Bình luận câu ca dao: Bầu ơi thương lấy bí cùng. Tuy rằng khác giống nhưng chung một giàn – Văn mẫu lớp 9

Đánh giá bài viết Bình luận câu ca dao: Bầu ơi thương lấy bí cùng. Tuy rằng khác giống nhưng chung một giàn – Bài làm 1 của một bạn học sinh giỏi Văn tỉnh Thái Bình Ca dao dân ca là cây đàn muôn điệu. Tiếng đàn ngọt ngào và sâu lắng ấy đã diễn tả đời sống tâm tình của con người Việt Nam từ bao đời nay. Ca dao dân ca có sức mạnh lớn lao, nó cho ta bao bài học về tình thương, đạo lí. Trên ...

Bình luận câu ca dao: Bầu ơi thương lấy bí cùng. Tuy rằng khác giống nhưng chung một giàn – Bài làm 1 của một bạn học sinh giỏi Văn tỉnh Thái Bình

Ca dao dân ca là cây đàn muôn điệu. Tiếng đàn ngọt ngào và sâu lắng ấy đã diễn tả đời sống tâm tình của con người Việt Nam từ bao đời nay. Ca dao dân ca có sức mạnh lớn lao, nó cho ta bao bài học về tình thương, đạo lí. Trên chặng đường lịch sử mấy ngàn năm dựng nước và giữ nước vẻ vang, ông cha ta luôn luôn nhắc nhở con cháu:

"Bầu ơi thương lấy bí cùng,
Tuy rằng khác giống nhưng chung một giàn"

   Bầu và bí là hai loại cây thân thuộc của mỗi vườn quê, của mỗi gia đình nông dân Việt Nam. Là loại cây leo, nhưng bầu và bí lại "khác giống ". Hoa bí vàng, hoa bầu trắng nhạt. Quả bí thì dài, quá bầu thì tròn. Bầu chớ ngại bí nhám hơn bầu mà cách biệt nhau. Tuy "khác giống", nhưng bí và bầu lại "chung giàn" nghĩa là chung cảnh ngộ, chung điều kiện sống, gần gũi bên nhau, chở che nhau để mình tươi tồn tại. Khi trời ấm áp mùa xuân, mưa nắng thuận hoà mùa hạ, đất màu tươi tốt, thì bí bầu chung hưởng, hoa trái trĩu cành. Gặp lúc nắng hạn bão tố, sâu bệnh, giàn đổ "lá gãy cành rơi" thì bí và bầu cùng chung hoạn nạn, cay đắng ngọt bùi có nhau. Cho nên thật tự nhiên và giản dị "Bầu ơi thương lấy bí cùng".

   Bầu và bí là hai biểu tượng để nói về tình người và tình đời. Dưới hình thức ẩn dụ, nhân hoá và cảm thán, giọng thơ vang lên ngọt ngào, thấm thìa, câu ca dao nêu lên một lời khuyên vừa nhẹ nhàng tế nhị vừa sâu sắc chân thành cho mỗi chúng ta.

   Chín mươi triệu người Việt Nam tuy "khác giống", là Kinh, Thượng hay Mán, Mường, v.v…, là miền Bắc hay miền Nam, ở miền xuôi hay miền ngược, chúng ta có chung một Tổ quốc, một lịch sử, một nền văn hoá, một cơ đồ Việt Nam,… Chúng ta có thể khác nhau về gia đình, về cảnh ngộ, điều kiện sống, về trình độ văn hoá… nhưng lại đang tồn tại bên nhau, đang sống, học tập và làm ăn trong chế độ xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Trong cộng đồng người Việt, chúng ta có bao cái "chung" như bí và bầu "chung một giàn" vậy. Chung Tổ quốc, ấy là nghĩa đồng bào. "Một giọt máu đào hơn ao nước lã". Chung làng xóm, phố phường, ấy là tình đồng hương. Chung trường, lớp, ấy là tình đồng học, bạn đồng môn. Ta còn có tình đồng nghiệp, tình đồng cảnh cùng chung ước mơ, hoài bão, v.v… Những nét "chung" ấy đã gắn bó mọi tâm hồn Việt Nam, xây nên tình yêu thương nhân dân đất nước.

   Tóm lại, câu ca dao đã nêu lên bài học tình thương, đạo lí, nhắc nhở chúng ta biết yêu thương, đùm bọc, chở che, giúp đỡ lẫn nhau để xây dựng cuộc sống ấm lo, hạnh phúc lâu dài.

   Tại sao phải biết sống trong tình yêu thương đùm bọc? Vì sự tồn tại mà mỗi con người Việt nam luôn luôn đặt tình Tổ quốc, nghĩa đồng bào lên trên hết, trước hết, thiêng liêng, cao cả lắm. Vì cuộc sống mà mọi thành viên trong cộng đồng người Việt gắn bó với nhau, vinh nhục, đau khổ, khát khao lo toan, yêu thương, hận thù, cay đắng ngọt bùi cùng chung chịu và chia sẻ. Bị ngoại bang xâm lăng, nước mất nhà tan, sống trong cảnh trâu ngựa, mọi con người Việt Nam đoàn kết yêu thương, cùng quyết tâm đuổi giặc, cứu nước.

   Không ai có thể sống trong cô độc mà được hạnh phúc? Cuộc sống biến động, thiên tai địch họa triền miên, chỉ có tình thương yêu mới cho ta sức mạnh để vượt qua mọi thử thách và chiến thắng. Tình thương yêu, chở che… còn cho ta niềm tin để "Đi tới và làm nên thắng trận", hướng tới một ngày mai ca hát: "Còn non, còn nước, còn người …". Một nghìn năm Bắc thuộc, một thế kỉ bị thực dân Pháp thống trị, lịch sử đã cho ta bài học về tình thương yêu đoàn kết dân tộc.

   Đạo lí dân tộc ta coi trọng tình yêu thương, giúp đỡ lẫn nhau. "Anh em như thể chân tay … Người trong một nước thì thương nhau cùng… Một con ngựa đau cả tàu bỏ cỏ", v.v… . Bằng máu, mồ hôi và nước mắt, bằng kinh nghiệm sống qua bốn nghìn năm lao động và chiến đấu, nhân dân ta đã lấy tình thương để tạo nên bản sắc dân tộc, bản lĩnh giống nòi. Chúng ta tự hào về truyền thống nhân nghĩa, nhân ái cao đẹp đã hun đúc nên sức mạnh Việt Nam.

"Bầu ơi thương lấy bí cùng,
Tuy rằng khác giống nhưng chung một giàn"

   Tiếng gọi thiết tha của cha ông hay lời non nước? Trên hành trình đi tới ngày mai, mỗi con người Việt Nam có nghĩa vụ xây đắp đạo lí tình thương vì một nước Việt Nam giàu đẹp.

Bình luận câu ca dao: Bầu ơi thương lấy bí cùng. Tuy rằng khác giống nhưng chung một giàn – Bài làm 2

Trái bầu xanh, trái bí xanh, theo gió trong lành cất tiếng hát vui chung. Bầu ơi thương lấy bí cùng, tuy rằng khác giống nhưng chung một giàn… Câu ca dao xưa đã thành bài hát ngân nga khắp nơi nơi như một lời nhắn nhủ những người dân nước Việt hãy giữ vững truyền thống thương yêu đùm bọc lẫn nhau trong cuộc sống.

Bầu và bí là hai giống cây khác nhau nhưng thường được người nông dân trồng chung trên một rẻo đất ở bờ ao, góc vườn; thường leo chung trên một giàn. Vì thế bầu và bí trở nên gần gũi, thân thiết. Cùng chung một điều kiện sống, cùng chung số phận, cho nên bầu và bí đừng vì lí do nào đó mà xa rời nhau. Bầu chớ chê bí xấu hơn bầu, bí cũng chớ vì hoa bí thì vàng còn hoa bầu thì trắng, quả bí thì dài, quả bầu thì tròn để rồi ganh ghét, xa lánh nhau.

Vì sao vậy? bầu và bí tuy hai giống khác nhau nhưng cùng chung một họ. Mưa thuận gió hoà, bầu bí chung hưởng. Gặp khi nắng hạn, bầu bí cùng chịu đựng. Nếu chẳng may gặp cơn gió bão, thân bí giập, quả bí rụng, có lẽ nào bầu một mình tươi tốt như xưa?

Câu ca dao mượn chuyện bầu bí để nói chuyện con người, chuyện cuộc đời. Ông cha ta đã cho con cháu một lời khuyên chân thành, kín đáo mà thiết tha, tế nhị.

Sống ở trên đời, không ai giống ai. Mỗi người có một nguồn gốc, hoàn cảnh, điều kiện sống riêng. Tuy vậy, mọi người vẫn có những chỗ giống nhau. Anh em ruột thịt có chung cha mẹ. Bạn bè cùng lứa chung trường, chung lớp, chung thầy cô, chung sách vở. Hàng xóm láng giềng chung đường đi lối lại. Dù có khác nhau về điều kiện làm ăn, về lứa tuổi, ngành nghề, nhưng tất cả đều chung quê hương, đất nước.

Những cảnh ngộ chung, những nét giống nhau đã làm nên mối quan hệ ràng buộc, gắn bó, là cơ sở để gần gũi, cảm thông. Và chính vì cái chung ấy mà mỗi người phải biết thương yêu đùm bọc, nhường nhịn sẻ chia để công việc chung được tốt đẹp, cảnh ngộ chung được cải thiện, hạnh phúc chung được giữ vững. Không ai có thể sống riêng lẻ, tách biệt vì tình thương làm cho con người gắn bó với nhau hơn và cuộc sống của mỗi người sẽ tốt đẹp hơn.

Trong những thời kì nước ta bị ngoại bang xâm lược, nhân dân Việt Nam dẫu có người sang, kẻ hèn; người giàu, kẻ nghèo; người hạnh phúc, kẻ bất hạnh… nhưng tất cả đều chung nỗi khổ mất nước, nỗi nhục nô lệ, chung một mong ước độc lập, tự do. Chính vì vậy mà mọi người đã thương yêu, đoàn kết lại thành một khối để chống quân cướp nước. Đó là nhu cầu tình cảm tự nhiên và cũng là điều kiện sống còn trước những hiểm hoạ đe doạ vận mệnh của đất nước, dân tộc.

Dân tộc ta chủ yếu sống bằng nghề nông. Trong sản xuất, thời tiết và điều kiện tự nhiên ảnh hưởng rất nhiều đến kết quả thu hoạch. Nếu mọi người không chung sức đắp đê chống lụt, trồng rừng ngăn lũ thì khó có thể bảo vệ được mùa màng và thành quả lao động phải vất vả một nắng hai sương mới làm ra được. Trong điều kiện sống khắc nghiệt, nếu không biết nương tựa vào nhau thì làm sao tồn tại nổi? Mối quan hệ chặt chẽ đã làm cho tình thương nảy nở và người Việt Nam đã coi đó là truyền thống quý báu tự bao đời.

Ca dao Việt Nam còn có câu:

Nhiễu điều phủ lấy giá gương,

Người trong một nước thì thương nhau cùng.

Cho dù cuộc sống ngày càng thay đổi, con người hiện đại chú ý nhiều đến quyền lợi cá nhân nhưng truyền thống đoàn kết và lòng nhân ái của dân tộc ta vẫn có giá trị trường tồn.

Bình luận câu ca dao: Bầu ơi thương lấy bí cùng. Tuy rằng khác giống nhưng chung một giàn – Bài làm 3

Mỗi chúng ta khi còn bé hẳn không quên đến câu chuyện hoạt hình bầu và bí. Chúng được trồng chung một giàn nhưng khi bầu bí một tên xấu lừa gạt mà mặc cho những lời khuyên của bí, bầu vẫn đi theo người xấu kia. Bí không trách bầu mà âm thầm quan tâm bầu đến khi bầu bị kẻ xâu hãm hại thì bí đã anh dũng ra tay cứu giúp bầu. chính vì thế mà nhân gian ta cũng có câu nói về câu chuyện kia:

“Bầu ơi thương lấy bí cùng
Tuy rằng khác giống nhưng chung một giàn”

Tuy nhiên câu nói trên còn ẩn trong đó rất nhiều những ý nghĩa sâu xa khác, vậy những ý nghĩa đó là gì?

Bầu và bí là hai loại cả cùng là dạng cây leo, thường thì người ta cho hai loại quả này leo chung một giàn nên vì thế mới nói được rằng chúng chung một giàn. Tuy nhiên ông cha ta nói như vậy không phải là hiểu theo nghĩa đen của nó mà là nghĩa bóng kia. nghĩa bóng của nó là gì?. Bầu và bí đại diện cho những con người chúng ta, bầu chung một giàn với bí cũng giống như mỗi chúng ta cùng chung một đất nước, một quê hương, cùng một trái đất nhân loại. Như vậy câu tục ngữ trên có ý muốn nói rằng mỗi chúng ta hãy biết yêu thương cứu giúp lẫn nhau tuy rằng không cùng một bố mẹ sinh ra, không cùng một đất nước nhưng có cái chung là đều là con người, cùng sống trên trái đất này. Nói một cách dễ hiểu hơn thì ý nghĩa của nó là tình thương của những con người không cùng giống nòi, nguồn gốc.

Câu nói trên được thể hiện rất rõ trong cuộc sống của chúng ta mà trước hết là trong phạm vi cùng chung làng xóm quê hương, chung một cội nguồn chôn rau cắt rốn. Nhân dân ta rất trọng tình nghĩa, đó là một nét đẹp tiêu biểu của nhân dân ta. Làng xóm luôn là  những người thân tín nhất của mỗi chúng ta, đương nhiên nói ở đây là những hàng xóm tích cực chứ không phải những hàng xóm không tốt. Ông cha ta thường có câu “bán anh em xa mua làng giềng gần là như thế”. Mỗi chúng ta rất đều sống với nhau bằng một tình thương làng trên xóm dưới, dù đi đâu thì người cùng làng cùng xã sẽ được ưu tiên cũng như yêu quý hơn. Mỗi nhà một người sinh ra khác nhau thế nhưng khi gặp phải khó khăn thì không ai đứng nhìn cả. Đơn giản là khi một người bị hỏng xe giữa đường thì nếu như gặp người cùng làng cùng xã dẫu cho không biết nhau, dẫu không cùng một mẹ sinh ra nhưng chúng ta cũng sẵn sằng giúp đỡ người đó. Hay là khi một nhà trong xóm bị kẻ trộm lấy mất những đồ quý giá trong nhà. Khi nghe được những tiếng hô hoán của họ thì tất cả những người hàng xóm sẽ đi chạy sang và giúp đỡ nhiệt tình trong chuyện đi bắt kẻ trộm ấy. Đó là biểu hiện tình thương của những người không chung người sinh ra.

Không chỉ trong phạm vi làng xóm mà tình thương mà “bí” dành cho “bầu” còn được thể hiện ở phạm vi rộng hơn đó là đất nước. Cuộc sống này có biết bao nhiêu người lầm than ngày đêm vẫn còn sống trong cảnh màn trời chiếu đất trong khi đó thì có những người ăn không hết còn có cái để vất đi, hay cãi nhau với vợ con có thể thẳng tay ném một vật quý giá mà không hề cảm thấy tiếc. Chính vì thế mà những người giàu có của ăn không hết kia nên chia sẻ những gì mình có cho những người nghèo khổ kia. Đó chính là những hành động của người thương người. Tuy rằng không cùng nòi giống nhưng cùng chung một đất nước. Trên khắp những miền quê từ thành phố cho đến nông thôn đâu đâu ta cũng thấy những con người nghèo khổ như thế. Ngay chính thủ đô Hà Nôi cũng có, những khu nhà ổ chuột những con người phải chịu cảnh sống dưới những hầm đường bộ, mùa đông lạnh như thế với chúng ta thì phải đắp chăn bông mới vừa còn với họ chỉ có mảnh vải che thân nền lát những tờ báo. Họ đang nằm co ro vì cái buốt lạnh của thời tiết. Và khi ấy rất cần một sự quan tâm, có thể thấy rằng hiện nay chính phủ ta đã có những chính sách quan tâm đến những thành phần dân cư như thế. Mọi người chung tay góp một số ít những quần áo, đồ đạc hay tiền của của bản thân. Đó chính biểu hiện của tình thương dân tộc.

Tình thương ấy còn vượt ra khỏi phạm vi biên giới nữa. Những nước phát triển giúp đỡ những nước nghèo. Như chúng ta đã biết thì ngày nay xu hướng của thế giới là hợp tác phát triển đôi bên cùng có nợ. Tuy nhiên thì có rất nhiều khoản tiền mà những nước phát triển tự nguyện cho không đê giúp đỡ khó khăn của những nước đang phát triển hay là khó phát triển. Ví dụ như Nhật Bản đã đầu tư một suất học bổng tại trường ở Hà Nội nhằm khuyến khích học tập của các bạn sinh viên.

Như vậy có thể thấy rằng câu nói “ Bầu ơi thương lấy bình cùng/ Tuy rằng khác giống nhưng chung một giàn” là một câu nói mang nét tư tưởng đạo lí con người vô cùng cao cả và giàu ý nghĩa. Mỗi con người chúng ta sống là biết yêu thương chính những người thân yêu của mình. Không chỉ thế mà còn yêu lấy con người cùng chung một đất nước, một hành tinh này. Điều đó thể hiện tinh thần nhân văn cao đẹp trong chúng ta.

Bình luận câu ca dao: Bầu ơi thương lấy bí cùng. Tuy rằng khác giống nhưng chung một giàn – Bài làm 4

Ca dao Việt Nam là kho tàng kinh nghiệm sống cũng là kho lưu trữ truyền thống đạo lí, tình cảm của nhân dân ta từ xa xưa. Trong cuộc sống không ngừng đấu tranh với thiên nhiên và chiến đấu chông kẻ thù chung, tổ tiên ta đã từng khuyên dặn nhau:

“Bầu ơi thương thấy bí cùng,

Tuy rằng khác giống nhưng chung một giàn”.

Câu ca dao có ý nghĩa gì?

Đó là một lời căn dặn về tình yêu thương đùm bọc.

Bầu và bí tuy là hai giống khác nhau nhưng lại được trồng chung một mảnh đất, leo chung một giàn, tức là cùng chung cảnh ngộ, có chung một điều kiện sống, chớ có ghét bỏ nhau, mà phải thương lấy nhau. Bầu chớ chê bí nhám hơn bầu. Bí cũng chớ đừng vì hoa bí vàng, hoa bầu thì trắng, quả bí thì dài, quả bầu thì tròn mà xa rời nhau.

Vì sao vậy? Vì đã chung một giàn tức là cùng chung phận. Mưa thuận gió hòa ư? Bầu, bí rồi cùng khô héo với nhau. Một ngày kia nếu chẳng may giàn đổ, bí mà thân gãy lá rụng, chẳng lẽ bầu lại một mình giữ được tươi xanh?

Nghĩa đen của câu ca dao là thế. Nhưng tất nhiên câu ca không phải được tạo nên để kêu gọi cây bầu cây bí là những giống vô tri. Bằng cách diễn đạt kín đáo thường gặp của ca dao, tục ngữ, đằng sau biện pháp nhân hóa, câu ca dao này ngụ một ẩn ý sâu xa, một lời khuyên vừa kín đáo vừa chân thành, một lời kêu gọi thiết tha cho con người.

Người ta ở đời, không phải ai cũng như ai, người ta có thể “khác giống”, khác nhau về nguồn gốc, về hoàn cảnh, điều kiện sống riêng, có người là “giống bầu”, có người là “giống bí”. Nhưng bên trên những cái khác nhau đó, nhiều người, nhiều lúc, lại có chỗ giống nhau, cùng sống chung trong những điều kiện, những cảnh ngộ như nhau, cùng “chung một giàn” với nhau. Trong một xã hội, ta có biết bao cái chung như vậy. Chung Tổ quốc, ấy là tình đồng bào. Chung làng xóm, ấy làtình đồng hương. Chung trường học, ấy là tình đồng môn. Chung cảnh ngộ, ấy là bạn đồng cảnh. Chung một nghề, ấy là bạn đồng nghiệp. Chung họ hàng, ấy là tình đồng tông…

Vượt lên trên những khác biệt nhỏ, vì sự giống nhau của một điều chung lớn, con người phải biết thương yêu nhau, giúp đỡ đùm bọc lẫn nhau, đoàn kết với nhau.

Vì sao vậy? Bởi vì chính tình cảnh “chung một giàn” giữa người này vởi người khác tạo nên cho con người mối quan hệ ràng buộc, những đau khổ và hạnh phúc chung, những niềm vui nỗi buồn chung, những lo liệu và khát khao chung, những thương yêu và hận thù chung. Chẳng hạn, trong những thời kì đất nước bị ngoại bang thống trị, như thời ngàn năm Bắc thuộc hoặc gần một trăm năm Pháp thuộc, người Việt Nam, có người sang, kẻ hèn, người làm thầy, kẻ làm thợ, “khác giông” với nhau vì nhiều thứ nhưng tất cả đều chịu cái khổ của người dân mất nước, cái nhục chung của người dân nô lệ và có chung niềm mong muôn nước nhà được giải phóng, dân tộc được tự do. Vì những điều chung ấy, mọi người Việt Nam phải thương lấy nhau, bảo vệ nhau, đoàn kết gắn bó với nhau. Đó không chỉ là đòi hỏi của tình cảm mà còn là yêu cầu sống còn trước sự ức hiếp, đe dọa của kẻ thù chung.

Dưới ách thống trị của giai cấp phong kiến, những người nông dân, dẫu khác nhau vì nhiều thứ, vẫn cùng chung nhau những tai họa và đau khổ: mưa nắng bão lụt của trời đất, sưu thuế, phu phen của vua quan, tô tức của địa chủ, đè nén ức hiếp của cường hào. Nếu không nương tựa vào nhau khi khốn khó, giúp đỡ nhau khi tắt lửa tối đèn, làm sao họ có thể tồn tại được qua hàng ngàn năm?

Theo em, câu ca dao trên hẳn đã ra đời từ mấy ngàn năm qua, khi nhân dân Việt Nam phải đương đầu với nhiều kẻ thù, đối phó với nhiều tai họa. Đã có những lời kêu gọi như thế:

“Nhiễu điều phủ lấy giá gương,

Người trong một nước phải thương nhau cùng”.

Hoặc:

“Khôn ngoan đá đáp người ngoài,

Gà cùng một mẹ chớ hoài đá nhau”.

Câu ca dao trên là sự tổng hợp những kinh nghiệm sống rất phong phú, là bài học lớn mà nhân dân ta đã thu hoạch được qua hàng trăm, hàng ngàn năm lao động và đấu tranh. Đó là một lời nhắn nhủ thiếttha của cha ông truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác, là lời kêu gọi tình tương ái tương thân, yêu thương đoàn kết.

Hơn lúc nào hết, trong những khó khăn gian khổ, mỗi người dân Việt Nam phải suy nghĩ và hành động theo lời nhắn nhủ của câu ca dao:

“Bầu ơi thương lấy hí cùng Tuy rằng khác giống nhưng chung một giàn”.

Câu ca dao làm cho em hiểu vì sao nhân dân ta chiến thắng bao kẻ xâm lăng tàn bạo để bảo vệ Tổ quốc, nòi giống.

Ngày nay, câu ca dao ấy vẫn là lời kêu gọi đoàn kêt thương yêu đối với người dân Việt Nam trong sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổquốc xã hội chủ nghĩa.