Cây hồng hoa là gì ?
Hồng hoa là loại cây có nhiều tác dụng hay như phá ứ huyết, sinh huyết mới, chữa chứng kinh nguyệt bế tắc, sản hậu ứ huyết, thai chết trong bụng, chữa kinh nguyệt không đều, đau bụng kinh, viêm dạ con, khí hư, viêm buồng trứng, bệnh viêm phổi, viêm dạ dày,… Trong đông y, cây hồng hoa được sử ...
Hồng hoa là loại cây có nhiều tác dụng hay như phá ứ huyết, sinh huyết mới, chữa chứng kinh nguyệt bế tắc, sản hậu ứ huyết, thai chết trong bụng, chữa kinh nguyệt không đều, đau bụng kinh, viêm dạ con, khí hư, viêm buồng trứng, bệnh viêm phổi, viêm dạ dày,… Trong đông y, cây hồng hoa được sử dụng làm vị thuốc quý và có nhiều ứng dụng tuyệt vời. Để làm sáng tỏ hơn về những công dụng đó, chúng tôi đã sưu tầm tài liệu từ cuốn sách Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam do Giáo sư Tiến sĩ Đỗ Tất Lợi là giả.
Nội dung bài viết:
Còn được gọi với tên khác là cây rum, có tên khoa học là Carthamus tinctorius L., thuộc họ nhà Cúc Asteraceae (Compositae). Người ta thường dùng hồng hoa để phơi hoặc sấy khô làm thuốc.
Được gọi là hồng hoa vì cây có hoa màu hồng, là cây thảo cao từ 0,6-1m hoặc hơn, thân trắng có vạch dọc, không có lông. Lá mọc so le không có cuống, mép lá có răng cưa nhọn. Cụm hoa gồm những đầu họp lại thành ngù. Hoa màu hồng hoặc đỏ cam đẹp, lá bắc có gai. Quả bế có bốn cạnh lồi nhỏ dài từ 6-7mm, rộng từ 4-5mm.
Phân phối thu hái và chế biến
Hồng hoa được trồng ở Việt Nam, trước đây ở Hà Giang là nhiều nhất. Hiện nay đang nghiên cứu phát triển ở nhiều nơi khác. Khi hái phải hái vào đúng lúc hoa có màu hồng và lúc hoa đủ tuổi, nhiều hoạt chất, phơi trong mát.
Về thành phần hóa học
Hồng hoa chứa từ 0,3-0,6% chất gluxit gọi là cactamin (carthamin) C21H22O11 (một loại sắc tố hồng). Ngoài ra còn chứa một sắc tố màu vàng C24H30O15 tan trong rượu và nước. Dung dịch nước cất dễ bị phân giải.
Cactamin là một chất có tinh thể màu đỏ khi tác dụng HCl lạnh sẽ cho isocactamin, thủy ngân sẽ cho glucoza và cactamidin.
Về tác dụng dược lý
1. Nước sắc hồng hoa thí nghiệm trên tử cung cô lập và không cô lập của chuột, thỏ, mèo, chuột bạch và chó thấy có tác dụng kích thích lâu dài.
Đối với ruột của những con vật đó, cũng có tác dụng kích thích nhưng thời gian ngắn hơn.
2. Nước sắc hồng hoa hạ thấp huyết áp của mèo và chó, làm tăng lên sự co bóp của tim, co nhỏ các mạch máu thận và co cơ trơn phế quản của chuột bạch.
3. Lưu Thiệu Quang (Trung Quốc) có thí nghiệm cao lỏng hồng hoa tác dụng lên tử cung cô lập của mèo, chó, kết quả thấy dù tử cung của con vật có thai hay không có thai, đều có tác dụng làm tăng sự co giãn, cuối cùng thì không co giãn được nữa. Nếu rửa thuốc đi tử cung trở lại bình thường.
Liều độc của cactamin đối với thỏ là 20-75mg/kg trọng lượng, đối với mèo thì từ 80-85mg/kg trọng lượng.
Công dụng và liều dùng
Theo đông y hồng hoa có tính vị: Cay, ấm, vào 2 kinh tâm và can. Có tác dụng sinh huyết mới, phá ứ huyết, sản hậu ứ huyết, chữa kinh nguyệt bế tắc, thai chết trong bụng. Còn có công dụng giải nhiệt ra mồ hôi. Phàm không ứ, trệ thì không dùng được.
1. Trong đông y hồng hoa dùng để chữa kinh nguyệt không đều, kinh nguyệt xấu, thấy kinh đau bụng, mất kinh, viêm dạ con, khí hư, viêm buồng trứng, có khi dùng uống cho ra hết thai chết trong bụng.
Có thể dụng cho bệnh viêm phổi hay bệnh viêm dạ dày.
Liều lượng dùng trung bình 3-8g mỗi ngày dưới dạng ngâm rượu hay sắc thuốc.
2. Gia vị, làm thuốc nhuộm màu vàng đỏ, sử dụng làm nguyên liệu chế màu vàng đỏ không độc để làm thuốc nhuộm hay nhuộm thức ăn.
Các bài thuốc từ cây hồng hoa được sưu tầm:
1. Thối tai chảy nước vàng: Dùng 3 chỉ rưỡi hồng hoa (trường hợp không có hoa tươi thì dùng lá hoặc cành), 5 chỉ bạch phàm (phèn phi) mang tất cả phơi khô (sạch) tán bột. Dùng bông chấm sạch lỗ tai rồi cho bột thuốc vào. Có nhiều người lại chỉ dùng mình hồng hoa mà không dùng phèn vẫn hiệu quả.
2. Chữa chứng đau bụng do khí huyết và 62 chứng phong: Dùng 1 lượng hồng hoa chia thành 4 phần bằng nhau, lấy 1 bát rượu nấu sôi uống mỗi lần 1 phần. Nếu chưa khỏi thì uống tiếp.
