Bài soạn "Con hổ có nghĩa" số 5 - 6 Bài soạn "Con hổ có nghĩa" lớp 6 hay nhất

I. Tác giả – tác phẩm

1. Tác giả: Vũ Trinh (các em tham khảo SGK Ngữ Văn 6 Tập 1)

2. Thể loại

Văn bản Con hổ có nghĩa là truyện trung đại Việt Nam. Truyện trung đại Việt Nam vừa có loại truyện hư cấu (tưởng tượng nghệ thuật) vừa có loại truyện gần với ký (ghi chép sự việc), với sử (ghi chép chuyện thật); cốt truyện hầu hết còn đơn giản, nhân vật thường được miêu tả chủ yếu qua ngôn ngữ trực tiếp của người kể chuyện, qua hành động và ngôn ngữ đối thoại của nhân vật.

3. Tóm tắt

Truyện Con hổ có nghĩa gồm có 2 câu chuyện về loài hổ.

Truyện thứ nhất kể về một bà đỡ họ Trần thuộc huyện Đông Triều, một đêm nọ, bà được hổ cõng vào rừng. Đến nơi, bà thấy một con hổ cái đang chuyển dạ sinh nở, bà bèn giúp hổ cái sinh con một cách an toàn. Hổ đực mừng rỡ, báo đáp bà một cục vàng. Nhờ cục vàng đó mà bà có thể sống sót qua được năm mất mùa đói kém.

Truyện thứ hai kể về một bác tiều ở huyện Lạng Giang đang bổ củi ở sườn núi thấy một con hổ bị hóc xương bèn giúp hổ lấy xương ra. Để tạ ơn ân nhân, hổ biếu bác một con nai. Khi bác tiều mất, hổ đến viếng. Từ đó, mỗi lần giỗ bác, hổ lại mang dê hoặc lợn đến biếu gia đình bác.

II. Hướng dẫn soạn bài

Câu 1:

* Văn bản này thuộc thể loại truyện trung đại Việt Nam.

* Văn bản có 2 đoạn:

Đoạn 1 kể chuyện xảy ra giữa hổ và bà đỡ
Đoạn 2 kể chuyện hổ có nghĩa với người tiều phu

Câu 2:

* Với văn bản này, biện pháp nghệ thuật cơ bản, bao trùm được sử dụng là biện pháp nhân hóa.

* Tác giả lại dựng lên truyện “con hổ có nghĩa” chứ không phải “con người có nghĩa” là vì kể chuyện loài hổ cũng là để tạo ra sự so sánh tương phản, nâng cao hiệu quả giáo dục. Con hổ vốn là loài cầm thú rất hung dữ, vậy mà trong cách cư xử còn có tình có nghĩa. Con người hơn hẳn loài cầm thú thì cách cư xử càng phải có tình nghĩa hơn.

Câu 3:

* Con hổ thứ nhất với bà đỡ Trần: gõ cửa cõng bà đỡ, cầm tay bà đỡ kiểu van nài, nhìn hổ cái nhỏ nước mắt, mừng rỡ, đùa giỡn với con, đào cục vàng lên tặng bà đỡ, vẫy đuôi vẻ tiễn biệt, rất chu đáo, lễ nghi, có trước có sau.

=> Đây là một con hổ hết lòng yêu thương vợ con, biết lo lắng đến mạng sống của cô hổ vợ trong cuộc sinh nở đầy bất trắc. Mặc dù không nói được, những hành động cầm tay bà đỡ và nhìn hổ cái nhỏ nước mắt chính là cách thể hiện hay nhất. Hổ đền ơn và cư xử thắm tình ân nhân với bà đỡ.

* Con hổ thứ hai với bác tiều phu: móc xương, lấy tay móc họng, nằm gục xuống, há miệng nhìn bác tiều phu cầu cứu, tạ ơn một con nai, hơn mười năm sau, khi bác tiều chết. Hổ đến trước mộ nhảy nhót, đầu dụi vào quan tài, gầm lên ai oán và chạy quanh quan tài.

Con hổ thứ nhất chỉ trả ơn bà đỡ một lần, con hổ thứ hai mang ơn nghĩa và trả nghĩa suốt đời, ngay cả khi bác tiều đã mất.

Câu 4:

Truyện Con hổ có nghĩa đề cao cách sống tình nghĩa trong cuộc sống con người. Làm người phải biết giúp đỡ nhau khi hoạn nạn, ngược lại, khi được người khác giúp đỡ thì phải biết ghi nhớ ơn nghĩa đó và tìm cách trả ơn nếu có thể.