Vải thiều

có nguồn gốc Trung Quốc do ông Hoàng Văn Cơm thôn Thuý Lâm, xã Thanh Sơn, huyện Thanh Hà, tỉnh Hải Dương[cần dẫn nguồn]. Cây vải tổ do ông trồng hiện có độ tuổi khoảng 150 năm. Dân địa phương đã nhân giống từ cây này. Ngày nay, vải thiều được nhân giống sang một số nơi khác trên cả nước như Lục Ngạn - Bắc Giang, Chí Linh - Hải Dương và nhiều địa phương khác...

Giống vải được ưa chuộng nhất ở Việt Nam là vải thiều trồng tại khu vực huyện Thanh Hà, tỉnh Hải Dương. Quả thu hoạch từ các cây vải trồng trong khu vực này thông thường có hương vị thơm và ngọt hơn vải được trồng ở các khu vực khác (mặc dù cũng lấy giống từ đây). Một giống vải khác, chín sớm hơn, có tên gọi dân gian là (vải) tu hú có hạt to hơn và vị chua hơn so với vải thiều. Nó có tên gọi như vậy có lẽ là do gắn liền với sự trở lại của một loài chim di cư là chim tu hú.

Hiện tại, ở Việt Nam thì chỉ có 2 huyện trồng nhiều vải nhất đó là Huyện Thanh Hà - Hải Dương (nguồn ngốc trồng cây vải Thiều đầu tiên ở Việt Nam), và Huyện Lục Ngạn - Bắc Giang. Tuy sản lượng ở Lục Ngạn Bắc Giang nhiều hơn, nhưng vải ở Thanh Hà quả vẫn to, ngọt, và giá bán tại gốc cao hơn ...

Ở Châu Á thì Ấn Độ, và Trung Quốc cũng có loại vải Thiều này. Nhưng họ cũng chưa xuất khẩu được là bao. Nhưng về cạnh tranh thì chắc chắn ta thua họ ở khâu đóng gói, bảo quản sản phẩm.

Hàng năm, ở Thanh Hà thu hoạch khoảng 30.000 tấn đến 50.000 tấn vải mỗi năm. và khoảng 30% là để sấy khô (có năm, vì vải ế, nên tỉ lệ này lớn hơn) còn lại là bán tươi.

Quả nhỏ, vỏ sần, chín màu đỏ, hạt rất màu đen tuyền hoặc không hạt, cùi trắng dày ăn rất ngọt, hương vị thơm đặc biệt. Vải ra hoa vào tháng 3 dương lịch và chín vào tháng 6. Thanh Hà thường được vận chuyển vào tiêu thụ tại các vùng miền khác như Sài Gòn, Hà Nội...

Khoảng thời gian thu hoạch vải thiều thường ngắn, khoảng 2 tuần. Vì vậy nên với sản lượng lớn, người ta thường chế biến bằng cách sấy khô, sản phẩm sau đó gọi là vải khô. Những năm trước, giá cao điểm của mỗi kg vải khô vào khoảng 100 đến 180 nghìn VNĐ. Nhưng hiện nay giá vải khô cũng rớt thêm thảm, bỏ ra khoảng 10 nghìn sẽ mua được 1kg vải khô ngay tại đất Thanh Hà.

Khoảng những năm 92, 93 giá vải khá đắt, chừng 15.000 đến 17.000 mỗi kg, nhưng cho đến hiện nay, sau khi đã "phủ xanh đồi trọc, đất trống" ở nhiều nơi, sản lượng tăng trong khi sức mua không tăng, không xuất khẩu được nên rớt giá mạnh, có vụ như năm ngoái chỉ khoảng 3 đến 4.000 mỗi kg, ngay ở vùng đất vải Thanh Hà

Hiện tại, thị trường tiêu thụ chính của vải thiều vẫn là thị trường nội địa trong nước, còn lại một phần xuất khẩu sang Trung Quốc, Campuchia, và một số nước Châu Âu. Vào mùa vải, khoảng giữa tháng 6 là các container lớn thường về thị trấn và các địa điểm mua bán vải thiều rồi chở đi các thành phố lớn tiêu thụ.

Vì mùa vải chỉ kéo dài trong khoảng thời gian ngắn, với số lượng khá nhiều nên việc tìm đầu ra cho sản phẩm đang là bài toán nan giải đối với người dân trồng vải và các cơ quan chức năng.