Vì sao đại bàng đầu trắng là loài vật biểu trưng của Mỹ?

Nguồn: “How did the bald eagle become America’s national bird?”, History.com (truy cập ngày 20/10/2015).

Biên dịch & Hiệu đính: Lê Hoàng Giang

Lý do đại bàng đầu trắng trở thành biểu tượng quốc gia của Mỹ bắt nguồn từ năm 1782 khi nó xuất hiện trên con dấu chính thức[1] của nước này. Không lâu sau khi Tuyên Ngôn Độc Lập Hoa Kỳ được ký vào ngày 4 tháng 7 năm 1776, Quốc hội Lục địa đã giao cho Benjamin Franklin, Thomas Jefferson, và John Adams nhiệm vụ thiết kế con dấu chính thức cho quốc gia mới thành lập. Tuy nhiên, không mẫu dấu nào do ba vị khai quốc công thần này thiết kế được Quốc hội phê chuẩn, và hai ủy ban sau đó được giao nhiệm vụ này cũng thất bại. Giữa tháng 6 năm 1782, nhiệm vụ này được giao lại cho Charles Thomson, thư ký Quốc hội.

Thomson đã chọn những gì ông cho là các điểm tốt nhất từ nhiều thiết kế khác nhau và khiến cho hình ảnh đại bàng nổi tiếng hơn. Trước đó hình đại bàng cũng đã được đưa vào trong một mẫu thiết kế của luật sư William Barton đến từ Pennsylvania, một người rất có mắt nghệ thuật thuộc ủy ban thứ ba trong số các ủy ban kia. (Từ thời cổ đại, đại bàng đã được coi là biểu tượng của sức mạnh; các quân đoàn lê dương La Mã đã dùng loài vật này làm biểu tượng cho mình).

Thomson cũng đề nghị thay hình đại bàng nhỏ màu trắng trong thiết kế của Barton bằng loài đại bàng đầu trắng châu Mỹ, và Quốc hội đã phê chuẩn thiết kế này vào ngày 20 tháng 6 năm 1782. (Trái với truyền thuyết, không hề có bằng chứng nào cho thấy Benjamin Franklin đã phản đối quyết định sử dụng đại bàng đầu trắng của Quốc hội và vận động thay nó bằng hình gà tây, mặc dù trong một lá thư gửi con gái mình vào năm 1784, ông đã gọi đại bàng đầu trắng là “loài chim có phẩm chất đạo đức xấu”). Khi mẫu thiết kế này bắt đầu hiện diện trên các tài liệu chính thức, tiền giấy, cờ, các tòa nhà công và những vật dụng khác có liên quan đến chính phủ, thì đại bàng đầu trắng cũng trở thành biểu tượng của Hoa Kỳ.

Hình đại bàng đầu trắng trên mặt trên con dấu được sử dụng làm quốc huy Hoa Kỳ. Nguồn: Wikipedia.

Mặc dù là một biểu tượng quan trọng nhưng ngoài đời thì loài đại bàng oai nghiêm của nước Mỹ từng phải đối mặt với nguy cơ tuyệt chủng. Cuối thế kỷ 19, Mỹ có đến 100.000 con đại bàng đầu trắng, nhưng số lượng này nhanh chóng suy giảm vì môi trường sinh sống của chúng bị phá hủy và vì bản thân chúng bị săn bắn. Năm 1940, Quốc hội Mỹ đã thông qua Đạo luật Bảo vệ Đại bàng Đầu Trắng, quy định việc sở hữu, giết hại, hay buôn bán loài vật này là phạm pháp.

Bên cạnh đó cũng còn một mối nguy khác, đó là khi loài vật này ăn thịt các con mồi có chứa DDT, một loại thuốc diệt sâu bọ được sử dụng rộng rãi từ sau Thế Chiến II. Vào thập niên 1960, trên lãnh thổ lục địa Mỹ chỉ còn khoảng 400 cặp đại bàng có thể sinh sản được, và vào năm 1978 đại bàng đầu trắng đã được đưa vào danh sách các loài vật đang gặp nguy hiểm. Nhờ được chính quyền liên bang bảo vệ và những quy định về sử dụng DDT, năm 1995 số lượng đại bàng đầu trắng đã hồi phục đủ để loài vật này được đưa từ danh mục loài đang gặp nguy hiểm sang đang bị đe dọa, và đến năm 2007 thì được đưa ra hẳn khỏi danh mục này.

——————

[1] Nguyên văn: Great Seal of the United States. Con dấu này có 2 mặt, chỉ có mặt trên được dùng làm quốc huy của Hoa Kỳ.