Cách xử lý khi cá bống tượng trúng độc hoặc nổi đầu

Tình trạng cá trong các ao nuôi bị trúng độc hoặc nổi đầu, dẫn tới cá chết hàng loạt xảy ra khá thường xuyên ở nhiều địa phương, ảnh hưởng nghiêm trọng đến hiệu quả chăn nuôi, về mặt kỹ thuật, khi phát hiện trường hợp trên, cần phân biệt chính xác sự trúng độc và sự nổi đầu của cá để kịp thời có biện pháp cứu chữa phù hợp.

Cá nuôi trong ao bị trúng độc thường không theo mùa, thời tiết, ban ngày hay ban đêm mà luôn có thể xảy ra, còn cá nổi đầu phần lổn xảy ra vào mùa hè, và thu khi nhiệt độ cao, đặc biệt là áp thấp kéo dài, oi bức, mưa lâu và mưa giống. Thời gian xảy ra thường từ 12 – 4 giờ sáng.

Triệu chứng phát sinh

Khi cá trong ao bị trúng độc, hiện tượng nổi đầu thường không rõ, biểu hiện triệu chứng cũng khác vì sự khác nhau của chất độc, có loại biểu hiện bơi trốn, nhảy giãy giụa cho đến khi hôn mê, có loại biểu hiện dáng vẻ lờ đờ, thân cá đen, tăng độ nhớt, mất năng lực hoạt động và chết.

Còn nổi đầu là hiện tượng thiếu oxy nghiêm trọng, phân tán ở khắp nơi trong ao, mồm cá vừa há vừa đớp, trực tiếp hớp lấy oxy trong không khí trên mặt nước một cách bình tĩnh. Khi bị nặng cá dần dần nổi lật ngửa bụng lên, giãy giụa để giữ thăng bằng, sau mấy lần như thế, bụng sẽ hướng lên phía trên và chết.

Cá trong ao bị trúng độc chết thường không phụ thuộc vào loài, kích cỡ, ngay cả khi ở tầng đáy như cá chép, cá diếc, thậm chí cá chạch cũng có thể chết, nghiêm trọng thì toàn bộ cá trong ao đều chết. Cá chết do nổi đầu thường gặp là cá vền, cá mè, cá mè hoa.

Nguyên nhân nào

Các loài cá nuôi trong ao bị trúng độc phần nhiều liên quan đến khí thải nhà máy, nguồn xả chất thải có lẫn độc tố như H2S, hợp chất của Nitơ, kim loại nặng… thải vào ao nuôi hoặc khi phòng trị bệnh dùng thuốc quá liều lượng hoặc không đúng cách gây trúng độc cho cá. Cũng có thể do trong ao nuôi, sau khi tảo giáp chết sinh độc tố” hoặc sự bùng nổ số lượng lổn tảo vàng làm tê liệt thần kinh của cá, hô hấp khó dẫn đến cá bị chết. Nguyên nhân gây nổi đầu chủ yếu do chất nước xấu, thời tiết khắc nghiệt, mật độ thả nuôi quá dày, làm cho nước thiếu oxy nghiêm trọng, cộng với thể chất của cá kém nên sinh ra hiện tượng nổi đầu.

Biện pháp phòng trị

Khi phát hiện cá bị trúng độc trong ao nuôi mà nguồn nước không bị ô nhiễm, phải lập tức cấp bổ sung một lượng lớn nước mới, tháo nước cũ trong ao, vừa tháo, vừa cấp cho đến khi cá trong ao trở lại bình thường. Đồng thời, phân tích nguyên nhân trúng độc để có biện pháp xử lý đúng, ví dụ, đối với một số loại tảo sinh độc tố có thể giết chết bằng việc phun tưới sulfat đồng, mỗi mẫu ( đơn vị đo tính bằng 666,6m²) nước sâu 1m dùng 0,2 – 0,6kg sulfat đồng.

Biện pháp cấp cứu hiện tượng nổi đầu là bơm một lượng lớn nước mới vào ao, mở guồng quạt nước, khi cần thì thả vào ao thuốc làm tăng oxy. Trước khi vào mùa hè oi bức âm u, nhiệt độ cao, kịp thời làm tốt việc phòng trị côn trùng có hại gây bệnh cho cá trong ao để tăng cường thể chất cho cá nhằm phòng chống bệnh tật.