chia sẻ trên đây sẽ cho các bạn thêm những thông tin hữu ích về những dược liệu quý xung quanh mình.

Xem thêm: 

Công dụng của cây râu mèo cho sức khỏe bạn đã biết chưa?

Công dụng của cây xạ đen với sức khỏe khiến bạn mất ngờ