Bài soạn "Cách làm bài văn biểu cảm về tác phẩm văn học" số 2

Phần I: Tìm hiểu cách làm bài văn biểu cảm về tác phẩm văn học:

1. Đọc văn bản:

2. Trả lời câu hỏi (trang 147 SGK Ngữ văn 7 tập 1):

a. Bài văn viết về bài ca dao : “Đêm qua ra đứng bờ ao”.

b. Các yếu tố:

- Yếu tố tưởng tượng : một bóng người đội khăn, áo dài,…

- Liên tưởng và tưởng tượng : Có lúc tôi nghĩ đây là một người quen thật của tôi, có thể là họ hàng ruột thịt,…

- Hồi tưởng và tưởng tượng : tiếng gió khuya vu vu và chính bóng người,…

- Liên tưởng và suy ngẫm : Lại đến con sông Tào Khê này nữa! Hơn bốn mươi năm sau đấy, tôi đã được tới đứng ben bờ phù sa của nó mà trông trời mây sông nước và cả sao khuya,…

Phần II: LUYỆN TẬP:

Trả lời câu hỏi (trang 148 SGK Ngữ văn 7 tập 1):

1. Cảm nghĩ về bài “Cảnh khuya”:

* Mở bài: giới thiệu bài thơ của Bác .

* Thân bài:

- Thời điểm tiếp xúc với thiên nhiên của Bác

- Hình ảnh so sánh, quấn quýt, sinh động

- Từ sự hài hòa giữa thiên nhiên và con người

- Từ tâm hồn cao cả của Bác: Bác vì dân, vì nước.

* Kết bài: Cảm xúc. Cảm nghĩ chung về tác phẩm.

2. Lập dàn ý “Ngẫu nhiên viết nhân buổi mới về quê”:

* Mở bài: giới thiệu ngắn gọn bài thơ và hoàn cảnh sáng tác.

* Thân bài:

- Nghĩ về lúc ra đi và lúc trở về của nhà thơ.

- Giữa nững cái đổi và cái không đổi của nhà thơ.

- Khi nhà thơ bị coi là người khách xa lạ

- Sự cảm thương đối với nhà thơ.

* Kết bài: Thông cảm với những người xa quê.

Ngắn gọn kiến thức trọng tâm.
Phát biểu cảm nghĩ về một tác phẩm văn học (bài văn, bài thơ) là trình bày những cảm xúc, tưởng tượng, liên tưởng, suy ngẫm của mình về nội dung và hình thức của tác phẩm đó.
Bài cảm nghĩ về tác phẩm văn học cũng phải có ba phần :
Mở bài : Giới thiệu tác phẩm và hoàn cảnh tiếp xúc với tác phẩm.
Thân bài : Những cảm xúc, suy nghĩ do tác phẩm gợi lên.
Kết bài : Ấn tượng chung về tác phẩm.

Nội dung chính cụ thể
I. Tìm hiểu cách làm bài văn biểu cảm về tác phẩm văn học
Văn biểu cảm là văn bản viết ra nhằm biểu đạt tình cảm, cảm xúc, sự đánh giá của con người đối với thế giới xung quanh và khêu gợi lòng đồng cảm nơi người đọc. ...
Phát biểu cảm nghĩ về một tác phẩm văn học (bài văn,bài thơ) là trình bày những cảm xúc, tưởng tượng, liên tưởng, suy ngẫm của mình về nội dung và hình thức của tác phẩm đó.
Một bài văn biểu cảm về một tác phẩm văn hoc bao gồm:
Mở bài: Giới thiệu tác phẩm (có thể giới thiệu hoàn cảnh biết đến tác phẩm).
Thân bài: Những cảm nghĩ về tác phẩm:Cảm nghĩ về nội dung: Những nội dung được thể hiện trong tác phẩm là gì? Cảm nhận ra sao về việc nội dung ấy được nêu lên trong tác phẩm?.
Cảm nghĩ về nghệ thuật: Những nội dung được thể hiện bằng hình thức nghệ thuật nào? Đánh giá như thế nào về những phương diện nghệ thuật ấy?.
Kết bài: Ấn tượng, cảm nghĩ chung về tác phẩm.

II. Ví dụ:
Cảm nghĩ của em về bài thơ Cảnh Khuya.
1. Mở bài
Giới thiệu về bài thơ Cảnh khuya của Hồ Chí Minh
2. Thân bài
a. Vẻ đẹp thiên nhiên trong hai câu đầu
Tiếng suối thì thầm, róc rách, vang vọng như tiếng hát, tiếng ca ngọt ngào.
Trăng mang ánh sáng chở che, toả rạng nơi rừng núi chiến khu
Ánh trăng bao trùm lấy cảnh vật, bao trùm những bóng cổ thụ già, bóng cây lại bao bọc lấy những lùm hoa
=> Thiên nhiên thơ mộng, hữu tình, đẹp đẽ gợi cảm, có âm thanh, có hình sắc.
b. Vẻ đẹp tâm hồn người cách mạng
Bác không ngủ:
Bởi thiên nhiên quá đẹp
Bởi lòng vẫn đang nặng trĩu nỗi lo toan cho dân tộc
=> Một trái tim chưa giây phút nào thôi lo cho Tổ quốc, cho dân tộc → Tình yêu nước tha thiết, mãnh liệt.
c,. Khái quát về giá trị nội dung cũng như nghệ thuật của bài thơ: Thể hiện sống động bức tranh thiên nhiên trong đêm khuya ở núi rừng Việt Bắc, đồng thời phác họa thành công bức chân dung của người chiến sĩ cách mạng yêu nước, hết lòng lo lắng cho vận mệnh của đất nước.
3. Kết bài
Cảm nghĩ về bài thơ: Thơ Bác vẫn vậy, dễ nghe, dễ cảm, dễ nhớ và dễ thuộc, thơ Bác quá đỗi gần gũi và nhẹ nhàng và dạt dào tình cảm. Đọc bài thơ, em thấy thêm yêu, thêm kính trọng tấm lòng của Bác, em sẽ cố gắng học thật tốt, sống thật có ích để xứng đáng với những hy vọng và sự hy sinh của Người.