04/06/2017, 23:35
Văn học và tình thương.
Văn học là nghệ thuật sáng tạo mà nhà thơ nhà văn dùng ngôn từ của mình để diễn đạt và thể hiện quan điểm, tư tưởng, tình cảm. Một đặc điểm chung mà bất kì tác phẩm nào cũng có chính là văn học luôn gắn với tình thương. Nói văn học dân tộc ta luôn ca ngợi tình yêu thương giữa người với người quả ...
Văn học là nghệ thuật sáng tạo mà nhà thơ nhà văn dùng ngôn từ của mình để diễn đạt và thể hiện quan điểm, tư tưởng, tình cảm. Một đặc điểm chung mà bất kì tác phẩm nào cũng có chính là văn học luôn gắn với tình thương.
Nói văn học dân tộc ta luôn ca ngợi tình yêu thương giữa người với người quả không sai. Trước hết văn học của ta đề cập đến tình cảm trong gia đình, bởi vì mỗi con người khi sinh ra và lớn lên trong mái ấm gia đình đều cảm nhận được tình yêu mà mọi người dành cho mình cũng như của mình với mọi người trong gia đình. Một thứ tình cảm mà chỉ có máu mủ ruột rà mới hiểu được. Trong đó có tình mẫu tử là cao quý hơn cả. Hình ảnh cậu bé Hồng trong tác phẩm Những ngày thơ ấu mà chúng ta đã đọc, cho chúng ta thấy rằng: tình mẫu tử là nguồn thiêng liêng và kì diệu, là mối dây bền chặt không gì chia cắt được. Cậu bé Hồng phải sống trong cảnh mồ côi, chịu sự hành hạ của bà cô, cha mất, mẹ phải di tha hương cầu thực, ấy vậy mà cậu không hề oán giận mẹ mình, ngược lại vô cùng kính yêu, thương nhớ mẹ. Câu chuyện đã làm rung động biết bao trái tim của độc giả.
Không chỉ phản ánh tình mẫu tử, văn học còn cho ta thấy một tình cảm vô cùng đẹp đẽ, sâu sắc không kém, đó là tình cảm vợ chồng. Còn nhớ chị Dậu trong tác phẩm Tắt đèn của Ngô Tất Tố, một người phụ nữ đảm đang, yêu thương chồng con hết mực, dám vùng dậy đấu tranh, đánh trả bọn cai lệ và người nhà lí trưởng để bảo vệ chồng, con mình. Đây là một hình ảnh điển hình của phụ nữ Việt Nam ta, thật đúng với câu ca dao: Thuận vợ thuận chồng tát biển Đông cũng cạn.
Bên cạnh những tình cảm trên, tình anh em ruột thịt cũng thật đáng quý. Chắc hẳn các bạn còn nhớ câu chuyện Cuộc chia tay của những con búp bê mà chúng ta đã học trong chương trình Ngữ văn lớp 6. Đây là một cuộc chia tay đầy nước mắt của hai anh em Thành và Thủy để đến sống ở hai nơi khác nhau. Câu chuyện đã làm biết bao người rơi nước mắt, cho thấy tình cảm anh em gắn bó thân thiết đến nhường nào.
Con người khác con vật ở chỗ biết tư duy, suy nghĩ và yêu thương nhau. Dù có khác biệt nhau về màu da, chủng tộc hay không cùng ngôn ngữ, không cùng gia đình, dòng họ nhưng đã là người thì phải sống yêu thương, chan hòa, một tình yêu không bó gọn trong phạm vi nhất định mà nó mở rộng ra toàn nhân loại, yêu tất cả con người. Nhưng trong đó, thiêng liêng nhất vẫn là tình đồng bào. Ngày xưa, mẹ Âu Cơ và cha Lạc Long Quân đã sinh ra một trăm trứng và nở ra trăm con, 50 người con xuống biển sau này trở thành người miền xuôi, còn 50 người con khác lên núi sau này trở thành người các dân tộc miền núi. Trước khi đi, Lạc Long Quân có dặn Âu Cơ rằng: sau này có gì khó khăn thì giúp đỡ nhau. Điều đó cho thấy người xưa còn nhắc nhở con cháu phải biết thương yêu, tương trợ nhau. Mỗi khi miền nào trên đất nước ta có hoạn nạn, thiên tai lũ lụt thì những nơi khác đều hướng về nơi ấy, chung sức chung lòng quyên góp, ủng hộ cả vật chất lẫn tinh thần. Như kho tàng ca dao, tục ngữ của ông cha ta đã dạy:
Bầu ơi thương lấy bí cùng
Tuy rằng khác giống nhưng chung một giàn.
Hoặc:
Nhiễu diều phủ lấy giá gương
Người trong một nước phải thương nhau cùng.
Đi chung với tình yêu đồng bào đó là tình yêu quê hương đất nước. Trong cuộc sống bộn bề, nhiều người cảm thấy quê hương là cái gì đó rất xa vời, coi như chuyện bảo vệ biên cương đất nước là chuyện của ai đó chứ không phải là mình, vì mình còn phải lo đủ chuyện cho công việc, cho gia đình, cho con cái, cho ngày mai... Nhưng quê hương cũng là một cái gì đó rất gần gũi, thân thương. Khi xem trên truyền hình thấy những cảnh lụt lội, thấy những cảnh bà mẹ già còm cõi, lần từng bước một đến chiếc tủ thờ, thắp mấy nén nhang cho những đứa con trai mình đã hi sinh, thì gỗ đá cũng phải động lòng huống chi là mình, bấy giờ quê hương mới thấy gần gũi làm sao! Thấy thân thiết làm sao! Nếu các bạn có đọc câu chuyện Lòng ái quốc của Ét-môn-đô đơ A-mi-xi trong tập truyện Những tấm lòng cao cả, chắc hẳn các bạn sẽ xúc động vô cùng khi đọc những lời tâm tình mà người cha đã gửi đến En-ri-cô:
“Con sẽ cảm thấy tình yêu nước khi con ở nước ngoài, chợt nghe thấy một người trong đám thợ thuyền nói tiếng nước con, theo lòng con xúi giục, tự nhiên con sẽ đến hỏi chuyện người thợ không quen ấy.
Con sẽ cảm thấy tình yêu nước khi. con nghe thấy người ngoại quốc lăng mạ xứ sở con, lòng tức giận sẽ làm cho con nóng mặt.
Con sẽ thấy tình yêu nước mạnh mẽ và cao cả hơn nữa, nếu một ngày kia, quân địch vô cớ giày xéo vào quê hương ta, lúc ấy con sẽ thấy nào cha hôn con khuyên câu dũng cảm, nào mẹ tiễn con hẹn lúc khải hoàn.
Con sẽ cảm thấy tình yêu nước khi con trông thấy những đoàn quân vất vả trở về, nhưng với những khúc ca chiến thắng.
Con sẽ cảm thấy tình yêu nước khi con trông thấy lá quốc kì của ta bị bắn tơi tả, đi đầu một toán người nghĩa dũng, ai nấy đều trưng ra cái trán buộc băng hay cái tay bị bó, trong đảm đông dân chúng hoan hỉ, người ta ném hoa mừng và hô vang những lời chúc tụng.”
Tuy nhiên, văn học Việt Nam cũng lên án kịch liệt những kẻ thờ ơ, vô trách nhiệm, những kẻ phản lại truyền thống dân tộc vốn giàu lòng nhân ái. Câu chuyện Sọ Dừa cũng đã cho ta biết điều đó. Tình thương người được thể hiện qua tình cảm của cô con gái út đối với Sọ Dừa. Cô út vẫn đưa cơm, chăm sóc Sọ Dừa một cách tận tình mà không hề quan tâm đến hình dáng xấu xí của chàng. Điều này nhắc nhở chúng ta không nên phân biệt đối xử với người tàn tật, có hình dáng xấu xí, đánh giá con người qua vẻ bề ngoài bởi vì “Tốt gỗ hơn tốt nước sơn”. Văn học cũng phê phán những kẻ thờ ơ với tình máu mủ ruột thịt, như bà cô chú bé Hồng trong tác phẩm Những ngày thơ ấu, một người đàn bà cay nghiệt, đã giẫm đạp lên tâm hồn bé bỏng của đứa cháu với mong muốn nó sẽ xa lánh mẹ nó. Một người quả là mất hết tính người. Còn những cấp bậc quan trên thì sao? Ông quan trong truyện Sống chết mặc bay là tiêu biểu cho tầng lớp thống trị, quan lại ngày xưa. Trong cảnh nguy cấp, dân chúng đội gió, tắm mưa cứu đê thì quan lại ngồi ung dung đánh tổ tôm. Trước tình hình đó, ngoài trừ những tên lòng lang dạ sói như tên quan hộ đê thì có ai mà không thương xót đồng bào huyết mạch. Ngay cả khi có người vào báo đê vỡ mà hắn còn không quan tâm, bảo lính đuổi ra ngoài. Thật là lũ người bất nhân, vô lương tâm!
Qua những tác phẩm văn học kể trên, chúng ta có thể thấy được rằng: Văn học Việt Nam luôn đề cao lòng nhân ái, ca ngợi những người “thương người như thể thương thân”, và cũng lên án kịch liệt những kẻ thờ ơ, vô trách nhiệm. Đây cũng là minh chứng rõ nét cho tư tưởng nhân đạo, tình yêu thương cao cả... đã trở thành một truyền thống cao đẹp, quý báu của dân tộc ta. Chúng ta cần phải biết yêu thương người khác, biết giúp đỡ nhau trong công việc cũng như trong học tập để cùng nhau tiến bước trong cuộc sống, chung tay xây dựng đất nước giàu mạnh. Như nhà thơ Tố Hữu đã viết:
Còn gì đẹp trên đời hơn thế
Người yêu người sống để yêu nhau.
Không chỉ phản ánh tình mẫu tử, văn học còn cho ta thấy một tình cảm vô cùng đẹp đẽ, sâu sắc không kém, đó là tình cảm vợ chồng. Còn nhớ chị Dậu trong tác phẩm Tắt đèn của Ngô Tất Tố, một người phụ nữ đảm đang, yêu thương chồng con hết mực, dám vùng dậy đấu tranh, đánh trả bọn cai lệ và người nhà lí trưởng để bảo vệ chồng, con mình. Đây là một hình ảnh điển hình của phụ nữ Việt Nam ta, thật đúng với câu ca dao: Thuận vợ thuận chồng tát biển Đông cũng cạn.
Bên cạnh những tình cảm trên, tình anh em ruột thịt cũng thật đáng quý. Chắc hẳn các bạn còn nhớ câu chuyện Cuộc chia tay của những con búp bê mà chúng ta đã học trong chương trình Ngữ văn lớp 6. Đây là một cuộc chia tay đầy nước mắt của hai anh em Thành và Thủy để đến sống ở hai nơi khác nhau. Câu chuyện đã làm biết bao người rơi nước mắt, cho thấy tình cảm anh em gắn bó thân thiết đến nhường nào.
Con người khác con vật ở chỗ biết tư duy, suy nghĩ và yêu thương nhau. Dù có khác biệt nhau về màu da, chủng tộc hay không cùng ngôn ngữ, không cùng gia đình, dòng họ nhưng đã là người thì phải sống yêu thương, chan hòa, một tình yêu không bó gọn trong phạm vi nhất định mà nó mở rộng ra toàn nhân loại, yêu tất cả con người. Nhưng trong đó, thiêng liêng nhất vẫn là tình đồng bào. Ngày xưa, mẹ Âu Cơ và cha Lạc Long Quân đã sinh ra một trăm trứng và nở ra trăm con, 50 người con xuống biển sau này trở thành người miền xuôi, còn 50 người con khác lên núi sau này trở thành người các dân tộc miền núi. Trước khi đi, Lạc Long Quân có dặn Âu Cơ rằng: sau này có gì khó khăn thì giúp đỡ nhau. Điều đó cho thấy người xưa còn nhắc nhở con cháu phải biết thương yêu, tương trợ nhau. Mỗi khi miền nào trên đất nước ta có hoạn nạn, thiên tai lũ lụt thì những nơi khác đều hướng về nơi ấy, chung sức chung lòng quyên góp, ủng hộ cả vật chất lẫn tinh thần. Như kho tàng ca dao, tục ngữ của ông cha ta đã dạy:
Bầu ơi thương lấy bí cùng
Tuy rằng khác giống nhưng chung một giàn.
Hoặc:
Nhiễu diều phủ lấy giá gương
Người trong một nước phải thương nhau cùng.
“Con sẽ cảm thấy tình yêu nước khi con ở nước ngoài, chợt nghe thấy một người trong đám thợ thuyền nói tiếng nước con, theo lòng con xúi giục, tự nhiên con sẽ đến hỏi chuyện người thợ không quen ấy.
Con sẽ cảm thấy tình yêu nước khi. con nghe thấy người ngoại quốc lăng mạ xứ sở con, lòng tức giận sẽ làm cho con nóng mặt.
Con sẽ thấy tình yêu nước mạnh mẽ và cao cả hơn nữa, nếu một ngày kia, quân địch vô cớ giày xéo vào quê hương ta, lúc ấy con sẽ thấy nào cha hôn con khuyên câu dũng cảm, nào mẹ tiễn con hẹn lúc khải hoàn.
Con sẽ cảm thấy tình yêu nước khi con trông thấy những đoàn quân vất vả trở về, nhưng với những khúc ca chiến thắng.
Con sẽ cảm thấy tình yêu nước khi con trông thấy lá quốc kì của ta bị bắn tơi tả, đi đầu một toán người nghĩa dũng, ai nấy đều trưng ra cái trán buộc băng hay cái tay bị bó, trong đảm đông dân chúng hoan hỉ, người ta ném hoa mừng và hô vang những lời chúc tụng.”
Tuy nhiên, văn học Việt Nam cũng lên án kịch liệt những kẻ thờ ơ, vô trách nhiệm, những kẻ phản lại truyền thống dân tộc vốn giàu lòng nhân ái. Câu chuyện Sọ Dừa cũng đã cho ta biết điều đó. Tình thương người được thể hiện qua tình cảm của cô con gái út đối với Sọ Dừa. Cô út vẫn đưa cơm, chăm sóc Sọ Dừa một cách tận tình mà không hề quan tâm đến hình dáng xấu xí của chàng. Điều này nhắc nhở chúng ta không nên phân biệt đối xử với người tàn tật, có hình dáng xấu xí, đánh giá con người qua vẻ bề ngoài bởi vì “Tốt gỗ hơn tốt nước sơn”. Văn học cũng phê phán những kẻ thờ ơ với tình máu mủ ruột thịt, như bà cô chú bé Hồng trong tác phẩm Những ngày thơ ấu, một người đàn bà cay nghiệt, đã giẫm đạp lên tâm hồn bé bỏng của đứa cháu với mong muốn nó sẽ xa lánh mẹ nó. Một người quả là mất hết tính người. Còn những cấp bậc quan trên thì sao? Ông quan trong truyện Sống chết mặc bay là tiêu biểu cho tầng lớp thống trị, quan lại ngày xưa. Trong cảnh nguy cấp, dân chúng đội gió, tắm mưa cứu đê thì quan lại ngồi ung dung đánh tổ tôm. Trước tình hình đó, ngoài trừ những tên lòng lang dạ sói như tên quan hộ đê thì có ai mà không thương xót đồng bào huyết mạch. Ngay cả khi có người vào báo đê vỡ mà hắn còn không quan tâm, bảo lính đuổi ra ngoài. Thật là lũ người bất nhân, vô lương tâm!
Qua những tác phẩm văn học kể trên, chúng ta có thể thấy được rằng: Văn học Việt Nam luôn đề cao lòng nhân ái, ca ngợi những người “thương người như thể thương thân”, và cũng lên án kịch liệt những kẻ thờ ơ, vô trách nhiệm. Đây cũng là minh chứng rõ nét cho tư tưởng nhân đạo, tình yêu thương cao cả... đã trở thành một truyền thống cao đẹp, quý báu của dân tộc ta. Chúng ta cần phải biết yêu thương người khác, biết giúp đỡ nhau trong công việc cũng như trong học tập để cùng nhau tiến bước trong cuộc sống, chung tay xây dựng đất nước giàu mạnh. Như nhà thơ Tố Hữu đã viết:
Còn gì đẹp trên đời hơn thế
Người yêu người sống để yêu nhau.
