Ý nghĩa, mục đích của việc đánh giá

Đối với học sinh.

Việc kiểm tra và đánh giá được tiến hành thường xuyên, có hệ thống sẽ giúp học sinh:

• Có hiểu biết kịp thời những thông tin “liên hệ ngược” bên trong.
• Điều chỉnh hoạt động học tập của chính mình.

Điều trình bày trên được thể hiện ở ba mặt sau:

• Về mặt giáo dưỡng

Việc kiểm tra, đánh giá giúp các em học sinh thấy được:

• Tiếp thu bài học ở mức độ nào?
• Cần phải bổ khuyết những gì?
• Có cơ hội nắm chắc những yêu cầu của từng phần trong chương trình học tập.

• Về mặt phát triển.

Thông qua việc kiểm tra, đánh giá, học sinh có điều kiện để tiến hành các hoạt động trí tuệ như:

• Ghi nhớ
• Tái hiện
• Chính xác hóa
• Khái quát hóa
• Hệ thống hóa
• Hoàn thiện những kĩ năng, kĩ xão vận dụng tri thức đã học
• Phát triển năng lực chú ý
• Phát triển năng lực tư duy sáng tạo.

Như vậy, nếu việc kiểm tra và đánh giá được tiến hành tốt nó sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho học sinh phát triển năng lực tư duy sáng tạo, linh hoạt vận dụng kiến thức đã học giải quyết những tình huống thực tế.

• Về mặt giáo dục

Kiểm tra, đánh giá nếu được tổ chức tốt sẽ mang ý nghĩa giáo dục đáng kể. Việc kiểm tra, đánh giá tạo điều kiện thuận lợi cho học sinh:

• Hình thành nhu cầu, thói quen tự kiểm tra, đánh giá, nâng cao tinh thần trách nhiệm trong học tập và ý chí vươn tới những kết quả học tập ngày càng cao, đềø phòng và khắc phục tư tưởng sai trái như “trung bình chủ nghĩa”, tư tưởng đối phó với thi cử; nâng cao ý thức kỷ luật tự giác, không có thái độ và hành động sai trái với thi cử.
• Củng cố được tính kiên định, lòng tự tin vào sức lực khả năng của mình, đề phòng và khắc phục được tính ỷ lại, tính tự kiêu tự mãn, chủ quan ; phát huy được tính độc lập sáng tạo, tránh được chủ nghĩa hình thức, máy móc trong kiểm tra.
• Nâng cao ý thức tập thể, tạo được dư luận lành mạnh, đấu tranh với những tư tưởng sai trái trong kiểm tra, đánh giá, tăng cường được mối quan hệ thầy trò…

Như vậy chúng ta có thể khẳng định:

Việc kiểm tra, đánh giá học sinh có các tác dụng đối với học sinh như sau:

• Giúp học sinh phát hiện và điều chỉnh thực trạng hoạt động học tập.
• Củng cố và phát triển trí tuệ cho các em.
• Giáo dục cho học sinh một số phẩm chất đạo đức nhất định .

Đối với giáo viên

Việc kiểm tra, đánh giá học sinh sẽ giúp cho người giáo viên những “thông tin ngược ngoài” , từ đó có sự điều chỉnh hoạt động dạy cho phù hợp. Cụ thể như sau:

- Kiểm tra, đánh giá, kết hợp theo dõi thường xuyên các em tạo điều kiện cho người giáo viên:

Nắm được cụ thể và tương đối chính xác trình độ năng lực của từng học sinh trong lớp do mình giảng dạy hoặc giáo dục, từ đó có những biện pháp giúp đỡ thích hợp, trước là đối với học sinh khá giỏi và học sinh yếu kém, qua đó mà năng cao chất lượng học tập chung của cả lớp.

- Kiểm tra, đánh giá được tiến hành tốt sẽ giúp giáo viên nắm được :

• Trình độ chung của cả lớp hoặc khối lớp
• Những học sinh có tiến bộ rõ rệt hoặc sa sút đột ngột.

Qua đó, động viên hoặc giúp đỡ kịp thời các em này.

- Kiểm tra, đánh giá tạo cơ hội cho thầy giáo xem xét có hiệu quả những việc làm sau:

• Cải tiến nội dung, phương pháp, hình thức tổ chức dạy học mà người giáo viên đang tiến hành.
• Hoàn thiện việc dạy học của mình bằng con đường nghiên cứu khoa học giáo dục.

Đối với cán bộ quản lý giáo dục

Kiểm tra, đánh giá học sinh sẽ cung cấp cho cán bộ quản lý giáo dục các cấp những thông tin cần thiết về thực trạng dạy- học trong một đơn vị giáo dục để có những chỉ đạo kịp thời, uốn nắn những sai lệch nếu có; khuyến khích, hỗ trợ những sáng kiến hay đảm bảo thực hiện tốt mục tiêu giáo dục.

Qua phần trình bày trên, có thể khẳng định: Kiểm tra, đánh giá học sinh có ý nghĩa về nhiều mặt, trong đó quan trọng nhất vẫn là đối với chính bản thân từng em học sinh

Đảm bảo tính khách quan

• Tạo điều kiện để mỗi học sinh bộc lộ thực chất khả năng và trình độ của mình.
• Ngăn ngừa được tình trạng thiếu trung thực khi làm bài kiểm tra…
• Tránh đánh giá chung chung về sự tiến bộ của toàn lớp hay của một nhóm thực hành, một tổ thực tập.
• Việc đánh giá phải sát với hoàn cảnh và điều kiện dạy học.
• Tránh những nhận định chủ quan, áp đặt, thiếu căn cứ.

Đảm bảo tính toàn diện

Việc kiểm tra, đánh giá phải đảm bảo yêu cầu đánh giá toàn diện, thể hiện:

• Số lượng
• Chất lượng
• Kiến thức
• Kĩ năng, kĩ xảo
• Thái độ của từng cá nhân

Đảm bảo tính hệ thống

Việc kiểm tra, đánh giá học sinh phải đảm bảo tính hệ thống, có kế hoạch, thường xuyên. Điều này được thể hiện ở các điểm sau:

• Đánh giá trước, trong, sau khi học xong một phần, một chương, môn học.
• Kết hợp kiểm tra đánh giá thường xuyên, kiểm tra đánh giá định kỳ, tổng kết cuối năm, cuối khóa học.
• Số lần kiểm tra phải đủ mức để có thể đánh giá được chính xác.

Đảm bảo tính công khai

Việc kiểm tra, đánh giá phải được tiến hành công khai.

• Kết quả kiểm tra, đánh giá phải được công bố kịp thời để mỗi học sinh có thể:
  • Tự xếp hạng trong tập thể
  • Tập thể học sinh hiểu biết, học tập giúp đỡ lẫn nhau.
• Kết quả kiểm tra, đánh giá phải được ghi vào hồ sơ, sổ sách.

Hướng dẫn học sinh phát triển kỹ năng tự kiểm tra, tự đánh giá chính bản thân mình.

Điều này xuất phát từ xu hướng dạy học lấy học sinh làm trung tâm. Rèn luyện cho học sinh phương pháp học để chuẩn bị khả năng tự học liên tục và suốt đời.

Việc kiểm tra, đánh giá học sinh phải đạt được các yêu cầu :

• Tái hiện tri thức.
• Rèn luyện kỹ năng, kỹ xảo.
• Phát triển năng lực nhận thức, đặc biệt năng lực tư duy sáng tạo.
• Tạo ra sự chuyển biến thật sự trong thái độ, hành vi của học sinh.
• Rèn cho các em khả năng phát hiện và giải quyết các vấn đề nảy sinh trong thực tế.

Do sự phát triển của khoa học, kỹ thuật, trong quá trình dạy học có thể sử dụng các phương tiện kỹ thuật trợ giúp cho việc kiểm tra, đánh giá.