Tuần hoàn tư bản

Khái niệm

Tư bản là quan hệ sản xuất xã hội và nó luôn luôn vận động và lớn lên không ngừng. Trong quá trình tồn tại dưới nhiều hình thái khác nhau và liên tục chuyển từ hình thái này sang hình thái khác. Đó là sự tuần hoàn tư bản.

Sự vận động của tư bản

Tư bản vận động qua ba giai đoạn.Giai đoạn 1: Lưu thông: T- H

Đây là giai đoạn dùng tiền mua hàng hoá trên thị trường gồm tư liệu sản xuất và sức lao động. Tư bản xuất hiện dưới hình thái tiền là tư bản tiền tệ. Đây là đặc trưng cơ bản nhất của sản xuất tư bản chủ nghĩa khi sức lao động trở thành hàng hoáđặc biẹt có thể trao đổi trên thị trường. Do vậy không phải tiền đẻ ra quan hệ sản xuất TBCN, mà ngược lại quan hệ sản xuất TBCN làm cho tiền có thể trở thành tư bản.

Giai đoạn 2: Sản xuất: H- SX-…-H':Tư bản tồn tại dưới hình thái hai yếu tố tư liệu sản xuất và sức lao động là tư bản sản xuất. Đây là giai đoạn sử dụng các yếu tố đã mua để tổ chức quá trình sản xuất TBCN mà trong quá trình này công nhân tạo ra giá trị và giá trị thặng dư do quá trình sản xuất tạo ra.Quá trình này cần chú ý sự kết hợp giữa lao động và tư liệu sản xuất để đạt lợi nhuận tối đa.

Giai đoạn 3: H- T: Lưu thông: Hàng hoá so quá trình sản xuất TBCN tạo ra là tư bản hàng hoá trong đó không phải chỉ có giá trị tư bản ứng trước mà cả giá trị thặng dư do quá trình sản xuất tạo ra. Khi tồn tại dưới hình thái hàng hoá, tư bản chỉ thực hiện được chức năng của hàng hoá khi nó được ván đi tức là chuyển hoá được thành tiền với T > t.

Mỗi giai đoạn thực hiện một chức năng Tư bản tiền tệ_Tư bản sản xuất_ Tư bản hàng hoá. Sự vận động của tư bản là một chuỗi những biến hoá khình thái của tư bản. Sự vận động của tư bản chỉ được tiến hành bình thường khi các giai đoạn của nó diễn ra liên tục, các hình thái tồn tại và đuợc chuyển hoá hình thái một cách đều đặn.Mỗi loại tư bản đóng vai trò khác nhau.

Tư bản tiền tệ: Trả lương và mua nguyên liệu

Tư bản sản xuất: Tiền dùng để mua máy móc và nguyên vật liệu

Tư bản hàng hoá: Sản phẩm trong kho chờ bán

Mỗi sự gián đoạn ở một giai đoạn nào đều gây rối loạn hay đình trệ cho sự vận động của tư bản. Có nhiều nhân tố ảnh hưởng đến sự đình trệ đó. Tuy nhiên, trong mỗi ngành, ở mỗi thời kì nhất định, có một mức trung bình xã hội . Thu hẹp hay kéo dài các thời gian đó đêù ảnh hưởng tới hiệu quả của tư bản. Có thể thấy rằng các cuộc khủng hoảng dầu mỏ, năng lượng, nguyên liệu, những trở ngại trong việc cung cấp các yếu tố đầu vào của sản xuất, sự cố kỹ thuật, cuộc khủng hoảng về tiêu thụ sản phẩm… đều làm cho sự chuyển hoá hình thái của tư bản trong mỗi giai đoạn bị cản trở, ảnh hưởng tới hiệu quả của tư bản.